Kolorowe choroby

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Artyści od wieków zachwycali się gładką, mleczną skórą. Poeci wychwalali lekkie zaróżowienie cery. A badacze wzorców kobiecej i męskiej urody są zgodni, że w każdej kulturze za atrakcyjne uznaje się osoby o czystej, zdrowej skórze, bez zmarszczek, znamion lub wyprysków. Jest to bowiem atawistyczna przesłanka stanu zdrowia. Jak się okazuje, zaburzenia gospodarki organizmu mogą skutkować zmianą zabarwienia skóry.

Smerfni ludzie

Jako że członkowie rodziny Fugate od kilku pokoleń rodzili się z niebieską skórą, mieszkańcy Troublesome Creek w Kentucky zdążyli się oswoić z tym fenomenem i zaakceptowali "kolorowych" sąsiadów. Żyjąca w tej oddalonej od innych miejscowości społeczność łączyła się między sobą - w efekcie nierzadko dochodziło do ślubów spokrewnionych ze sobą osób, co tylko sprzyjało przenoszeniu i ugruntowaniu niebieskiego zabarwienia skóry.

Dopiero niedawno okazało się, że za niezwykły kolor odpowiada methemoglobina, która zawiera żelazo o innej wartościowości niż hemoglobina. Ta drobna różnica upośledza zdolność łączenia cząsteczek tlenu z czerwonymi krwinkami, powodując niedotlenienie i wynikający z niego niebieskawy odcień skóry. Gdy cierpiącym z tego powodu Fugate'om podano błękit metylenowy, ich kolor ciała wrócił do normy. Co prawda methemoglibinemia, bo tak nazywa się choroba, która ich dotknęła, może być nawet śmiertelna, jednak w przypadku członków tej amerykańskiej rodziny stężenie nieprawidłowego barwnika nie osiągało poziomu zagrażającego ich życiu¹.

Niebieską skórę, a czasem wręcz stalowoszarą², mają również osoby z argyrią (srebrzycą). Choć sama nazwa brzmi groźnie, zjawisko to nie jest niebezpieczne. To po prostu efekt nadmiernej terapii srebrem koloidalnym lub też długotrwałej ekspozycji na pył (np. w kopalni tego pierwiastka), które sprawiają, że skóra zmienia kolor. Zmiana ta jest odwracalna (wystarczy ograniczyć kontakt ze srebrem) i nie wpływa w żaden sposób na zdrowie ani na jakość życia. Co więcej, może uczynić z chorego lokalną gwiazdę, jak to się stało w przypadku Paula Karasona, zwanego Papą Smerfem.

Jednak niebieski kolor skóry u niemowląt powinien budzić niepokój, zwłaszcza, gdy u maluszka w wyniku wysiłku, jakim jest płacz, utrzymuje się zasinienie ciała. Może ono bowiem świadczyć o niedotlenieniu, będącym objawem wrodzonej wady serca lub układu oddechowego, które stanowią zagrożenie dla życia dziecka. Wiele wad siniczych (np. tetralogię Fallota) można już skutecznie leczyć³.

Nie tylko żółtaczka

Zażółcenie oczu i skóry to charakterystyczne objawy zapalenia wątroby spowodowanego wirusem typu B (choć zdarza się, że nie występuje). Winę za nie ponosi bilirubina, substancja będąca wynikiem naturalnego procesu rozpadu czerwonych krwinek. U chorych na WZW typu B bilirubina odkłada się w skórze, w śluzówce i białku oczu, zabarwiając ich ciała paletą barw od bladożółtego, aż po niemal zielony⁴. Na szczęście wraz z wyleczeniem choroby skóra powraca do normalnego odcienia.

Żółta skóra może być również skutkiem ubocznym przedawkowania chininy⁵, którą stosuje się nie tylko w leczeniu malarii, ale także gośćca stawowego oraz jako lek nasercowy (przy migotaniu przedsionków i arytmii). Środek ten może mieć działanie hepatotoksyczne, czyli uszkadzać wątrobę. W takim przypadku u chorego następuje zażółcenie białek oczu i skóry. To nie wszystko, nadmiar chininy może powodować również wadliwą percepcję kolorów - zwłaszcza czerwonego lub zielonego.

Zmiana koloru może też być pokłosiem określonych nawyków żywieniowych, o czym świadczy historia pewnej Szwedki. Zgłosiła się ona do lekarza, podejrzewając, że ma żółtaczkę. W czasie przeprowadzania wywiadu okazało się, że kobieta miała świnkę morską, która z racji zaawansowanego wieku nie była w stanie sama gryźć pokarmu. Szwedka, chcąc pomóc ulubienicy, przeżuwała w ustach marchewkę, tak by podać zwierzęciu gotową papkę. Ten rytuał spowodował zaś zwiększone przyjmowanie karotenu, które odbiło się na kolorze skóry kobiety⁷.

Tu wypada nadmienić, że miłośniczka świnek morskich nie jest odosobnionym przypadkiem. Bardzo często odnotowuje się zmianę zabarwienia skóry spowodowaną jadłospisem. I tak osoby, których dieta jest bogata w marchew, kukurydzę czy pomidory często mają pomarańczowy odcień skóry, natomiast te, u których odnotowano bardzo wysokie spożycie zielonych warzyw - zielony⁶. Ograniczenie źródeł tych barwników przywraca naturalny kolor.

Jak Winnetou

Gdy blada twarz zmienia się w czerwoną, może mieć to związek z kruchością naczynek krwionośnych (teleangiektazje, potocznie zwane pajączkami), alergiczną reakcją na kosmetyk lub odmrożeniem. Bywa też oznaką atopowego zapalenia skóry lub łuszczycy. Zdarza się jednak, że to objaw poważnego schorzenia, jakim jest toczeń rumieniowaty układowy - rzadko występująca przewlekła, wielonarządowa choroba reumatyczna o podłożu immunologicznym, która w przypadku zajęcia i uszkodzenia ważnych narządów (nerki, płuca, skóra, szpik, wątroba, serce) zagraża życiu. Rumień często uaktywnia się po długiej ekspozycji na słońce. Znika w momencie obniżenia aktywności tocznia. W każdym z powyższych przypadków osoby o zaczerwienionej cerze powinny stosować preparaty chroniące przed promieniowaniem słonecznym o jak najszerszym spektrum działania.

Biali wędrowcy

Albinizm to bardzo rzadkie zjawisko - częstotliwość występowania u ludzi wynosi średnio od 1:5 000 do 1:15 000. Wywołany jest przez brak enzymu tyrozynazy przekształcającego prekursor melaniny w barwnik melaninę. Odpowiada ona m.in. za opaleniznę. Nic więc dziwnego, że jej brak skutkuje większą wrażliwością na promieniowanie słoneczne i związane z nią choroby, w tym nowotwory skóry. Albinosi mają białe włosy, czerwone lub bladobłękitne oczy i prawie przezroczystą skórę, pod którą widać naczynia krwionośne. Jako że ich schorzenie ma podłoże genetyczne, nie ma możliwości "dodania im kolorów". To jednak nie wszystkie ich kłopoty. W Afryce Subsaharyjskiej poluje się na nich jako na potencjalne źródło składników do magicznych mikstur⁸.

Gdy na zdrowej skórze pojawiają się białe placki, są najprawdopodobniej oznaką bielactwa. Schorzenie ma złożone, nie do końca poznane przyczyny - jest zbiorem czynników genetycznych, środowiskowych, a także zaburzeń autoimmunologicznych. Może objawić się w każdym wieku, a jego manifestacja wiąże się z większym ryzykiem nowotworów skóry, stanami zapalnymi oczu⁹, a nawet utratą słuchu¹⁰. Niestety medycyna nie zna sposobu na odwrócenie biegu choroby.

Czarno na białym

Nie tylko odbarwienia skóry mogą wiązać się z chorobami. Również ciemniejsze plamy na ciele sygnalizują, że z organizmem dzieje się coś niedobrego - najbardziej dramatycznym przykładem jest czerniak, który może przyjąć postać znamienia, ale też czarnej plamki na oku lub pod paznokciem. Innym, znacznie mniej groźnym, jest zjawisko tzw. brudnych łokci i kolan. Te przebarwienia do złudzenia przypominają niedomyte obszary skóry, a "zabrudzenia" nie chcą ustąpić, mimo szorowania mydłem lub świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny. W takiej sytuacji warto zgłosić się do endokrynologa - najczęściej są objawem niedoczynności tarczycy lub choroby Addisona, czyli zbyt małej aktywności nadnerczy¹¹.

Czarne koniuszki palców (częściej stóp) są symptomem choroby Bürgera, czyli zakrzepowo-zarostowego zapalenia obwodowych tętnic i żył. Choć mechanizm jej powstawania jest nieznany, to wiadomo, że znacząco sprzyja jej nikotynizm - jedynie ok. 5% chorych nigdy nie paliło. Zmianie koloru często towarzyszy uczucie zimna. Aby powstrzymać postęp choroby, przede wszystkim trzeba porzucić nałóg. Czasem jednak konieczne jest leczenie operacyjne¹².

W kolorach tęczy

W następstwie silnego obkurczenia naczyń włosowatych czubki palców mogą przybierać różne odcienie - to tzw. objaw Raynauda. Atak zaczyna się od blednięcia, palce stają się zimne, bladożółte - tak manifestuje się skurcz tętniczek w okolicy palców, nazywany też fazą niedokrwienną. Po niej następuje sinica. Skóra palców nabiera fioletowego koloru. To wskutek braku prawidłowego ukrwienia dochodzi do rozszerzenia żył i włośniczek, przez co odtlenowana krew zalega w naczyniach. Wreszcie opuszki nabierają czerwonego koloru - to widomy znak przekrwienia, które następuje podczas ogrzewania wskutek ustąpienia skurczu tętnic palców i wzrostu przepływu krwi przez tętniczki i naczynia włosowate¹³.

Zależnie od przyczyny, która wyzwoliła objaw Raynauda, obkurczenie naczyń krwionośnych jest czasowe lub trwałe. Medycyna to zaburzenie naczynioruchowe dzieli na pierwotne, zwane także chorobą Raynauda, oraz wtórne, towarzyszące innym chorobom, np. miażdżycy zarostowej kończyn, toczniowi rumieniowatemu układowemu, reumatoidalnemu zapaleniu stawów, guzkowemu zapaleniu tętnic, twardzinie układowej, infekcyjnemu zapaleniu wsierdzia, chorobie z Lyme, mononukleozie oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i C.

Niekiedy zmiany na palcach są subtelniejsze. Mogą dotyczyć obłączków, czyli białych obszarów pod paznokciami (zwykle kciuków) zbudowanych z kolagenu. Zmiana koloru na niebieski lub fioletowy to objaw przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)¹⁴. Zazwyczaj towarzyszą jej zasinienie wokół ust oraz szarawy odcień skóry. To typowe objawy niedotlenienia organizmu, które postępuje wraz z rozwojem choroby. POChP jest nieuleczalne, jednak podawanie choremu tlenu pozwala mu złapać oddech i przywrócić naturalne barwy.

Julia Ogorzałek