Cukrzyca typu 1 czy 2, a może mieszana? Poznaj objawy

Coraz częściej u otyłych dzieci lekarze diagnozują jednoczesne występowanie objawów cukrzycy typu 1 oraz typu 2!

31 lipiec 2014
Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Według najnowszych danych International Obesity Task Force, w Europie 14 milionów dzieci ma nadwagę, a 3 miliony z nich jest otyłych. Fundacja Ochrony Środowiska podaje, że w Polsce ponad 18 proc. chłopców i 14 proc. dziewcząt ma nadwagę. W ciągu najbliższej dekady dogonimy w tej kwestii USA! To jednak oznacza, że ciąży nad nami widmo trudnej do zdiagnozowania i leczenia podwójnej cukrzycy, nazywanej też cukrzycą typu 1,5 lub 3.

Coraz więcej dzieci przed piątym rokiem życia choruje na cukrzycę typu 1 (gdy organizm sam nie potrafi regulować poziomu cukru we krwi za pomocą insuliny, ponieważ jej nie wytwarza). Dzieje się to w niepokojącym tempie 3-5 proc. rocznie.

Sprawę komplikuje również fakt, że u niektórych dzieci na podłożu cukrzycy typu 1 rozwija się cukrzyca typu 2 (organizm jest oporny na insulinę i musi dostać jej więcej, by utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi), występująca najczęściej u otyłych ludzi po 40 roku życia. Wzajemne oddziaływanie tych dotychczas osobnych jednostek chorobowych przejawia się również w odwrotny sposób. U otyłych dzieci dotkniętych cukrzycą typu 2 może rozwinąć się cukrzyca typu 1 o charakterze autoimmunologicznym.

Prawidłowość ta została potwierdzona w badaniach diabetologów ze Szpitala Dziecięcego w Pittsburgu (USA). Na podstawie dziewięcioletnich obserwacji 260 pacjentów leczonych w szpitalu stwierdzili oni, że 25 proc. dzieci z pierwotnie rozpoznaną cukrzycą typu 1 przejawia objawy cukrzycy typu 2, a prawie połowa dzieci otyłych przyjętych z objawami cukrzycy typu 2 po kilku latach wykazywała już objawy cukrzycy typu 1.

Przyczyny cukrzycy mieszanej

Mechanizmy mieszanej postaci cukrzycy nie są do końca znane. Część naukowców sądzi, że dzieci predysponowane genetycznie najpierw mają problemy z prawidłowym produkowaniem insuliny, co prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 1, skutkującej zaburzeniami metabolicznymi i otyłością u dzieci. Zaś konsekwencją otyłości jest pojawiająca się oporność na insulinę, charakteryzująca cukrzycę typu 2.

Inni uważają, że paradoksalnie otyłość prowadzi do wytwarzania insuliny nie w większych, a w mniejszych ilościach, gdyż pierwotny wysiłek włożony w zmuszanie trzustki do produkowania dużej ilości insuliny prowadzi do wyniszczenia komórek beta, a ten autoagresywny mechanizm przyczynia się do rozwoju cukrzycy typu 1. Obserwacje te współgrają z tzw. hipotezą akceleracji lub przeładowania.

Podkreśla ona, że u dzieci otyłych, których komórki beta trzustki są już zmuszane do produkowania większej ilości insuliny i wyniszczane autoagresywnie, przestaną działać wcześniej niż u dzieci szczupłych i zdrowych. Potwierdzają to badania 94 dzieci, wśród których cukrzyca typu 1 (uznawana za niezależną od wpływów środowiskowych) rozwinęła się znacznie szybciej u dzieci otyłych niż u szczupłych. Można z tego wnioskować, że nadwaga prowadzi do cukrzycy 1, więc aby walczyć z cukrzycą, trzeba walczyć z nadwagą.

Cukrzyca wywoływana przez wirus?

Od lat przyjmuje się, że do cukrzycy typu 1 dochodzi, gdy organizm sam atakuje komórki beta. Wciąż jednak nie wiadomo, co jest przyczyną takiej reakcji organizmu. Być może odpowiedź na to mają Brytyjczycy. Znaleźli oni ostatnio solidne dowody przemawiające za tym, że cukrzyca typu 1 jest wywoływana przez wirusy Coxsackie B (CBV), należące do grypy enterowirusów.

Dzięki próbkom tkanek pobranych z trzustek dzieci, które zmarły na cukrzycę typu pierwszego, tuż po postawieniu diagnozy, że na nią chorują, naukowcy ustalili, że więcej niż 60 proc. z nich miało białko wirusa CBV w komórkach beta. Dla porównania, w kontrolnej grupie osób, które zmarły z innych powodów, nie stwierdzono obecności tego mikroba. Farmakolog Noel Morgan z grupy brytyjskich badaczy sądzi, że zarażone wirusem CVB komórki beta ulegają takiej zmianie, że są przez organizm uznawane za obce i jako takie zwalczane.

Cukrzyca - czy winne są nerwy?

Inną koncepcja zakłada, że na powstanie cukrzycy ma wpływ uszkodzenie nerwów w trzustce. - Około 85 proc. diabetyków ma zaburzone funkcje nerwów czuciowych, jednak dotychczas uznawano to za konsekwencję cukrzycy, a nie jej przyczynę - twierdzi Michael Dosch ze Szpitala dla Chorych Dzieci w Toronto. Dosch wysunął przypuszczenie, że nie tylko poszczególne komórki trzustki, ale i tkanka nerwowa wokół nich mogą mieć wpływ na powstawanie cukrzycy. Nerwy te wydzielały "substancję P" odpowiadającą za to, że poszczególne komórki produkują właściwą ilość insuliny.

Z badań prowadzonych na myszach narażonych na zachorowanie na cukrzycę wynika, że nerwy nie produkowały odpowiedniej ilości "substancji P", więc komórki trzustki zaczynały produkować za dużo insuliny, wyniszczały się, a w konsekwencji obumierały. To powodowało, że system immunologiczny działał autoagresywnie i rozwijała się cukrzyca. Aby jej przeciwdziałać "substancje P" podano myszom bezpośrednio do trzustki, w zastrzykach. Okazało się, że jeśli wyeliminuje się ten czynnik związany z funkcjonowaniem tkanki nerwowej, zwierzęta będą zdrowe. Gdyby taki sam mechanizm zadziałał na ludziach, jednym zastrzykiem można by powstrzymać cukrzycę na lata - twierdzi Dosch.

Jak zapobiegać cukrzycy u dzieci?

  • Kształtuj zdrowe nawyki żywieniowe w rodzinie

Jeżeli Twoje dziecko ma nadwagę, wprowadź zmiany w jadłospisie wszystkich członków rodziny. Zachowanie solidarności dietetycznej podbudowuje psychicznie i dostarcza dziecku motywacji, do zmiany nawyków żywieniowych. Postaw na aktywność fizyczną i zadbaj o to, by dzieci uprawiały sport. W miarę możliwości towarzysz im w tym jak najczęściej.

  • Stosuj alternatywne metody leczenia

Aframon madagaskarski (Aframomum melegueta), nazywany także rajskim ziarnem, występuje w Afryce Zachodniej, może być używany w regularnym leczeniu cukrzycy. Dr Iiya Ruskin z Rutgers University z (New Jersey), który przetestował działanie ekstraktu z tej rośliny na myszach dotkniętych cukrzycą, odnotował znaczne obniżenie poziomu cukru we krwi gryzoni. Obecnie trwają prace nad opatentowaniem pozyskiwania ekstraktu z tej rośliny, ale nie ma jeszcze danych na temat stosowania go u ludzi.

Cynamon - zawarte w nim składniki poprawiają wrażliwość na insulinę i zwiększają transport glukozy do wnętrza komórek. To niezwykle istotna wiadomość, gdyż może on wspomagać leczenie cukrzycy typu 2, poprawiając wrażliwość na insulinę i nie powodując przyrostu masy ciała. Jest to ważne, tym bardziej że w naturalnym rozwoju choroby zazwyczaj dochodzi do wtórnej nieskuteczności leków doustnych i konieczności zastosowania insuliny.

Bibliografia

  1. http://goo.gl/HcWCpJ
  2. Diabetes Care 2003, 26: 2876-2882; Pediatric Diabetes 2003, 4: 110-113 http://goo.gl/koajpw
  3. http://goo.gl/veLElG
  4. Journal reference: Cell (vol 127, p 1123)
  5. Dorota Wysocka, Zagadki cukrzycy typu 1 [w:] Cukrzyca
  6. Zdrowie, magazyn medyczny, P6/28/8pa
  7. IOTF Childhood Obesity Report 2004
  8. prof. dr hab. Małgorzata Szelachowska, dr n.med. Stella Dzienis-Strączkowska, dr n.med. Małgorzata Karolczuk – Zarachowicz Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej
Wczytaj więcej
Może Cię zainteresować
Nasze magazyny