Chrzan pokona gronkowca

Korzeń chrzanu powszechnie wykorzystuje się jako warzywo przyprawowe, do wyrobu sosów, musztard, ćwikły oraz jako środek bakteriobójczy i grzybobójczy. Znalazł także zastosowanie w leczeniu niektórych schorzeń, jak np. przewlekłej niestrawności, kamicy nerkowej, niedokrwistości. Olejki eteryczne zawarte w chrzanie stosowane są w balsamach łagodzących bóle mięśni, a także objawy przeziębienia.

Składniki lecznicze chrzanu

Głównym związkiem zidentyfikowanym w korzeniu chrzanu jest glikozyd zawierający w swoim składzie siarkę, zwany synigryną. To on nadaje korzeniowi ostry smak, ale decyduje również o jego właściwościach leczniczych. Synigryna po zgnieceniu, a więc w czasie tarcia korzenia, przekształca się w izotiocyjanian allilu o działaniu przeciwnowotworowym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym, antyutleniającym, przeciwzapalnym i gojącym rany¹. Poza tym korzeń chrzanu jest doskonałym źródłem fosforu, wapnia, potasu, sodu, cynku, magnezu i żelaza, a także witamin E, z grupy B, a przede wszystkim C (77 mg%)². Zawiera też sporo białka, żywice, flawonoidy, błonnik oraz olejki eteryczne odpowiedzialne za jego przeciwbakteryjne i wykrztuśne właściwości³.

Chrzan dla odporności

Składniki obecne w chrzanie mają właściwości przeciwutleniające, które zwiększają siłę układu odpornościowego oraz stymulują aktywność i produkcję białych krwinek - głównej linii obrony organizmu. Dodatkowo wysoka zawartość witaminy C poprawia pracę układu immunologicznego i chroni go przed wolnymi rodnikami. Niemieccy naukowcy odkryli, że chrzan zwiększa ogólną zdolność organizmu do zwalczania przewlekłych infekcji, a przede wszystkim - dzięki właściwościom obkurczającym i wykrztuśnym - poprawia przepływ krwi do zatok i łagodzi ich ból w razie wystąpienia stanu zapalnego⁴. Chrzan działa również rozgrzewająco i pomaga w oczyszczaniu górnych dróg oddechowych z zalegającego śluzu. Przy uczuciu zatkanego nosa sprawdza się wdychanie jego aromatu.

Chrzan i profilaktyka raka

Synigrina jako silny przeciwutleniacz wzmacnia układ immunologiczny na tyle, że może korzystnie wpływać na naturalne zdolności organizmu do obrony przed komórkami nowotworowymi⁵. Podobnie jak inne glikozydy hamuje ona mutacje zdrowych komórek, które występują m.in. z powodu nadmiaru wolnych rodników w ciele, a ponadto wspomaga syntezę enzymów odtruwających, odpowiedzialnych za szybkie wydalanie z organizmu substancji rakotwórczych. Innymi słowy synigrina może zapobiec kancerogenezie na wczesnych jej etapach.

Chrzan na drobnoustroje

Chrzan wykorzystywany jest najczęściej jako naturalny konserwant ze względu na zdolność hamowania namnażania się drobnoustrojów obecnych w żywności. Podobne działanie bakteriobójcze, grzybobójcze oraz przeciwwirusowe wykazuje w organizmie człowieka. Badania wykazały, że naturalne substancje chemiczne w chrzanie mogą być świetną obroną przed drobnoustrojami i infekcjami bakteryjnymi, w tym Listeria i E. coli, a nawet szczepami opornymi na antybiotyki, jak Staphylococcus aureus (MRSA), S. aureus (VRSA), Acinetobacter baumanii (MRAB) czy Pseudomonas aeruginosa (MRPA)⁶. W jednym z badań okazało się również, że spośród 27 olejków eterycznych ten z chrzanu pospolitego - obok czosnku i oregano - należy do grupy najbardziej aktywnych w stosunku do drobnoustrojów⁷.

Chrzan na lepsze trawienie

Chrzan to ostra w smaku przyprawa, dzięki czemu może przyspieszać przemianę materii i zwiększać wydatkowanie energii przez organizm w postaci ciepła (podobnie jak chilli). Jego składniki stymulują do pracy różne gruczoły w organizmie, wzmagając produkcję śliny, soków żołądkowych i jelitowych. W połączeniu z dużą zawartością błonnika, która zwiększa perystaltyczny ruch gładkich mięśni jelit, chrzan może łagodzić problemy trawienne i regulować wypróżnienia, zmniejszając występowanie zaparć i biegunek⁸. Dodatkowo jego korzeń charakteryzuje się bardzo niską kalorycznością i dużą zawartością białka, co sprzyja uczuciu sytości. Dzięki temu zapobiega przejadaniu się i może być przydatnym składnikiem diet odchudzających.

Chrzan to silny diuretyk

Chrzan wykazuje również działanie moczopędne, dzięki czemu ułatwia wydalanie z organizmu toksyn. Co więcej, stosuje się go w leczeniu zakażeń bakteryjnych pęcherza moczowego. W jednym z randomizowanych badań ziołowy preparat zawierający nasturcję i korzeń chrzanu okazał się skuteczniejszy od antybiotyków w profilaktyce i zwalczaniu przewlekłych nawracających zakażeń układu moczowego (ZUM), m.in. zmniejszając częstość ich nawrotów⁹.

 Artykuł pt. "Nasz zielnik: chrzan pospolity" ukazał się w numerze Listopad 2018 >>