Erytrocyty – normy, podwyższony, obniżony poziom, przyczyny

Niedotlenienie, bladość skóry, ciągłe zmęczenie, podatność na infekcje… Co dzieje się w organizmie, kiedy erytrocyty są poniżej normy lub kiedy poziom tych czerwonych krwinek jest podwyższony?

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Budowa i funkcja krwinek czerwonych

„Erytrocyty” to słowo pochodzące z języka greckiego: erythros, czyli czerwony i kytos, czyli komórka – stąd nazwa „czerwone krwinki”. Erytrocyty odpowiedzialne są za przenoszenie tlenu z płuc do całego organizmu. Są dwuwklęsłe i nie mają jądra komórkowego, co oznacza, że nie są w stanie dzielić się ani samonaprawiać. Organizm musi zatem nieustannie produkować nowe erytrocyty, bowiem te „zużyte” ulegają zniszczeniu w śledzionie. Czerwone krwinki produkowane są w szpiku kostnym, a dzięki zawartości hemoglobiny są zdolne pobierać z płuc tlen, a następnie dostarczać go do wszystkich tkanek organizmu.

Zaburzenia ilości erytrocytów

  • Erytrocytopenia – oznacza, że erytrocyty są za niskie
  • Erytrocytoza – oznacza, że erytrocyty są podwyższone

Przyczyny, dla których krwinki czerwone są poniżej lub powyżej normy, najczęściej związane są z anemią, niedotlenieniem lub odwodnieniem organizmu.

Erytrocytopenia (erytrocyty poniżej normy) - przyczyny

  • Anemia (niedokrwistość): bladość, osłabienie, szybkie męczenie się lub ciągłe przemęczenie, senność, problemy z koncentracją.

Niedokrwistość powstaje zwykle na skutek niedoboru składników koniecznych do produkcji erytrocytów: żelaza, kwasu foliowego, wit. B12. Innymi przyczynami anemii mogą być: znaczna utrata krwi, wady wrodzone, choroby przewlekłe lub przewodnienie organizmu. Anemia może także powstać z przetrenowania

Erytrocytoza (erytrocyty podwyższone) - przyczyny

  • niedotlenienie,
  • odwodnienie organizmu,
  • wada serca,
  • bezdech senny.

Do podwyższenia poziomu erytrocytów może również przyczyniać się palenie papierosów (w tym e-papierosów). Zdarza się jednak, że za zaburzenia w ilości erytrocytów odpowiadają znacznie poważniejsze choroby.

Czerwienica prawdziwa (nadprodukcja erytrocytów)

Choroba Vaqueza-Oslera, czyli czerwienica prawdziwa, to choroba nowotworowa szpiku kostnego. Choroba ta może przekształcić się w ostrą białaczkę szpikową. W jej przebiegu dochodzi do nadprodukcji erytrocytów, przez co organizm jest zatruwany nadmiarem krwinek czerwonych.

Pierwsze objawy czerwienicy prawdziwej są niejednoznaczne, należą do nich bowiem:

  • osłabienie,
  • bóle i zawroty głowy,
  • zaburzenia widzenia.

Z czasem dochodzą: sinoczerwone zabarwienie stóp i dłoni, objawy choroby wrzodowej lub dny moczanowej, a także zakrzepica żylna. Czerwienica prawdziwa leczy się poprzez upusty krwi i leki przeciwpłytkowe, a rozpoznawana jest w badaniu krwi.

Anemia sierpowata (deformacja erytrocytów)

Jest to choroba wrodzona. Polega na upośledzonej budowie hemoglobiny, na skutek czego erytrocyty mają problem z transportowaniem tlenu z płuc do pozostałych tkanek organizmu. U niemowląt pierwszymi objawami anemii sierpowatej są obrzęk dłoni i stóp oraz fakt, że dziecko wolno rośnie i ma niedobory wzrostu i masy ciała. Ponadto ten rodzaj anemii wiąże się z epizodami bólu. Na tę chorobę nie ma lekarstwa. Terapia opiera się na transfuzjach krwi oraz podawaniu antybiotyków i środków przeciwbólowych.

Jaka jest norma dla erytrocytów?

  • Norma na erytrocyty dla kobiet 3,5 - 5,2 mln/mm3
  • Norma na erytrocyty dla mężczyzn 4,5 - 5,4 mln/mm3

Warto też pamiętać o tym, że norma dla erytrocytów jest inna dla dzieci. Noworodek ma ok. 7 mln/mm3 krwinek czerwonych, a ich ilość zmienia się z wiekiem dziecka.

Erytrocyty – jak się badać?

Badanie krwi zwykle wykonuje się w godzinach porannych i na czczo. Dzień przed badaniem warto zadbać o prawidłowe przygotowanie. Należy pić wodę, unikać kawy i napojów alkoholowych oraz papierosów, a także ograniczyć aktywność fizyczną. Nie zaleca się badania poziomu erytrocytów kobietom w trakcie menstruacji. Przy zachowaniu tych środków przygotowawczych oznaczenie poziomu krwinek czerwonych jest najbardziej miarodajne.

Erytrocyty w moczu

Jeśli w badaniu moczu pojawią się czerwone krwinki, z reguły wskazuje to na jakieś schorzenie, np.:

  • infekcja w układzie moczowym,
  • kamica nerkowa lub inne schorzenia nerek,
  • żylaki odbytu.

Przyczyną pojawienia się w moczu erytrocytów może być także miesiączka – wówczas nie ma powodu do obaw.

Jak wspomagać proces powstawania erytrocytów?

Aby utrzymać czerwone krwinki na prawidłowym poziomie i nie dopuszczać ani do erytrocytopenii, ani do erytrocytozy, warto przede wszystkim zadbać o prawidłową dietę, bogatą w żelazo i witaminę C, kwas foliowy i witaminy z grupy B. W razie wahań w poziomie erytrocytów można sięgnąć po suplementy wspierające produkcję krwi – warto jednak pamiętać o tym, że jeśli badanie morfologiczne wskaże na nieprawidłowość w ilości czerwonych krwinek, przede wszystkim dobrze jest skorzystać z porady lekarza i z to z nim ustalić ewentualną suplementację.

Bibliografia
  • AMBOSS, Erythrocyte morphology and hemoglobin, amboss.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.amboss.com/us/knowledge/Erythrocyte_morphology_and_hemoglobin.
  • BMJ, Keohane C., McMullin M. F., Harrison C., The diagnosis and management of erythrocytosis, bmj.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.bmj.com/content/347/bmj.f6667.
  • Cancer Therapy Advisor, Spivak J., Hematology. Erythrocytosis, cancertherapyadvisor.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.cancertherapyadvisor.com/home/decision-support-in-medicine/hematology/erythrocytosis/.
  • Castoldi G. L., del Senno L., Erythrocyte, Encyclopedia of Immunology Second Edition 1998, ISBN 978-0-12-226765-9.
  • eMedicine Health, Shiel W. C., Stöppler M. C., What Does a High Sedimetation Rate Mean?, emedicinehealth.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.emedicinehealth.com/sedimentation_rate/article_em.htm.
  • Encyclopedia Britannica, Red blood cells (erythrocytes), britannica.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.britannica.com/science/blood-biochemistry/Red-blood-cells-erythrocytes.
  • gov.uk Publci Health England, Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa i talasemia, gov.uk [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.gov.uk/government/publications/screening-tests-for-you-and-your-baby/4835881.
  • Góra-Tybor J., Czerwienica prawdziwa, onkologia.zalecenia.med.pl [dostęp: 26 lutego 2021], http://onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom2_1.4.Czerwienica_prawdziwa_200520.pdf.
  • Healthline, Holm G., Sampson S., Erytthrocyte Sedimentation Rate Test (ESR Test), healthline.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.healthline.com/health/esr.
  • Ingley E., Klinken S. P., Erythrocytes, Encyclopedia of Respiratory Medicine 2006, ISBN 978-0-12-370879-3.
  • Ken Hub, Vasković J., Mytilinaios D., Erythrocytes, kenhub.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/erythrocytes.
  • MSD MANUAL Consumer Version, Liesveld J., Wilmot J. P., Erythrocytosis (Secondary Polycythemaia), msdmanuals.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.msdmanuals.com/en-kr/home/blood-disorders/myeloproliferative-disorders/erythrocytosis.
  • National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine, Harrison M., Erythrocyte sedimentation rate and C-reactive protein, ncbi.nlm.nih.gov [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4653962/.
  • National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine, Tishkowski K., Gupta V., Erythrocyte Sedimentation Rate, ncbi.nlm.nih.gov [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557485/.
  • Navaneethan U., Diagnosis of Pouch Disorders: Laboratory Tests, Puchitis and Ileal Puch Disorders. A Multidisciplinary Approach for Diagnosis and Management 2019, ISBN 978-0-12-809402-0.
  • OER Services, Anatomy and Physioloy II, , Module 2: The Cardiovascular System: Blood, Erythrocytes, courses.lumenlearning.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://courses.lumenlearning.com/suny-ap2/chapter/erythrocytes/.
  • Quora, What is the difference between erythrocytopenia and anemia?, quora.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.quora.com/What-is-the-difference-between-erythrocytopenia-and-anemia.
  • WebMD, Felson S., What Is Your Sedimentation Rate?, webmd.com [dostęp: 26 lutego 2021], https://www.webmd.com/a-to-z-guides/your-sedimentation-rate.
Autor publikacji:
Wczytaj więcej