Co przyspiesza menopauzę?

Kobiety dotkliwie przeżywają menopauzę. Narzekają na uderzenia gorąca, zmienność nastrojów czy nadmierne pocenie. Trudno tu dostrzec jakieś pozytywy, okazuje się, że jednak istnieją. Z ewolucyjnego punktu widzenia panie przekwitają, by móc zostać dobrymi babciami, zwłaszcza dla dzieci swoich córek. Co, jednak gdy dzieje się to wiele lat przed 52. r.ż.uważanym za typowy wiek menopauzy naturalnej?

Czym jest menopauza?

Termin menopauza oznacza ostatnią miesiączkę. To kulminacja trwającego kilka lat procesu (uznaje się ją za rozpoczętą, jeśli kobieta nie miała okresu od 12 miesięcy). Menopauza wyznacza czas ogromnych zmian równowagi hormonalnej kobiety. W okresie płodności jajniki, poza produkcją komórek jajowych, pełnią też funkcję gruczołu dokrewnego, ponieważ wydzielają hormony – przede wszystkim estrogen i progesteron (jak również testosteron) – o decydującym znaczeniu dla prawidłowego rozwoju rozrodczego i płodności. Wraz z nadejściem menopauzy następuje znaczący spadek produkcji wszystkich tych hormonów. Kobieta nie przechodzi już owulacji i nie może już zajść w ciążę¹.

Pomimo coraz bardziej popularnej tendencji do traktowania menopauzy jako choroby wymagającej leczenia, nie ma ona w istocie takiego charakteru – jest naturalnie występującą oznaką zdrowego starzenia się.

Mity o menopauzie

1. Menopauza zaczyna się w wieku 50 lat
   • Średni wiek początku menopauzy to 52 lata, lecz u każdej kobiety jest on inny. Menopauza może rozpocząć się w dowolnym czasie między 30.-60. r.ż.
2. Wzrost wagi jest nieunikniony
   • To prawda, że chroniąc się przed nadchodzącymi zmianami i zaburzeniami równowagi hormonalnej, organizm zaczyna magazynować tłuszcz – głównie wokół talii, bioder i ud – a Twój metabolizm i zdolność spalania kalorii zdecydowanie zwalniają, jednak nadwaga nie jest nieuniknioną częścią menopauzy. 
3. Moje życie seksualne skończyło się
   • Choć rzeczywiście obniżający się poziom hormonów oznacza, że niektóre kobiety odczuwają spadek pociągu seksualnego przed, w trakcie lub po menopauzie, wiele innych tego nie doświadcza. Seks może być przyjemny i zdrowy w każdym wieku. Niektóre panie dopiero w 7. dekadzie cieszą się najlepszym seksem w swym życiu. Decydujące znaczenie może tu mieć znajomość faktów dotyczących menopauzy, brak poczucia zażenowania tym naturalnym etapem życia, komunikowanie się z partnerem i podejmowanie kroków w celu radzenia sobie z problemami, takimi jak suchość pochwy. 
4. Choruję na niedobór
   • Częste jest błędne przekonanie, że podczas menopauzy kobieta nie wytwarza już hormonów żeńskich i cierpi z powodu ich deficytu, przez co wymaga uzupełniania estrogenu. To nieprawda. Twój organizm nadal będzie produkował estrogen, lecz nie w takich ilościach, by wystarczało go do miesiączkowania i ciągłej płodności. 
5. Menopauza zwiększa ryzyko choroby serca
   • Ten fizjologiczny stan nie wywołuje chorób układu krążenia! Istnieje jednakże wiele czynników ryzyka, które zbiegają się w tym konkretnym czasie życia kobiety, zwiększając ogólne ryzyko problemów układu sercowo-naczyniowego, a należą do nich: niewłaściwa dieta, otyłość, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu i leków, by wymienić tylko kilka. Uważa się, że estrogen ma pozytywny wpływ na wewnętrzną warstwę ścian naczyń, pomagając zachować elastyczność tętnic i żył. Jednak organizmy większości kobiet nadal produkują estrogen po menopauzie, choć w mniejszych ilościach.

Po czym poznać, że nadchodzi menopauza?

Menopauza pojawia się w wyniku naturalnego lub wywołanego chirurgicznie (usunięcie jajników i/lub macicy) zatrzymania produkcji progesteronu oraz estradiolu (hormonu z grupy estrogenów, odpowiedzialnego za wiele cech żeńskich i zdrowie kośćca kobiety) w jajnikach. Po menopauzie estrogen i testosteron są nadal produkowane, ale w mniejszych ilościach.

Jej czas zależy w dużej mierze od indywidualnych uwarunkowań – m.in. stylu życia, genów, zanieczyszczenia środowiska. Przeciętny wiek menopauzy to 52 lata, a normalny zakres jej występowania obejmuje wiek 48-54 lat.

Istnieje 111 związków chemicznych zaburzających działanie hormonów i mogących wywierać wpływ na początek menopauzy, a 15 z nich, m.in. 9 polichlorowanych bifenyli, 3 pestycydy, 2 ftalany i toksyczny furan, uznano za szczególnie szkodliwe pod tym względem

Bardzo niewiele badań dotyczy okresu premenopauzalnego, czyli czasu bezpośrednio przed rozpoczęciem menopauzy, lecz jasne jest, że wiele z jego objawów powiązanych jest ze starzeniem się i niekoniecznie wiąże się z samą menopauzą. W jednym z badań niektóre symptomy ją poprzedzające, takie jak uderzenia gorąca i drażliwość, wręcz zanikły wraz z upływem lat i z wejściem kobiet we właściwą menopauzę².

Natomiast doniesienia naukowe dotyczące pań, które już nie mają owulacji, przynoszą dość rozbieżne wyniki: okazuje się, że 21% kobiet po menopauzie stwierdziło, że nigdy nie doświadczało podczas tej przemiany żadnych objawów, podczas gdy kolejne 20% uczestniczek tego samego badania przyznało, że miały one taką intensywność, że zmusiło je to do poszukiwania pomocy medycznej. Ponad 47% badanych nie doświadczało żadnych symptomów w latach premenopauzy, podczas gdy druga połowa odczuwała takowe.

Jakie mogą być przyczyny przedwczesnej menopauzy?

Zasadniczą przyczyną menopauzy jest spadek, a w końcu zatrzymanie produkcji hormonów estradiolu i progesteronu w jajnikach oraz zmniejszenie produkcji estrogenu. Dlatego usunięcie jajników może wywołać przedwczesną menopauzę. Zabieg chirurgiczny, usuwający zarówno macicę, jak i jajniki (całkowita histerektomia i obustronne wycięcie jajników) powoduje natychmiastową menopauzę bez żadnej fazy przejściowej. Miesiączki zatrzymują się od razu, a często towarzyszą temu uderzenia gorąca i inne objawy, które mogą być bardzo intensywne z powodu nagłości zmian hormonalnych związanych z zabiegiem. Z kolei częściowa histerektomia, podczas której usunięta zostaje macica, ale bez jajników, nie wywołuje natychmiast menopauzy. Kobieta wtedy nie ma miesiączek, lecz jajniki nadal produkują komórki jajowe, jak również pełny zestaw hormonów. Histerektomia może jednak spowodować nadejście menopauzy nawet o kilka lat wcześniej, niż nastąpiłaby ona w sposób naturalny. Podobnie jak podwiązanie jajowodów.

Mało kto wie, ale choroby układu rozrodczego, takie jak endometrioza i rak, również mogą wyzwalać wczesny początek menopauzy. Chemio- i radioterapia mogą powodować ustanie miesiączkowania, co jednak może być sytuacją przejściową.

Badania pokazują, że wczesna menopauza może być powiązana również z paleniem papierosów³, otyłością i czynnikami genetycznymi. Naukowcy z West Virginia University School of Medicine przeanalizowali krew 25 957 kobiet w wieku 18-65 lat i odkryli, że perfluorowęglowodory (PFC) zawarte w pojemnikach na żywność, ubraniach, meblach, dywanach i farbach są bezpośrednio odpowiedzialne za wywoływanie wczesnej menopauzy. Panie, u których rozpoczęła się ona przedwcześnie – często już w wieku 42 lat – wykazują bardzo wysoki poziom PFC i niski poziom estrogenu⁴. Co więcej, związki PFC, mogą także powodować problemy z sercem i osłabiać układ odpornościowy.

To jednak nie wszystko. Istnieje 111 związków chemicznych zaburzających działanie hormonów i mogących wywierać wpływ na początek menopauzy, a 15 z nich, m.in. 9 polichlorowanych bifenyli, 3 pestycydy, 2 ftalany i toksyczny furan, uznano za szczególnie szkodliwe pod tym względem.

Chemikalia zaburzające działanie hormonów znajdują się w tworzywach sztucznych, artykułach gospodarstwa domowego i produktach higieny osobistej, takich jak płyny kosmetyczne, perfumy, produkty do makijażu i lakiery do paznokci oraz włosów i mydło. Jak stwierdzili badacze z Washington University School of Medicine, mogą one wpływać na wczesne dojrzewanie u młodych kobiet, płodność, choroby serca, osteoporozę, jak również na niektóre rodzaje raka, zespół metaboliczny oraz przyspieszać menopauzę. Kobiety, których organizmy zawierają wysoki poziom tych związków chemicznych, mogą rozpocząć menopauzę 2-4 lat wcześniej niż panie z niskim poziomem tych chemikaliów.

Uczeni dokonali tego odkrycia po przeanalizowaniu danych 31 757 osób, w tym 1 442 kobiet w wieku menopauzalnym, u których zbadano poziom wspomnianych substancji chemicznych. Średni wiek kobiet wynosił 61 lat i żadna z nich nie stosowała hormonalnej terapii zastępczej ani nie przeszła zabiegu usunięcia jajników⁵.

Zaledwie 1% kobiet doświadcza naturalnej menopauzy przed 40. r.ż. a 10% przed 45. r.ż. Takie przypadki wywołane są przede wszystkim niezdolnością jajników do produkcji prawidłowych ilości hormonów płciowych.

Chroniczne zmęczenie a przedwczesna menopauza

Już jakiś czas temu wykazano, że zespół przewlekłego zmęczenia (CFS) ma związek z bólami miednicy, endometriozą i zespołem policystycznych jajników. Poza tym kobiety cierpiące na CFS są w przybliżeniu 2 razy bardziej zagrożone problemami z miesiączkowaniem niż te, którym nie dokucza to schorzenie.

Obecnie badacze z amerykańskich Centrów Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) powiązali go z przedwczesną menopauzą. W toku analizy 84 kobiet z CFS i 73 pań bez tego schorzenia badacze odkryli, że w pierwszej grupie istniało dwukrotnie wyższe prawdopodobieństwo wczesnej menopauzy, a w większości przypadków było to skutkiem histerektomii, której poddało się 55% pacjentek z CFS. Operację poprzedzał często schemat nadmiernych krwawień, krwawień między okresami oraz pominiętych okresów¹⁷.

Jakie ocenić na jakim etapie klimakterium jesteśmy?

Oznaki zbliżania się do menopauzy można dostrzec po 40. r.ż., choć niektóre kobiety zauważają zmiany już ok. 35. r.ż. W tym czasie poziom estrogenu – głównego hormonu żeńskiego – wznosi się i opada w sposób nieregularny. Cykle miesiączkowe mogą wydłużać się lub skracać; mogą też występować takie, w których jajniki nie uwalniają jajeczka (nie następuje owulacja). Gdy owulacja staje się bardziej nieprzewidywalna, odcinki czasu między miesiączkami mogą być krótsze lub dłuższe, krwawienie może być słabsze lub silniejsze, a niektóre miesiączki mogą nie pojawiać się w ogóle. Jak ocenić jaki to etap klimakterium? Zdaniem ekspertów z Mayo Clinic, jeśli w długości Twojego cyklu miesiączkowego utrzymuje się zmiana trwająca 7 lub więcej dni, możesz być we wczesnym okresie premenopauzy. Jeżeli odstęp pomiędzy miesiączkami wynosi 60 lub więcej dni, prawdopodobnie jesteś już w jej późnej fazie.

W tym czasie powszechnymi objawami są uderzenia gorąca, nocne pocenie się i bezsenność, jak również huśtawki nastrojów, drażliwość i przygnębienie, które zazwyczaj przypisuje się przerywaniu snu przez uderzenia gorąca. Jak jednak wykazują niektóre badania, uderzenia gorąca mogą wcale nie być wywołane premenopauzą, lecz raczej zaburzającymi schemat snu zmianami, które towarzyszą nasilonemu stresowi z powodu starzenia się i z przyczyn ogólnych.

Inne fizyczne dolegliwości związane z tym okresem życia obejmują potencjalne problemy z pochwą i pęcherzem moczowym, spowodowane utratą elastyczności oraz nawilżenia waginy, które przyczyniają się także do bolesności stosunków płciowych. Obniżający się poziom estrogenu sprzyja też infekcjom dróg moczowych i pochwy. Częstym objawem jest nietrzymanie moczu, przejawiające się szczególnie podczas śmiechu lub aktywności sportowej⁶.

Obniżeniu może ulec pociąg seksualny, a w miarę jak owulacje stają się nieregularne, zmniejsza się zdolność poczęcia. Jednakże, dopóki jeszcze występuje menstruacja, wciąż istnieje możliwość zajścia w ciążę.

Spadek poziomu estrogenu w tym okresie wpływa często także na stężenie cholesterolu. Ten "zły" (LDL), który powiązano z podwyższonym ryzykiem chorób serca, ma tendencję do wzrastania, podczas gdy "dobry" (HDL) obniża się.

Choć w pewnym wieku kobieta może i powinna spodziewać się menopauzy, to jednak warto być czujną, bowiem czasami krwawienia między miesiączkami lub trwające dłużej niż 7 dni albo miesiączki występujące w odstępach krótszych niż 21 dni mogą wskazywać na endometriozę, lub raka narządów płciowych. Dlatego, jeśli obserwujesz u siebie takie objawy czy też nadmierne i/lub przedłużone krwawienie, poddaj się badaniu kontrolnemu, by upewnić się, że u podłoża tych zjawisk nie leży choroba.

Pod koniec procesu premenopauzy odstęp między miesiączkami (i owulacją) wydłuża się. Czasem całe miesiące mijają bez owulacji, a gdy w końcu pojawia się ona, odznacza się znacznie silniejszym krwawieniem niż zazwyczaj. Długość odstępów między owulacjami zwiększa się w miarę zbliżania się do ostatniej miesiączki. Zaleca się zapisywanie dat menstruacji, by wiadomo było, ile miesięcy upłynęło zupełnie bez miesiączki, a tym samym – kiedy rozpoczęła się menopauza.

Co ciekawa, nierzadko bywa, że kobiety doznają nagłego ustąpienia większości lub nawet wszystkich objawów już w ciągu roku po dacie ostatniej owulacji. Jednak bywa i tak, że następuje stopniowe ich wygaszenie, co zajmuje nawet kilka lat.

Objawy menopauzy

Uderzenia gorąca u kobiet w wieku menopauzalnym

Ok. 75% kobiet w wieku menopauzalnym doświadcza uderzeń gorąca o różnym natężeniu, częstotliwości i długości trwania. Pomimo powszechności tego doznania, fizjologia warunkująca uderzenia gorąca nie została dobrze poznana. Ich intensywność waha się od przelotnego wrażenia ciepła aż po uczucie spalania się w ogniu, nadchodzą nagle i mogą trwać 1-5 min bez przerwy. U niektórych kobiet mogą pojawiać się kilka razy w tygodniu, podczas gdy inne doświadczają ich codziennie. Gdy uderzenia gorąca przyjmują ciężką postać, mogą występować 4-5 razy na godzinę i aż do 50 razy dziennie. Niektóre kobiety przechodzą przez uderzenia gorąca całkiem szybko, natomiast inne mogą cierpieć z ich powodu całymi latami⁷.

Główną różnicą między uderzeniami gorąca a nocnym poceniem się jest pora dnia, w której się pojawiają. Przyczyny i objawy obu tych dolegliwości są takie same. Niektóre kobiety cierpią na jedną i drugą, a inne nie odczuwają żadnej z nich. U niektórych pań występuje tylko jeden z tych objawów i, jak dotąd, nikt naprawdę nie wie, dlaczego tak się dzieje.

Tradycyjne wyjaśnienie, odwołujące się do obniżonego poziomu estrogenu, nie jest wystarczające. Niedawne badania wskazują na podwyższoną aktywność współczulnego układu nerwowego jako czynnik wyzwalający menopauzalne uderzenia gorąca, a ich objawy z charakterystycznym poceniem się twarzy, szyi i klatki piersiowej, jak również z rozszerzeniem żył i tętnic blisko powierzchni skóry, wskazują na reakcję rozpraszania ciepła. Z perspektywy tradycyjnej medycyny chińskiej menopauzalne uderzenia gorąca wynikają z niedostatku chłodzącej energii Yin. Gdy jest jej zbyt mało, silniej uwidacznia się podgrzewający i aktywny aspekt Yang, i pojawiają się uderzenia gorąca.

Panie prowadzące siedzący tryb życia oraz te z większą ilością tkanki tłuszczowej mają większą skłonność do uderzeń gorąca, podobnie jak kobiety z mniejszą tolerancją zmian temperatury.

Zaburzenia snu w okresie menopauzy

Przez całe dziesięciolecia lekarze tłumaczyli kobietom, że nocne poty powodują zaburzenie schematów snu, prowadzące do bezsenności, która jest tak charakterystyczna dla tego okresu życia. Teraz jednak badacze są przekonani, że sprawy mogą mieć się odwrotnie, niż mówi pogląd tradycyjny. Nie ma pewności, czy to uderzenia gorąca wywołują bezsenność, czy też brak snu powoduje nocne poty. Tak czy inaczej, wiele wskazuje na to, że między schematami snu a uderzeniami gorąca istnieje więcej powiązań, niż wcześniej sądzono.

Starsze kobiety (i mężczyźni) często mają trudności z zasypianiem. Problemy ze snem dotykają blisko połowy wszystkich przedstawicielek płci żeńskiej w wieku 55-64 lat w Stanach Zjednoczonych, a znaczna część problemu wydaje się mieć większy związek ze stresem lub innymi chorobami niż z jakimikolwiek zmianami hormonalnymi. Jednym z zasadniczych kłopotów jest obturacyjny bezdech senny – zaburzenie oddychania, błędnie uważane przez lekarzy za przypadłość głównie męską. W istocie bezdech jest bardzo częstym, choć niedostrzeganym, problemem u kobiet po menopauzie, zwiększającym także ryzyko chorób serca i udaru. Inne dolegliwości związane z wiekiem – takie jak zespół niespokojnych nóg, cukrzyca i artretyzm – mogą także przyczyniać się do nieprawidłowego schematu snu kobiety, i każdy z nich może potencjalnie stanowić podłoże występowania uderzeń gorąca.

Suchość pochwy - przyczyny

Podobnie jak wszystko, co dotyczy menopauzy, objawy zaniku i/lub suchości pochwy skrajnie różnią się u poszczególnych kobiet. Zmniejszone nawilżenie jest zazwyczaj bezpośrednią konsekwencją spadku estrogenu, a prawdziwa atrofia pochwy, w której tkanka pochwy drastycznie zanika, jest rzadkim zjawiskiem. Większość kobiet doświadcza różnego rodzaju podrażnienia waginy, a należy przy tym pamiętać, że zdarza się to nie tylko paniom w wieku menopauzalnym. Może to wystąpić również, u kobiet znacznie młodszych, np. w okresie karmienia piersią, ponieważ produkcja estrogenu w tym czasie bywa obniżona. Przewlekłą suchość mogą powodować także irygacje pochwy, jak również jej infekcje drożdżakowe i inne.

Po menopauzie, gdy poziom hormonów nadal się zmienia, pochwa staje się cieńsza i węższa, a ilość jej naturalnych wydzielin zmniejsza się. Jednak nie jest to regułą. Są też sytuacje odwrotne.

Według niektórych szacunków blisko połowa kobiet po menopauzie doświadcza atrofii pochwy, lecz niewiele z nich poszukuje sposobów leczenia, zwykle z powodu zażenowania tym problemem, o który obwiniają najczęściej same siebie. Tymczasem warto wiedzieć, że jednym z najczęstszych czynników mogących przyczyniać się do atrofii pochwy jest ogólny brak współżycia. Natomiast regularna aktywność seksualna z partnerem (lub bez niego) zwiększa ukrwienie pochwy i mimo upływu czasu pozwala zachować większą elastyczność tkanek. Badacze odkryli także, iż kobiety, które nigdy nie rodziły dziecka drogą pochwową, są bardziej zagrożone niż te, które mają taki poród za sobą.

Bezpośrednim czynnikiem sprawczym jest także palenie papierosów. Ogranicza ono krążenie krwi – włącznie z krążeniem w waginie. Palenie osłabia również działanie naturalnie występujących estrogenów.

Wypadanie macicy a menopauza

Jak się szacuje, objawów obniżenia/wypadania macicy i/lub innego narządu jamy brzusznej, obniżenia pęcherza moczowego lub przepukliny odbytniczo-pochwowej doświadcza w pewnym okresie życia 20-30% pań. W przybliżeniu jedna na 11 kobiet podda się z tego powodu zabiegowi chirurgicznemu. Za szczególnie podatne na te schorzenia uważa się kobiety po menopauzie, a zwłaszcza te, które mają za sobą jeden lub więcej porodów drogą pochwową.

Macicę (i inne narządy) utrzymują we właściwym położeniu mięśnie oraz więzadła miednicy. Tradycyjnym wyjaśnieniem obniżenia narządów jest ich osłabienie lub rozciągnięcie.

Wypadanie macicy występuje wtedy, gdy macica obniża się lub wymyka z położenia prawidłowego do pochwy (kanału rodnego), a stan ten może być całkowity lub częściowy. Częściowe wypadanie macicy polega na jej częściowym opuszczeniu się do pochwy. O całkowitym wypadaniu macicy mówimy wtedy, gdy część macicy wystaje na zewnątrz pochwy. Ryzyko wypadania macicy zwiększa się wraz z wiekiem kobiety i ze spadkiem poziomu estrogenu. Dolegliwość ta może jednak przydarzyć się kobiecie w każdym wieku (nawet 16-letnim dziewczętom).

Przedwczesna menopauza - jak sobie pomóc?

Same zmiany stylu życia mogą złagodzić uporczywe objawy, np. ćwiczenia z obciążeniem poprawiają samopoczucie, promują równowagę i zwinność oraz mają działanie kardioprotekcyjne i osteoprotekcyjne⁸. Zarówno regularny trening aerobowy⁹, jak i okresowe ćwiczenia głębokiego oddychania, takie jak joga¹⁰, mogą skutkować zmniejszenie liczby uderzeń gorąca o 40-50%.

Dieta wegetariańska łagodzi objawy menopauzy

Fitoestrogeny to związki roślinne, które mają aktywność biologiczną podobną do estrogenu. W największych stężeniach występują w produktach sojowych (tofu, tempeh, miso i mleko sojowe) i lnianych. Dane epidemiologiczne i niektóre dowody kliniczne sugerują, że typowa dieta azjatycka, która zawiera 20-50 g białka sojowego dziennie, obniży całkowity cholesterol, LDL i trójglicerydy¹¹.

51% kobiet po menopauzie stwierdziło, że są najszczęśliwsze i najbardziej spełnione w wieku 50-65 lat w porównaniu z okresem, w którym miały 20 lat (10%), 30 lat (17%) lub 40 lat (16%)

Amerykańscy uczeni oceniali korelacje między dietą i wczesną menopauzą wśród uczestniczek Nurses’ Health Study II (NHS2). W czasie 20 lat dietę uczestniczek badano 5-krotnie. Wczesną menopauzę odnotowano u 2 041 kobiet. Okazało się, że u pań, w przypadku których z białka roślinnego pochodziło ok. 6,5% spożywanych dziennie kalorii, ryzyko wczesnej menopauzy było o 16% niższe niż u kobiet, które w ten sposób dostarczały sobie ok. 4% kcal. Autorzy publikacji na łamach American Journal of Epidemiology wyjaśniają, że dla kobiet spożywających 2 tys. kalorii dziennie odpowiadałoby to 3-4 porcjom (lub ok. 32,5 g) wzbogaconego białkiem makaronu, płatków śniadaniowych, ciemnego chleba, tofu i orzechów dziennie. Podczas analiz naukowcy brali poprawkę na wiek, palenie, wskaźnik masy ciała itp. Niestety, podobnych związków nie zaobserwowano w przypadku zwierzęcych źródeł białka.

Z kolei redukcja alkoholu i kofeiny może złagodzić okołomenopauzalne zmiany nastroju. Uważa się, że spożywanie więcej niż 7 drinków tygodniowo zwiększa ryzyko raka piersi¹².

Zioła dla kobiet w wieku menopauzalnym

Żeń-szeń normalizuje nieregularne cykle miesiączkowe, łagodzi objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego i bóle miesiączkowe. Służy do uśmierzania objawów menopauzy. Jego wielkimi zwolennikami są badacze z Korei Południowej. Skłonił ich do tego przegląd randomizowanych badań klinicznych kontrolowanych placebo dotyczących żeń-szenia w zarządzaniu zdrowiem kobiet w okresie menopauzy. Dostarczył on bowiem pozytywnych dowodów na korzystny wpływ tej rośliny na podniesienie libido i poprawę funkcji seksualnych oraz złagodzenie uderzeń gorąca¹³.

Z kolei ziele dziurawca oceniano w 23 randomizowanych, kontrolowanych badaniach z udziałem pacjentów z łagodną lub umiarkowaną depresją. Wydaje się tak samo skuteczne, jak standardowe antydepresanty, przy mniejszej liczbie skutków ubocznych¹⁴. Może być przydatne w radzeniu sobie z łagodnymi zaburzeniami nastroju, które często towarzyszą okresowi okołomenopauzalnemu.

Podczas 8-tygodniowego, randomizowanego, podwójnie zaślepionego, kontrolowanego placebo badania 100 kobiet z objawami klimakterium zostało losowo przydzielonych do grup przyjmujących 300 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy lub placebo 2 razy dziennie. Okazało się, że w porównaniu z placebo, suplementacja ashwagandhy wiązała się ze statystycznie istotnym obniżeniem objawów menopauzy w tym uderzeń gorąca. U pań, które przyjmowały ekstrakt, odnotowano istotny wzrost stężenia estradiolu¹⁵.

Czy po menopauzie możesz być szczęśliwa?

Bez względu na to, kiedy Cię dopadła menopauza i jak dotkliwie ją przechodzisz, mamy dobrą wiadomość: badanie przeprowadzone w 1998 r. przez Północnoamerykańskie Towarzystwo Menopauzy wykazało, że 51% kobiet, które miały już ją za sobą, stwierdziło, że są najszczęśliwsze i najbardziej spełnione w wieku 50-65 lat w porównaniu z okresem, w którym miały 20 lat (10%), 30 lat (17%) lub 40 lat (16%)¹⁶. Jak się okazuje, życie nie kończy się wraz z ustaniem menstruacji. Ba, może okazać się znacznie szczęśliwsze!