Alergia na kosmetyki? Co to jest phenoxyethanol?

Co to jest phenoxyethanol / fenoksyetanol?

Fenoksyetanol to syntetyczny związek chemiczny powszechnie stosowany w kosmetykach i środkach higieny osobistej oraz jako środek utrwalający w perfumach. Jest to oleista, bezbarwna ciecz o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych, która na etykietach bywa określana jako 2-fenoksyetanol, PhE, eter monofenylowy glikolu etylenowego, eter różany lub Euxyl K® 400, będący mieszaniną fenoksyetanolu i dibromodicyjanobutanu (znany też jako metylodibromoglutaronitryl).

Coraz częściej stosuje się go zamiast parabenów, które w ostatnich latach zyskały złą sławę jako główne szkodliwe związki chemiczne w produktach codziennego użytku. Pytania co do bezpieczeństwa fenoksyetanolu zaczęły się również pojawiać, a w sieci toczy się zagorzała dyskusja, czy powinniśmy bać się tego alternatywnego środka, czy jednak mu zaufać.

W jakich kosmetykach jest phenoxyethanol / fenoksyetanol?

Żele pod prysznic, szampony, pasty do zębów, kremy do ciała, mleczka do opalania, szminki, lakier do paznokci, perfumy, mydło, środki dezynfekujące do rąk, wilgotne chusteczki do twarzy i dla niemowląt, a także wiele innych produktów zawiera fenoksyetanol.

W pewnym badaniu z 2019 r. przeanalizowano etykiety niemal 300 produktów kosmetycznych dostępnych we włoskich sklepach i związek ten znaleziono w niemal połowie z nich, zwłaszcza w kosmetykach bez spłukiwania i w tych do makijażu¹. W Unii Europejskiej i w Japonii jego stężenie w produktach kosmetycznych ograniczono do 1%.

Czy i jak szkodliwy jest phenoxyethanol / fenoksyetanol?

Główne obawy dotyczące fenoksyetanolu wynikają z doniesień o powodowaniu przez niego reakcji alergicznych. Udowodniono, że wywołuje on pokrzywkę kontaktową (natychmiastowe puchnięcie i zaczerwienienie skóry) i kontaktowe zapalenie skóry (w którym reakcja rozwija się przez kilka godzin lub dni po zetknięciu z substancją), a w jednym przypadku doprowadził nawet do anafilaksji, czyli reakcji alergicznej zagrażającej życiu². Euxyl K® 400, który zawiera fenoksyetanol, został uznany za jeden z 10 najważniejszych alergenów kontaktowych przez badaczy z Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium w Niemczech, którzy przeanalizowali dane zebrane od niemal 10 tys. pacjentów³.

Odkryto, że oprócz reakcji alergicznych substancja ta działa neurotoksycznie (choć miało to miejsce w badaniach na zwierzętach, które nie muszą mieć odniesienia do ludzi)⁴ i być może wpływa na układ nerwowy małych dzieci.

Przeprowadzona w 2008 r. przez FDA (amerykańską Agencję Żywności i Leków) kampania na rzecz bezpiecznych kosmetyków ostrzegała konsumentów przed kupowaniem kremu do sutków marki Mommy’s Bliss, ponieważ fenoksyetanol obecny w produkcie wyciszał ośrodkowy układ nerwowy niemowląt karmionych piersią, a także wywoływał u nich wymioty oraz biegunkę⁵.

Komitety naukowe UE ds. bezpieczeństwa konsumentów (SCCS) doszły do wniosku, że fenoksyetanol jest bezpieczny do stosowania w kosmetykach w stężeniach wynoszących 1% lub mniej dla wszystkich grup wiekowych, jednak francuska krajowa Agencja ds. bezpieczeństwa leków i produktów zdrowotnych nawołuje, by próg ten obniżyć do 0,4% w kosmetykach dla dzieci poniżej 3. roku życia⁶.

Jak chronić się przed phenoxyethanolem / fenoksyetanolem?

Osoby bez epizodów alergii skórnej w przeszłości najprawdopodobniej nie będą miały z fenoksyetanolem żadnych problemów, o ile nie planują stosować zawierających go produktów do pielęgnacji małych dzieci lub w okresie karmienia piersią (a warto mieć na uwadze, że nie ma jeszcze definitywnych dowodów). Tak czy inaczej – istnieje bardzo wiele opcji alternatywnych, jeśli mimo to chcemy go unikać. 

• Czytaj etykiety

  Wytropienie fenoksyetanolu na liście składników na etykiecie produktu może nie być proste, jako że występuje on pod tak wieloma różnymi nazwami. Warto zwracać uwagę na 2-fenoksyetanol, PhE, eter monofenylowy glikolu etylenowego, eter różany, Euxyl K® 400, Dowanol EP/EPH i Protectol PE.

• Wybieraj w 100% naturalne kosmetyki i produkty higieny osobistej

  Wielu producentów takich kosmetyków, również dla niemowląt, zdecydowało się nie stosować fenoksyetanolu na rzecz naturalnych konserwantów, takich jak olejki eteryczne, ekstrakty roślinne czy witaminy.

• Szukaj produktów certyfikowanych

  Gdy masz wątpliwości, sprawdź, czy dany produkt ma odznakę jednej z rygorystycznych organizacji certyfikujących kosmetyki naturalne i ekologiczne, których standardy nie zezwalają na stosowanie fenoksyetanolu w składzie. Należą do nich Ecocert, NaTrue i Soil Association.
  

• Wybieraj preparaty bez wody

  Niektóre firmy zredukowały lub wyeliminowały potrzebę stosowania konserwantów w swoich produktach dzięki zastosowaniu formulacji bez wody. Najczęściej są to balsamy, połączenia masła, oleju i wosku, takie jak marek dostępnych w Wielkiej Brytanii: Inlight Beauty, Balm Balm, Balmology czy Lyonsleaf.