Prezenty - Prawdy i mity na temat urządzeń i substancji wpływających na zdrowie

Uszczęśliwienie bliskich nam osób to nie lada wyzwanie. Choć tak dobrze je znamy, wybór idealnego prezentu nie jest prosty, zwłaszcza jeśli chcemy podarować coś, co przysłuży się zdrowiu. Ale jest to jednocześnie wyzwanie, które przynosi satysfakcję i zadowolenie także wręczającemu podarunek.

W 2020 roku Lara Arkin, amerykańska psycholożka, przeprowadziła eksperyment, z którego wynika, że wydanie pieniędzy na zaspokojenie cudzych potrzeb daje nam większe szczęście niż przeznaczenie ich na zaspokojenie własnych. Co więcej, uczucie zadowolenia powraca zawsze, gdy wspominamy moment obdarowania¹.

Dlaczego warto dawać i przyjmować prezenty?

Świąteczna wymiana upominków ma wymiar nie tylko psychiczny. Radość z otrzymania prezentu uruchamia bowiem w mózgu tzw. układ nagrody, będący częścią związanego z odczuwaniem emocji układu limbicznego. Wskutek pobudzenia dochodzi w jego strukturach do wydzielenia dużych ilości dopaminy, neuroprzekaźnika odpowiadającego za uczucie zadowolenia, satysfakcji i przyjemności. A gdy towarzyszą nam pozytywne emocje, obniża się w organizmie poziom hormonów stresu, co korzystnie wpływa na nasze zdrowie.

Co ciekawe, układ nagrody ulega aktywacji nie tylko u obdarowanego - widok szczęścia bliskich wyzwala identyczną reakcję także u osoby wręczającej prezent. Warto zatem obdarowywać się nie tylko od święta, ale i przez cały rok².

Prezenty dobre dla zdrowia

W latach 60. ubiegłego wieku dwóch amerykańskich psychologów, Thomas Holmes i Richard Rahe, zdefiniowało pojęcie stresora, czyli wewnętrznego (psychicznego, emocjonalnego) lub zewnętrznego (uraz, choroba, zdarzenie losowe) czynnika wyzwalającego stres.

Stworzyli oni także listę ponad 40 zdarzeń, które ludzie oceniają jako najsilniejsze stresory. Okazuje się, że najwyższe miejsca na tej liście zajmują wydarzenia, które dotyczą naszych bliskich (śmierć, choroba, problemy osobiste), a nie bezpośrednio nas samych. Nic więc dziwnego, że pierwszym życzeniem, jakie przychodzi nam do głowy, gdy myślimy o rodzinie czy przyjaciołach, czyli o osobach, z którymi jesteśmy silnie związani emocjonalnie, jest to, by były one zdrowe.

To tłumaczy także, dlaczego popularnością cieszą się prezenty, które służą zdrowiu. Najczęściej wybieramy suplementy diety oraz preparaty ziołowe, ale nie wszystko, co wydaje nam się zdrowe lub komuś innemu pomogło, jest dobrym pomysłem na prezent³. Dlaczego?

Czy leki i suplementy to dobry prezent?

Jak donoszą firmy zajmujące się analizą rynku, od kilku lat sukcesywnie rośnie świadomość zdrowotna Polaków - chętniej wybieramy naturalne produkty spożywcze, dbamy o higienę życia i sięgamy po suplementy diety. A co za tym idzie, zwiększa się sprzedaż wszelkiego rodzaju preparatów witaminowo-mineralnych i ziołowych. Trend ten wyraźnie przyspieszył w ostatnich dwóch latach pandemii, kiedy wielu z nas szukało sposobów na naturalne wsparcie odporności, by ustrzec się przed zakażeniem koronawirusem⁴.

Jednocześnie lekarze alarmują, że coraz częściej obserwują u pacjentów polipragmazję, polegającą na jednoczesnym przyjmowaniu nadmiernej ilości leków i suplementów diety, pomiędzy którymi często dochodzi do szkodliwych dla zdrowia reakcji. O ile na interakcje pomiędzy lekami zwracamy uwagę, o tyle wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że podobne zależności mogą zachodzić pomiędzy lekami i suplementami, a także między samymi suplementami.

Dlatego obdarowanie bliskich preparatami witaminowymi czy popularnymi tonikami w świątecznym opakowaniu, zawierającymi wyciągi roślinne, to nie zawsze dobry i bezpieczny pomysł - chcąc podarować zdrowie, możemy nieświadomie zaszkodzić. Taki prezent sprawdza się jedynie w przypadku osób, które naprawdę bardzo dobrze znamy (na przykład rodziców czy rodzeństwa) i wiemy, na jakie przewlekłe dolegliwości one cierpią i jakie leki przyjmują⁵.

Przyjrzyjmy się zatem faktom i mitom dotyczącym zdrowych prezentów.

Wyciskarki służą jedynie do wyciskania soków z owoców - Mit

Doskonałym prezentem dla rodziców małych dzieci, osób dbających o figurę i stosujących kuracje oczyszczające organizm czy posty będzie wyciskarka wolnoobrotowa lub sokowirówka.

Mitem jest to, że są one przydatne do wyciskania soków jedynie z soczystych owoców - urządzenia te, wbrew powszechnej opinii, pozwalają na uzyskanie soku także z warzyw, zwłaszcza jeśli chodzi o wyciskarkę wolnoobrotową. A soki i koktajle owocowe lub owocowo-warzywne to istne bomby witaminowe, zawierające mnóstwo zwalczających wolne rodniki tlenowe antyoksydantów i innych cennych substancji roślinnych.

Przeczytaj: Jakie soki na marskość wątroby?

Jak jednak przekonują naukowcy z Bio Research Institute (Korea Południowa), aby sok zachował właściwości odżywcze warzyw i owoców, musi być przygotowany w odpowiedni sposób. Udało się to wykazać dzięki badaniu z wykorzystaniem brokułów. Najpierw pozyskano z nich trzema metodami sok: za pomocą sokowirówki, wyciskarki wolnoobrotowej i blendera, a następnie zbadano właściwości otrzymanego płynu.

Okazało się, że najwięcej cennych polifenoli i flawonoidów (działają m.in. antyoksydacyjnie, antynowotworowo, opóźniają starzenie organizmu, regulują metabolizm, w tym poziom glukozy we krwi, i korzystnie wpływają na serce) zawierał sok z wyciskarki wolnoobrotowej, na drugim miejscu znajdował się sok wyciśnięty w sokowirówce, a na samym końcu otrzymany za pomocą ręcznego blendera.

Badacze zachęcają, by wybierać wyciskarki wolnoobrotowe również dlatego, że świetnie sobie one radzą z owocami i warzywami ze skórką, a to właśnie w niej i bezpośrednio pod nią występuje najwięcej dobroczynnych substancji. W urządzeniach tych znajduje się specjalny wałek ślimakowy, który miażdży warzywa i owoce, a następnie wyciska z nich sok - jest on gęsty i mętny (sok z sokowirówki jest klarowny), ale zawiera za to mnóstwo składników mineralnych i niebagatelne ilości bezcennego dla jelit błonnika, który w dodatku powoduje uczucie sytości, a to zmniejsza apetyt.

Wolne obroty wałka, którego zadaniem jest wyciskanie soku, sprawiają, że nie dochodzi do nagrzania warzyw i owoców, a ponadto sok nie ulega napowietrzeniu. Według producentów wyciskarek wolnoobrotowych tak przygotowany sok można przechowywać do 72 godzin, najlepiej w szklanym pojemniku, umieszczonym w lodówce⁶.

Ozonowanie umożliwia oczyszczenie domu z patogenów - Fakt

Tak, to prawda, jest to najbardziej kompleksowa i niezwykle skuteczna metoda pozbywania się z naszego otoczenia bakterii, grzybów i wirusów. Zważywszy, że pandemia COVID-19 wciąż trwa, a ponadto rozpoczął się sezon zachorowań na grypę, domowy ozonator to doskonały pomysł na prezent dla seniorów, osób przewlekle chorych i rodziców małych dzieci, które przynoszą infekcje z przedszkola czy szkoły.

Ozonowanie pomieszczeń niszczy nie tylko patogeny osiadłe na wszelkich powierzchniach, ale również te, które tworzą aerozol w powietrzu, dzięki czemu zapobiega przenoszeniu się infekcji drogą kropelkową, z chorego domownika na zdrowego.

Ozon usuwa ponadto alergeny, dlatego domowy ozonator to idealny prezent dla alergika. Jak on działa?

Ozon chemicznie to odmiana tlenu, zbudowana, w przeciwieństwie do dwuatomowego tlenu, którym oddychamy, z trzech jego atomów. Ale połączenie z trzecim atomem jest słabe, dlatego łatwo ulega on oddzieleniu - dzięki temu ozon ma silne właściwości utleniające.

Taki wolny atom tlenu usiłuje odzyskać równowagę elektryczną (ma niesparowany elektron na swojej powłoce) i próbuje przyłączyć się do każdej napotkanej cząsteczki. Jeśli zatem trafi na wirusa, bakterię czy grzyba, przyłącza się do jego białek i lipidów, a takie połączenie skutkuje zniszczeniem patogenu.

Domowe ozonatory powietrza są bezpieczne w użyciu, należy jedynie przestrzegać zaleceń producenta. Najczęściej dotyczą one usunięcia z pomieszczeń na czas działania urządzenia zwierząt domowych i roślin, a także zabezpieczenia urządzeń elektronicznych. Już po 30 minutach od zakończenia ozonowania można, po wywietrzeniu, korzystać z pomieszczenia. Warte uwagi są również ozonatory wody, uzdatniające ją do picia^7,8.

Antyradiatory chronią przed smogiem elektromagnetycznym - Fakt

Smog elektromagnetyczny to w dzisiejszych czasach wszechobecne zagrożenie. Co gorsza, nie można przed nim uciec i uniknąć ekspozycji na działanie fal elektromagnetycznych - nawet gdybyśmy wyjechali w dzikie ostępy, to prawdopodobnie z telefonem komórkowym w kieszeni. Ale to nie tylko on stanowi problem.

Źródłem elektrosmogu w naszych domach są komputery, TV, radio i routery, a na zewnątrz nie tylko stacje bazowe telefonii komórkowej i hotspoty, ale także znajdujące się, chociażby w każdym sklepie, routery służące do łączenia z siecią terminali płatniczych. W 2013 roku naukowcy z Trent University (Kanada) dowiedli, że pole elektromagnetyczne szkodzi naszemu zdrowiu.

Najgroźniejszym zjawiskiem jest efekt nakładania się i wzmacniania fal, z którym mamy do czynienia, jeśli jesteśmy w zasięgu działania kilku urządzeń elektrycznych. A najbardziej narażone na jego negatywny wpływ są te narządy naszego ciała, które wykorzystują elektryczność, czyli mózg (impulsy nerwowej to sygnał elektryczny) i serce (ma własny rozrusznik generujący impulsy).

Przeczytaj: Co pochłania pole elektromagnetyczne?

Dlatego najczęstszymi objawami nadmiernej ekspozycji na elektrosmog są arytmia serca i zaburzenia pracy układu nerwowego, objawiające się m.in. bólami głowy, migrenami, nerwowością, problemami z pamięcią i osłabieniem koncentracji.

Ale to nie wszystko, pole elektromagnetyczne może utrudniać nam także radzenie sobie ze stresem, siejącym spustoszenie we wszystkich tkankach organizmu i przyczyniającym się nawet do rozwoju chorób autoimmunologicznych czy nowotworów.

Na szczęście dzięki antyradiatorom możemy uchronić siebie i bliskich przed tym niewidzialnym zagrożeniem. Przydatnym prezentem okaże się zatem koc ochronny, utkany ze specjalnych włókien z dodatkiem srebra, który zabezpiecza przed elektrosmogiem generowanym na przykład przez położony na kolanach laptop czy tablet. Bliskich mogą ucieszyć także czapka, szalik lub komin wykonane z blokujących pole elektromagnetyczne materiałów.

Dobrym prezentem będzie też niewątpliwie nakładka na telefon komórkowy, wykonana z szungitu. Jest to odmiana węgla, charakteryzująca się szczególną strukturą - szungit zbudowany jest z przypominających kształtem piłkę nożną fulerenów. Taka konfiguracja przestrzenna sprawia, że minerał ten jest doskonałym ekranem, pochłaniającym pole elektromagnetyczne. Dlatego wykorzystuje się go także do wytwarzania dekoracji wnętrzarskich - taki elegancki gadżet spodoba się każdemu⁹.

Alkohol zawsze szkodzi zdrowiu - Mit

Wszystko zależy od tego, o jakim alkoholu mówimy. Butelka dobrego wytrawnego wina to idealny prezent dla osób, których nie dotyczą przeciwwskazania medyczne odnoszące się do spożywania alkoholu. Warto bowiem wiedzieć, że czerwone wino zmniejsza ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca i korzystnie wpływa na cały układ sercowo-naczyniowy. A to wszystko dzięki winogronom, z których jest wytwarzane, a właściwie ich skórkom, które są najbogatszym w przyrodzie źródłem resweratrolu.

Przeczytaj: Ile regeneruje się wątroba po alkoholu?

Ten bioflawonoid jest przede wszystkim niezwykle silnym antyoksydantem, niszczącym wolne rodniki tlenowe, które uważane są za jedno z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych. Jak donoszą naukowcy z Kolegium Nauk Medycznych w Rzeszowie, wolne rodniki odpowiadają m.in. za uszkodzenia mięśnia sercowego i powodują odkładanie się blaszki miażdżycowej w naczyniach wieńcowych, co przyczynia się do rozwoju choroby niedokrwiennej serca.

Ich niszczycielskie działanie nie oszczędza także innych naczyń krwionośnych, w których uszkadzają wyściełający je śródbłonek, co z kolei powoduje rozwój stanu zapalnego i powstawanie zakrzepów oraz upośledza krążenie krwi. Ponadto resweratrol zapobiega sklejaniu się czerwonych krwinek, co chroni przed tworzeniem się groźnych dla zdrowia i życia skrzeplin.

Wykazuje on także działanie przeciwzapalne, niszczy patogeny, przyczynia się do zmniejszenia insulinooporności (w ten sposób chroni przed cukrzycą typu 2), zapobiega otyłości (wskutek przyspieszenia spalania tkanki tłuszczowej), nowotworom i demencji, korzystnie wpływa na krążenie mózgowe i opóźnia starzenie się organizmu.

Dlatego lekarze zalecają, jeśli oczywiście nie ma przeciwwskazań, spożywanie 1-2 lampek wina dziennie^10,11.

Jonizatory wody pomagają pokonać problemy gastryczne - Fakt

Jonizator wody to urządzenie nie tylko przydatne, lecz również bardzo łatwe w obsłudze. Ma kształt butelki (lub dzbanka), do której należy wlać wodę i odczekać, aż zajdzie proces jonizacji - pod wpływem napięcia elektrycznego woda staje się zasadowa (alkaliczna).

Jej picie przyczynia się do odzyskania równowagi mikrobioty jelitowej, ponieważ wspiera namnażanie się tzw. dobrych bakterii i jednocześnie hamuje rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych. A utrzymanie prawidłowego składu mikrobioty jelitowej i zapobieganie dysbiozie warunkuje skuteczność leczenia w przypadku takich chorób jak zespół jelita drażliwego (IBS), wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit.

Woda alkaliczna doskonale sprawdza się także przy każdej infekcji wirusowej przebiegającej z biegunkami. Przenośny jonizator to idealny prezent dla osób aktywnych, korzystających z siłowni i uprawiających sport, ponieważ woda alkaliczna doskonale nawadnia i pomaga usuwać toksyny z organizmu.

Większość tego, co jemy i pijemy, ma odczyn kwaśny, a zakwaszony organizm nie może prawidłowo funkcjonować. W konsekwencji czujemy się przemęczeni, mamy kłopoty ze snem, źle znosimy sytuacje stresowe, odczuwamy bóle niemające żadnego uzasadnienia zdrowotnego i zmniejsza się nasza odporność na infekcje. Woda alkaliczna zapobiega tym problemom¹².

Polifenole występujące w liściach herbaty mogą chronić przed rakiem - Fakt

Zestaw herbat to idealny prezent dla każdego, kto lubuje się w piciu tego cierpkiego naparu. Najlepiej podarować herbatę liściastą, bez sztucznych dodatków - to w liściach herbaty kryją się cenne dla zdrowia składniki. Aby otrzymać smaczny napar, trzeba go odpowiednio przygotować. Dlatego dobrym dodatkiem do prezentu będzie efektowny czajniczek lub imbryk.

Liście herbaty zawierają m.in. polifenole, garbniki, taniny, alkaloidy (w tym kofeinę) i witaminy, które korzystnie działają na organizm. Najpopularniejsze rodzaje herbaty to zielona i czarna, ale dostępna jest także czerwona, żółta, biała i wiele innych. Różnią się one między sobą właściwościami, przed zakupem trzeba zapoznać się z opisem ich działania. Tym, co łączy wszystkie gatunki herbaty, jest zawartość galusanu epigallokatechiny (EGCG), dzięki któremu herbaciany napar chroni nas przed rakiem.

EGCG działa bowiem przeciwzapalnie, a to właśnie przewlekłe stany zapalne przyczyniają się do rozwoju nowotworów. Polifenol ten zapobiega też rozrostowi naczyń krwionośnych w guzach, a tym samym odcina nowotwór od dostępu do składników odżywczych.

EGCG pobudza ponadto komórki nowotworowe do apoptozy, czyli programowanej śmierci. Co więcej, korzystnie wpływa na pracę mózgu, reguluje ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej, zapobiega cukrzycy typu 2, łagodzi objawy chorób autoimmunologicznych, zmniejsza ryzyko rozwoju osteoporozy i chroni komórki wątroby przed uszkodzeniem^13,14.

Preparaty z CBD to placebo - Mit

Wiele osób niechętnie odnosi się do stosowania preparatów pozyskiwanych z konopi, błędnie zakładając, że albo zawierają one substancje psychoaktywne (nie bez przyczyny marihuana uważana jest za narkotyk), albo są jedynie kosztownym placebo, skoro pozbawione są THC (tetrahydrokannabinol - substancja czynna odpowiadająca za działanie psychoaktywne marihuany).

Tymczasem olejek pozyskiwany z konopi siewnych (Cannabis sativa), które w przeciwieństwie do konopi indyjskich (Cannabis indica) nie zawierają THC (lub jego ilości są w nich homeopatyczne), jest bogatym źródłem kannabinoidów (CBD) o działaniu zdrowotnym, udowodnionym w wielu wiarygodnych badaniach naukowych.

Jest jednak jedno zastrzeżenie w odniesieniu do stosowania olejków CBD i zawierających je preparatów - nie powinny po nie sięgać osoby przyjmujące na stałe jakiekolwiek leki, ponieważ mogą one wchodzić w interakcję z kannabinoidami.

Biorąc jednak pod uwagę, że olejki te wykazują wiele cennych i unikalnych właściwości prozdrowotnych oraz kompleksowo wpływają na nasz organizm, warto nimi obdarować osoby nam bliskie, które znamy na tyle dobrze, by wiedzieć, że mogą one stosować preparaty z konopi.

Jak donoszą naukowcy z Kliniki Mayo i Johns Hopkins University School of Medicine (USA), miejscem działania CBD jest układ endokannabinoidowy, składający się z receptorów rozsianych w całym organizmie. Jednym z jego zadań jest utrzymanie homeostazy poprzez kontrolowanie niemal wszystkich procesów metabolicznych. Funkcję przekaźników pełnią w nim endokannabinoidy wytwarzane przez organizm.

Podobnie do nich działają kannabinoidy pochodzenia roślinnego, w tym właśnie CBD, co tłumaczy wszechstronny wpływ preparatów z konopi na nasze zdrowie.

Otóż preparaty z CBD oddziałują korzystnie nie tylko na nasze zdrowie fizyczne, ale także na psychikę.

Dowiedziono, że kannabinoidy zmniejszają uczucie niepokoju towarzyszące przewlekłemu stresowi i działają uspokajająco, co pomaga organizmowi uporać się ze skutkami stresu i uodparnia na jego negatywny wpływ (działanie adaptogenne), rozluźniają mięśnie, ułatwiają wyciszenie i zasypianie, poprawiają także jakość snu, wspomagają utrzymanie prawidłowej mikrobioty jelitowej, działają immunomodulująco (co podnosi odporność na infekcje), łagodzą ból, nawet przewlekły, towarzyszący chorobom zwyrodnieniowym, fibromialgii i neuralgiom oraz chorobie nowotworowej, zmniejszają stany zapalne, przyspieszają regenerację tkanek, zapobiegają schorzeniom neurodegeneracyjnym i poprawiają funkcjonowanie chorych, a ponadto zmniejszają ryzyko zapadnięcia na nowotwór.

Co ciekawe, preparaty z CBD pomagają także uwolnić się od nałogów, zwłaszcza nikotynizmu. Warto też wspomnieć o coraz częściej pojawiających się w drogeriach kosmetykach z olejkiem CBD. Poleca się je szczególnie do pielęgnacji skóry tłustej, skłonnej do łojotoku, i cery trądzikowej.

Kosmetyki z CBD łagodzą podrażnienia, działają nawilżająco i zapobiegają nadmiernemu rogowaceniu naskórka. Ponadto konopie sprawdzają się w leczeniu łuszczycy, atopowego zapalenia skóry i egzemy oraz pomagają w uporaniu się z odleżynami i odparzeniami. Wzmacniają także włosy i paznokcie, dlatego każda kobieta z zadowoleniem przyjmie taki niecodzienny prezent^15,16.