Ustawa „Za życiem” - Na co może liczyć przyszła matka?

Ustawa "Za życiem" określa uprawnienia ciężarnych i ich rodzin do wsparcia w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej i diagnostyki prenatalnej, zapewnienia odpowiednich świadczeń w okresie ciąży, porodu i połogu, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych, jak również pomocy zarówno zdrowotnej, jak i socjalnej. Bez względu na przebieg ciąży wszystkie przyszłe matki mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

29 kwiecień 2019
Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Ustawa "Za życiem" - Kto może skorzystać z uprawnień?

  • Każda kobieta w ciąży oraz jej najbliżsi (w zakresie informacji i poradnictwa), a także
  • rodziny, w których przyjdzie albo przyszło na świat ciężko chore dziecko, czyli mające poważne i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu.
  • Kobiety, które otrzymały informację o tym, że ich dziecko może umrzeć w trakcie ciąży lub porodu oraz
  • kobiety, które je straciły bezpośrednio po porodzie na skutek wad wrodzonych.

Oznacza to, że świadczenia ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i szpitalne powinny być im udzielone w dniu zgłoszenia, a jeżeli nie będzie to możliwe, powinny zostać zrealizowane w innym terminie, poza kolejnością wynikającą z prowadzonej listy oczekujących. W przypadku świadczeń ambulatoryjnej opieki zdrowotnej (AOS) powinno się to zdarzyć nie później niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.

Dokumentem potwierdzającym powyższe uprawnienia dla kobiet w ciąży jest zaświadczenie od lekarza potwierdzające ciążę wraz z dokumentem tożsamości pacjentki.

Ustawa "Za życiem" - Asystent rodziny

Wszystkie ciężarne mają prawo do skorzystania z pomocy asystenta rodziny. Nie tylko odpowie on na pytania w zakresie dostępu do instrumentów polityki na rzecz rodziny, ale też na podstawie pisemnego upoważnienia będzie mógł załatwiać w imieniu przyszłej matki sprawy w różnych instytucjach. Asystent pomoże jej także rozwiązać problemy opiekuńczo-wychowawcze oraz będzie ją wspierał w realizacji codziennych obowiązków, a także doradzi w zakresie pielęgnacji i opieki nad niemowlęciem. Co istotne osoba pełniąca tę funkcję jest też przeszkolona do udzielenia wsparcia psychologicznego oraz pomocy prawnej.

Ustawa "Za życiem" - Gdzie możesz zgłosić się po pomoc?

Asystent rodziny jest zatrudniony w jednostkach organizacyjnych systemu wspierania rodziny lub w instytucjach pozarządowych działających na zlecenie samorządu gminy. Z jego wsparcia możesz skorzystać w każdej sytuacji, gdy wyrazisz taką wolę. W tym celu należy wystąpić z wnioskiem do gminy. W przypadku zaistnienia okoliczności wskazanych w ustawie "Za życiem" nie jest stosowana procedura wymagająca m.in. przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Ustawa "Za życiem" - Uprawnienia dodatkowe

  • Przyszłym mamom przysługuje tzw. diagnostyka prenatalna, czyli badania, które wykrywają potencjalne nieprawidłowości w ciąży.
  • Mogą też liczyć na 4-9 dodatkowych wizyt patronażowych, kiedy to położna pomaga rodzicom w opiece nad noworodkiem, jak również wizyty poradnictwa edukacji przedporodowej, które rozpoczynają się od 21. tygodnia ciąży i trwają aż do rozwiązania. W tym czasie położna przygotowuje kobietę do porodu i rodzicielstwa. Edukacja obejmuje zagadnienia z zakresu porodu, połogu oraz karmienia piersią.
  • Ponadto ustawa zapewnia ciężarnym możliwość porodu w szpitalu na najwyższym specjalistycznym poziomie (III poziom referencyjny) - zgodnie ze wskazaniami lekarskimi, jak również opiekę położniczą (w tym zabiegi wewnątrzmaciczne, zgodnie ze standardami) w trakcie porodu i połogu.
  • Natomiast noworodkom przysługuje opieka neonatologiczna.
  • Kobiety karmiące piersią mogą liczyć na wsparcie w postaci poradnictwa laktacyjnego, zwłaszcza, jeśli dziecko urodziło się przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub ważyło w chwili porodu mniej niż 2500 g.

Ustawa "Za życiem" - Dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością

W sytuacji gdy maluch, który przyszedł na świat, jest chory, jego rodzicom ustawa zapewnia pierwszeństwo w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, pomoc psychologiczną, zakup leków poza kolejnością, jak również wyroby medyczne, takie jak pieluchomajtki, cewniki, protezy - na podstawie zlecenia upoważnionej osoby. Ponadto przysługuje im opieka nad dzieckiem na czas urlopu bądź odpoczynku (tzw. wytchnieniowa) - w sumie jest to 120 godz. Będzie ona zapewniona: w dziennych ośrodkach wsparcia - placówkach całodobowych, w placówkach systemu oświaty (np. szkołach) albo w ramach umowy z organizacją pozarządową na opiekę nad dzieckiem lub przez udział osoby niepełnosprawnej w różnych formach wypoczynku zorganizowanego.

Ustawa przewiduje również dostęp do opieki paliatywnej i hospicyjnej w warunkach domowych lub stacjonarnych, której zadaniem jest poprawienie jakości życia osób w ostatniej fazie choroby. Chore dziecko zostanie objęte rehabilitacją leczniczą, a jego rodzina może także otrzymać pomoc prawną (w zakresie praw rodzicielskich i pracowniczych).

Ustawa "Za życiem" - Dla kogo 4000 zł?

Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu albo faktycznemu dziecka (tj. osobie rzeczywiście zajmującej się dzieckiem, jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka) bez względu na dochód, po wypełnieniu stosownego wniosku oraz podpisaniu zawartych w nim oświadczeń i dołączeniu wymaganych dokumentów.

Wraz z wnioskiem należy przedłożyć zaświadczenie, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną najpóźniej od 10. tygodnia ciąży do porodu (wydaje je lekarz lub położna). Wymóg ten nie dotyczy opiekuna prawnego, opiekuna faktycznego i osoby, która przysposobiła dziecko. Trzeba również przedstawić dokumenty poświadczające u dziecka ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu. Zaświadczenie takie może być wystawione wyłącznie przez lekarza, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo medyka, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni, z którą NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii.

Wniosek o wypłatę świadczenia należy złożyć do 12 miesięcy od dnia narodzin żywego dziecka w urzędzie miasta/gminy lub ośrodku pomocy społecznej w miejscu zamieszkania.

Jeśli przegapisz termin, nie zostanie on rozpatrzony. Jeżeli jesteś rodzicem dziecka niepełnosprawnego z orzeczoną niepełnosprawnością, zwróć się bezpośrednio do centrów pomocy rodzinie, instytucji wsparcia rodziny, ośrodków pomocy rodzinie oraz pomocy społecznej. Możesz też uzyskać dofinansowanie ze środków PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym.

Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą styczeń 2019.

Artykuł należy do raportu
Prawa pacjenta
Zobacz cały raport
Wczytaj więcej
Może Cię zainteresować
Nasze magazyny