Syrop z cebuli - najlepszy przepis i właściwości

W okresie jesienno-zimowym nasze mamy i babcie, zazwyczaj już przy pierwszych objawach infekcji wirusowej u domowników, brały się za obieranie cebuli i przygotowanie z niej syropu. Od setek lat stosuje się go bowiem przede wszystkim w chorobach górnych dróg oddechowych oraz profilaktyce sezonowych infekcji. Syrop z cebuli ma także wiele innych właściwości i pomaga chronić nasze zdrowie na wielu frontach. Dlatego warto po niego sięgać przez cały rok.

Syrop z cebuli na infekcje dróg oddechowych

Stosowany od momentu wystąpienia pierwszych objawów infekcji górnych dróg oddechowych, syrop z cebuli łagodzi przebieg choroby i skraca czas jej trwania. Przynosi ulgę w kaszlu, przy czym ważne jest to, że działa równie skutecznie w przypadku kaszlu suchego, jak i mokrego. Zmniejsza stan zapalny gardła i migdałków towarzyszący infekcji, łagodzi ból przy przełykaniu i zmniejsza obrzęk krtani.

Syrop z cebuli działa wykrztuśnie i ułatwia odkasływanie wydzieliny z dróg oddechowych. Ponadto, z uwagi na zawartość lotnych związków, przynosi ulgę w zapaleniu zatok i ułatwia ich oczyszczanie. Pomaga również obniżać gorączkę. Syrop z cebuli skutecznie zwalcza zakażenia bakteryjne górnych dróg oddechowych, które często są powikłaniem przeziębienia i innych infekcji wirusowych.

Działanie to zawdzięczamy allicynie – jest to związek o silnych właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybicznych. Dodatkowo pobudza on komórki układu odpornościowego do walki z patogenami, dzięki czemu nasz organizm może szybciej uporać się z chorobą¹.

Syrop z cebuli jest źródłem kwercetyny - silnego przeciwutleniacza

W samej cebuli, oraz w otrzymywanym z niej syropie, znajduje się związek mający niezwykle cenne właściwości. Mowa o kwercetynie, należącej do grupy flawonoidów, która pobudza odporność, działa przeciwzapalnie i niszczy nadmiar wolnych rodników tlenowych.

Wolne rodniki tlenowe powstają w sposób naturalny w komórkach naszego ciała podczas oddychania komórkowego, procesu polegającego na przetwarzaniu glukozy w energię. Gdy jesteśmy zdrowi, wypoczęci i dobrze się odżywiamy, nasz organizm sam potrafi rozprawić się z tymi aktywnymi formami tlenu. Problem pojawia się, gdy wolnych rodników tlenowych powstaje zbyt dużo, a dzieje się tak m.in. na skutek stresu, niewyspania, stosowania diety bogatej w żywność wysoko przetworzoną, używek, takich jak alkohol i papierosy oraz podczas infekcji wirusowych, bakteryjnych czy grzybiczych.

Taki stan, w którym organizm nie nadąża z usuwaniem wolnych rodników z komórek, nazywamy stresem oksydacyjnym. Jest on obecnie uważany za jeden z kluczowych czynników w rozwoju chorób cywilizacyjnych. Nadmiar wolnych rodników prowadzi do uszkodzenia struktur wewnątrzkomórkowych, enzymów, DNA i nawet do śmierci komórek, a w tkankach, w których dochodzi do stresu oksydacyjnego, rozwija się stan zapalny.

W takiej sytuacji nasz organizm potrzebuje wsparcia i dostarczenia mu wraz z pokarmem lub suplementami diety substancji niezbędnych do wytwarzania antyoksydantów, czyli enzymów i organicznych związków chemicznych zdolnych do unieszkodliwienia aktywnych form tlenu. Niektóre ze składników odżywczych same w sobie są antyoksydantami. Do takich należy właśnie występująca w cebuli kwercetyna.

Kwercytyna niszczy wolne rodniki tlenowe, przez co chroni nasz organizm przed skutkami stresu oksydacyjnego, redukuje stany zapalne i wzmacnia odporność, bowiem układ immunologiczny szczególnie silnie odczuwa skutki stresu oksydacyjnego².

Syrop z cebuli zawiera bardzo dużo witamin

Syrop z cebuli dostarcza nam przede wszystkim dużych ilości witaminy C, która wspomaga odporność, skraca czas trwania infekcji i zwalcza wolne rodniki tlenowe. Jednocześnie witamina C reguluje wchłanianie żelaza w jelitach i dzięki temu zapobiega anemii. Syrop z cebuli zawiera także witaminy z grupy B, a wśród nich niezwykle cenny kwas foliowy (witamina B9). Kwas foliowy bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek, zmniejsza uczucie zmęczenia i pobudza układ odpornościowy do pracy. Kwas foliowy jest niezwykle ważny w czasie ciąży, ponieważ wspomaga rozwój płodu i zapobiega wadom cewy nerwowej.

Z kolei witamina B1 jest niezbędna w procesie oddychania komórkowego i przemianach glukozy, a witamina B2 bierze udział w wielu szlakach metabolicznych, w tym tych związanych z przemianami węglowodanów, wytwarzaniem hormonów i neuroprzekaźników. Jest ona również wykorzystywana przez nasz organizm do utrzymania prawidłowego funkcjonowania błon śluzowych, które są pierwszą linią obrony przed infekcjami.

W syropie z cebuli znajduje się także witamina B3 (witamina PP), która zwiększa aktywność białych krwinek w zakresie zwalczania zakażeń bakteryjnych. Ponadto witamina B3 bierze udział w przemianach metabolicznych, wytwarzaniu czerwonych krwinek i chroni nasz organizm przed toksycznym wpływem leków³.

Syrop z cebuli to źródło wielu składników mineralnych

Wśród składników mineralnych, jakie występują w syropie z cebuli, znajduje się cynk, który pobudza aktywność limfocytów odpowiedzialnych za ochronę przed infekcjami, natomiast wpływając na aktywność cytokin wytwarzanych przez białe krwinki, łagodzi stany zapalne w tkankach. Cynk działa już w miejscu wnikania patogenów i hamuje namnażanie się wirusów w komórkach błon śluzowych nosa i gardła. Jest również niezbędny do wytwarzania enzymów zwalczających wolne rodniki tlenowe oraz do utrzymania prawidłowego metabolizmu glukozy.

W syropie z cebuli znajdziemy również magnez, którego zadaniem jest wspomaganie wewnątrzkomórkowych mechanizmów antyoksydacyjnych. Ponadto magnez przyspiesza dojrzewanie limfocytów, które dzięki temu szybciej uzyskują zdolność do skutecznego zwalczania patogenów. Skraca się przez to czas trwania choroby i daje ona łagodniejsze objawy. Magnez wpływa również korzystnie na funkcjonowanie układu nerwowego.

Kolejnym ważnym dla naszego zdrowia minerałem zawartym w syropie z cebuli jest siarka. Reguluje ona przyswajalność innych składników mineralnych, a ponadto wycisza stany zapalne i podnosi odporność organizmu.

Z kolei selen to pierwiastek wzmacniający układ odpornościowy poprzez wpływanie na aktywność białych krwinek. Selen pobudza limfocyty T, wytwarzające przeciwciała limfocyty B i makrofagi, czyli komórki żerne, do walki z patogenami. Dodatkowo bierze udział w syntezie wielu ważnych enzymów, w tym tych, które mają działanie antyoksydacyjne.

Z kolei żelazo, które jest niezbędne w wytwarzaniu hemu, czyli czerwonego barwnika, dzięki któremu erytrocyty mają zdolność wiązania i przenoszenia tlenu oraz dwutlenku węgla, zapobiega anemii i osłabieniu.

Ponadto w syropie z cebuli znajduje się wapń konieczny m.in. do prawidłowego wzrostu kości i biorący udział w krzepnięciu krwi oraz przewodnictwie nerwowym³.

Syrop z cebuli chroni przed nowotworami, chorobami serca i otyłością

Kwercetyna, której źródłem jest syrop z cebuli, unieszkodliwiając wolne rodniki tlenowe, chroni nas również przed nowotworami. Jedną bowiem z najczęstszych przyczyn powstawania nowotworów jest uszkodzenie DNA, wywołane przez wolne rodniki tlenowe. Skutkuje to tym, że zaburzone zostają szlaki metaboliczne komórki i może ona zacząć się dzielić w sposób niekontrolowany, stając się zaczątkiem nowotworu.

Kwercetyna zapobiega również chorobom układu krążenia. Dzięki antyoksydacyjnemu działaniu tej substancji na lipidy zwiększa się bowiem ilość dobrego cholesterolu HDL, a zmniejsza złego LDL. Ponadto kwercetyna, przy wsparciu witaminy C, chroni ściany naczyń krwionośnych i uelastycznia je, chroniąc nas tym samym przed miażdżycą i nadciśnieniem.

Najnowsze badania wskazują, że syrop z cebuli pomaga również w walce z otyłością. Okazuje się, że kwercetyna zmusza komórki tłuszczowe do apoptozy, czyli śmierci komórkowej, hamuje rozrost tkanki tłuszczowej i stymuluje procesy metaboliczne prowadzące do wykorzystania zmagazynowanych w niej kwasów tłuszczowych.

Flawonoidy występujące w syropie z cebuli mają z kolei właściwości moczopędne, dlatego przynoszą ulgę w stanach zapalnych pęcherza moczowego i dróg moczowych. Jeśli do syropu z cebuli dodamy imbir lub czosnek, które podobnie jak cebula mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, szybko złagodzimy objawy towarzyszące zapaleniu pęcherza, takie jak ból i pieczenie przy oddawaniu moczu².

Jak przygotować syrop z cebuli?

Ze wszystkich rodzajów cebuli dostępnych na rynku, do przyrządzenia syropu najlepiej wykorzystać zwykłą, żółtą cebulę lub jej czerwoną odmianę. Mają one bowiem najwięcej składników odżywczych.

Sposób na otrzymanie syropu z cebuli jest bardzo prosty. Wystarczy pokroić kilka cebul w plasterki, przełożyć je do wyparzonego słoika i zasypać cukrem. Można również ułożyć plastry warstwami i zasypać cukrem każdą z nich w miarę układania w naczyniu. Następnie słoik zakręcamy i pozostawiamy w temperaturze pokojowej.

Po ok. 5–6 godzinach cebula puści sok, a cukier rozpuści się, tworząc gęsty syrop. Wystarczy go zlać do czystego słoika np. przez sitko lub gazę. W zamkniętym naczyniu, w lodówce, syrop z cebuli można przechowywać przez okres 2 tygodni.

Cukier w syropie z cebuli można zastąpić miodem, który sam w sobie ma wiele cennych właściwości leczniczych. Miód działa między innymi przeciwzapalnie, niszczy bakterie, łagodzi ból gardła i kaszel oraz ma właściwości wykrztuśnie – powoduje upłynnianie wydzieliny dróg oddechowych, co ułatwia jej odkrztuszenie. Najlepiej w tej roli sprawdza się miód spadziowy, akacjowy, lipowy i wrzosowy.

Do syropu z cebuli można dodać również inne warzywa, przyprawy i owoce o udowodnionym działaniu leczniczym. Wśród nich na szczególna uwagę zasługuje czosnek, który podobnie jak cebula zawiera wspomnianą już allicynę. Wystarczy dodać kilka, koniecznie pokrojonych, ząbków do słoika podczas przygotowywania syropu⁴.

Warto również dodać imbir, z uwagi na występujące w nim gingerole o działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym, przeciwgrzybicznym, wykrztuśnym i napotnym⁵. Z kolei cytryna dodana do syropu z cebuli nie tylko poprawia jego smak, ale także dzięki zawartości witaminy C i flawonoidów wzmacnia naszą odporność, chroni przed infekcjami i skraca czas ich trwania⁶.

Do syropu z cebuli można również dodać goździki. Zawarty w nich eugenol zmniejsza stan zapalny, działa lekko znieczulająco, łagodzi kaszel i zmniejsza obrzęk błony śluzowej nosa oraz gardła⁷.

Dobrym dodatkiem do syropu z cebuli jest także cynamon, w lasce lub sproszkowany. Przyprawa ta działa przeciwzapalnie, niszczy chorobotwórcze patogeny, w tym wirusy i działa rozgrzewająco⁸.

Syrop z cebuli a cukrzyca

Diabetycy i osoby borykające się z insulinoopornością mogą przyrządzić syrop z cebuli ze stewią, słodzikiem bezpiecznym, który nie wpływa na poziom glukozy we krwi. Otrzymuje się go z rośliny o nazwie Stevia rebaudiana rosnącej w Ameryce Południowej i Azji. Jej liście zawierają glikozydy stewiolowe o słodkim smaku, z których wytwarza się słodzik. Indeks glikemiczny stewii wynosi 09.

Dawkowanie syropu z cebuli

Dorośli powinni przyjmować 2–3 łyżki stołowe syropu dziennie, najlepiej wraz z posiłkiem. Warto również, by domownicy chorego stosowali syrop z cebuli profilaktycznie w dawce 1–2 łyżki stołowe dziennie. Kuracja powinna trwać 7–14 dni.

Syrop z cebuli w leczeniu dzieci

Syrop z cebuli, bez dodatków, przygotowany przy użyciu cukru lub miodu (o ile dziecko nie jest na niego uczulone), można podawać dzieciom powyżej drugiego roku życia w dawce 2–3 łyżeczki dziennie. W przypadku wątpliwości warto zasięgnąć porady lekarza pediatry.

Syrop z cebuli w ciąży i w okresie karmienia piersią

Syrop z cebuli jest bezpieczny dla kobiet w ciąży, jednak jeśli przyszłą mamę męczy zgaga, mogą nasilić się objawy. Warto też pamiętać, że każda infekcja, nawet przeziębienie, może zaszkodzić dziecku w łonie mamy. Dlatego konieczne jest udanie się po poradę lekarską, kontrolowanie przebiegu choroby i przyjmowanie zalecanych leków.

Z kolei mamy karmiące piersią powinny zrezygnować z syropu z cebuli z uwagi na to, że zmienia on smak mleka i maluch może odrzucać pierś lub po wypiciu mleka cierpieć na kolkę.

Przeciwwskazania do stosowania syropu z cebuli

Ponieważ syrop z cebuli ma działanie wykrztuśne, nie powinno się go stosować na noc. Aby snu nie przerywały napady kaszlu, ostatnią dawkę należy przyjąć ok. 4–5 godzin przed położeniem się do łóżka. Syropu z cebuli nie powinny stosować osoby cierpiące na wzdęcia i przewlekłe choroby przewodu pokarmowego. Może on bowiem podrażnić błonę śluzową żołądka i obciążyć wątrobę.

Warto wiedzieć: Syrop z cebuli ma charakterystyczny smak i zapach, który nie każdemu z nas odpowiada. Aby go złagodzić, wystarczy syrop mocno schłodzić.