Jak ustrzec się przed stanem przedrzucawkowym?

Stan przedrzucawkowy (inaczej: preeklampsja) to jedna z najczęstszych komplikacji medycznych ciąży, który dotyka 2-8% przyszłych matek1.

Artykuł na: 9-16 minut
Zdrowe zakupy

Zazwyczaj charakteryzuje się pojawieniem się nadciśnienia krwi, nadmiarem białek w moczu oraz obrzękiem (puchnięciem ze względu na zatrzymanie wody w organizmie), zwykle po 20. tygodniu ciąży2. Inne objawy obejmują bóle głowy, nadmierne przybieranie na wadze, problemy z widzeniem oraz ból pod żebrami.

Stan przedrzucawkowy może mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dla dziecka, na szczęście istnieje wiele sposobów pozwalających zredukować to ryzyko. Najlepiej byłoby współpracować z doświadczonym naturopatą, który doradzi na poziomie indywidualnym oraz z regularnie odbywać wizyty u położnej i ginekologa. Oto garść wskazówek popartych dowodami naukowymi.

Modyfikacje diety chroniące przed preeklampsją

Poniżej znajduje się lista dobrych i złych nawyków żywieniowych na podstawie opublikowanych badań nad żywieniem i preeklampsją. Ogólnie rzecz biorąc, należy stosować zbilansowaną dietę opartą na pełnowartościowych produktach, zawierającą jak najmniej przetworzonego jedzenia.

  • JEDZ dużo warzyw. U kobiet często raczących się pokarmami roślinnymi ryzyko stanu przedrzucawkowego jest mniejsze3. O ile to możliwe, kupuj te pochodzące z upraw ekologicznych – w pewnym badaniu spożywanie takich warzyw wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem pojawienia się preeklampsji4.
  • NIE JEDZ produktów z dodatkiem cukru. Jedzenie i picie o wysokiej zawartości dodanego cukru, takie jak ciasta czy napoje gazowane, łączy się ze zwiększonym ryzykiem stanu przedrzucawkowego. Spożywanie pokarmów bogatych w cukry naturalne, takich jak świeże i suszone owoce, raczej zmniejsza zagrożenie wystąpienia stanu przedrzucawkowego5.
  • JEDZ dużo błonnika. Panie spożywające jego największe ilości (ok. 21 g dziennie) miały znacznie mniejsze prawdopodobieństwo preeklampsji, niż kobiety, w których diecie było go najmniej (12 g dziennie)6. Upewnij, że w Twoim menu nie brakuje błonnika zarówno w postaci rozpuszczalnej (owies, fasola, groszek, marchew, jabłka i owoce cytrusowe), jak i nierozpuszczalnej (orzechy, zielona fasolka, pomidory, kalafior lub brązowy ryż). Gdyby się okazało, że powinnaś zwiększyć ilość tego składnika, rób to stopniowo, aby uniknąć efektów ubocznych, takich jak wzdęcia i gazy.
  • NIE JEDZ tłuszczów trans. Znajdują się one w margarynie, ciastach, ciastkach i potrawach smażonych. Diety w nie obfitujące zwiększają ryzyko stanu przedrzucawkowego7.
  • JEDZ pokarmy probiotyczne. Uważa się bowiem, że zaburzenia mikrobiomu jelitowego odgrywają rolę w powstawaniu preeklampsji8, a pewne badanie sugeruje, że spożycie probiotyków na bazie mleka może obniżać to ryzyko9. Dobrą opcją jest tu kefir.
  • NIE OGRANICZAJ spożycia soli. Ogólnie unikanie tej przyprawy nie jest zalecane w celu zapobiegania nadciśnieniu i preeklampsji w czasie ciąży10. Jednak spożywanie dużych ilości słonych przekąsek (wraz z przetworzonym mięsem i słodkimi napojami) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego3.

Ćwiczenia wspierają profilaktykę stanu przedrzucawkowego

Nie bój się trenować w czasie ciąży. Badania dowodzą, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego11, a oprócz tego pomoże przygotować ciało do porodu. Należy tylko skonsultować się z ginekologiem czy położną, jaka forma ruchu będzie odpowiednia.

Dobrą opcją są spacery12, chociaż jak wykazało pewne badanie z udziałem ciężarnych prowadzących siedzący tryb życia, łatwiej było im trzymać się harmonogramu rozciągania niż chodzenia, a wśród kobiet rozciągających się tętno oraz ciśnienie były niższe, niż u pań spacerujących13. Joga to kolejna dobra opcja.

Joga a stan przedrzucawkowy

To doskonały sposób na zachowanie aktywności fizycznej w czasie ciąży. W pewnym badaniu kontrolowanym okazało się, że ta technika łącząca pracę umysłu i ciała znacznie zmniejszyła ryzyko preeklampsji, a także ciśnienia ciążowego, cukrzycy ciążowej oraz wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu u pań w ciążach wysokiego ryzyka. Kobiety ćwiczyły jogę przez godzinę 3 razy w tygodniu od 12. do 28. tygodnia ciąży16.

Inne badanie wykazało, że joga obniża stres u matki, który jest czynnikiem ryzyka w rozwoju stanu przedrzucawkowego17. Nie musisz koniecznie iść na zajęcia, teraz wielu instruktorów oferuje sesje online.

Metale ciężkie zwiększają ryzyko preeklampsji

Kontakt z metalami ciężkimi, takimi jak ołów (znajdujący się w starych farbach, kosmetykach, jedzeniu, wodzie pitnej i kurzu domowym) czy kadm (obecny w tytoniu, jedzeniu i wodzie pitnej) podczas ciąży jest łączony ze stanem przedrzucawkowym14. Nawet niski poziom ołowiu wiąże się ze wzrostem ciśnienia w czasie ciąży15.

Kontakt z tymi toksynami można ograniczyć poprzez:

Suplementy chroniące przed stanem przedrzucawkowym

Przed rozpoczęciem suplementacji nowym składnikiem, najlepiej skonsultować się z doświadczonym naturopatą, który przyjrzy się temu, co dotychczasowo zażywałaś i poradzi, jakie dawki oraz preparaty będą najlepsze. Tymczasem podajemy listę substancji, które okazały się skuteczne na preeklampsję w badaniach naukowych.

  • Wapń: Przegląd 27 eksperymentów przeprowadzonych z udziałem ponad 18 tys. ciężarnych wykazał, że przyjmowanie suplementów wapnia zmniejszało ryzyko stanu przedrzucawkowego o ponad połowę. Skutki były największe u kobiet stosujących dietę ubogą w wapń oraz u tych z wysokim ryzykiem preeklampsji18.
    • Sugerowana dawka: 1-1,5 g dziennie (zależnie od ilości wapnia w diecie)
  • L-arginina: Ten aminokwas obniża prawdopodobieństwo wystąpienia stanu przedrzucawkowego u kobiet w grupie wysokiego ryzyka. Zmniejszają też ryzyko wcześniactwa19.
    • Sugerowana dawka: 3-4 g dziennie.
  • Koenzym Q-10: Przyjmowanie tego przypominającego witaminę przeciwutleniacza, począwszy od 20. tygodnia ciąży aż do porodu, redukuje występowanie preeklampsji o niemal połowę u kobiet z wysokim ryzykiem rozwoju tej przypadłości20.
    • Sugerowana dawka: 200 mg dziennie
  • Witaminy z grupy B: Wysoki poziom homocysteiny w organizmie wiąże się z preeklampsją, a przyjmowanie suplementów witaminy B6 i kwasu foliowego (B9) w czasie ciąży reguluje jej poziom21. Witaminy te zazwyczaj znajdują się w suplementach dla ciężarnych, ale niewiele z nich zawiera naturalnie występującą i lepiej przyswajalną postać folianu, czyli 5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF), która ma kilka korzyści przeważających nad syntetycznym kwasem foliowym22. Przede wszystkim postać ta jest lepsza dla pań niebędących w stanie dobrze metabolizować folianów ze względu na mutacje genu MTHFR, a stanowią one znaczną część populacji23. Do wysokiej jakości suplementów dla kobiet w ciąży zawierających 5-MTHF i witaminę B6 należą np. Folian 5-MTHF Quaterfolic, Thorne Basic Prenatal lub Folate (5-MTHF) 400 mcg.
    • Sugerowana dawka: zgodnie z opisem producenta
  • Kwasy omega-3: Jak odkryto w zbiorczej analizie 14 badań, te NNKT chronią przed stanem przedrzucawkowym24.
    • Sugerowana dawka: 2 g EPA i DHA (z oleju rybiego) na łyżeczkę

Witamina D a preeklampsja

Ciężarne o najniższym stężeniu witaminy D są ok. 4-krotnie bardziej narażone na poważną preeklampsję niż kobiety o jej wyższym poziomie25. Najlepszym sposobem na jego podniesienie jest codzienna ekspozycja na słońce, jednak dla wielu kobiet może to być niewskazane lub stanowić problem, zwłaszcza w okresie zimowym, dlatego suplementy będą dobrym rozwiązaniem. Jak wykazało pewne badanie, ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego wśród pań biorących suplementy witaminy D podczas ciąży malało o 27%26!

Nim sięgniesz po preparaty, oznacz stężenie 25 (OH) D we krwi. Na podstawie jego wyniku lekarz pomoże Ci dobrać dawkę tak, by stężenie to było większe niż 50 ng/ml.

Sugerowana dawka: u kobiet o prawidłowym BMI, bez wykładników jej niedoboru 1500-2000 j.m. na dobę, natomiast u otyłych dawkę tę można zwiększyć nawet do 4000 j.m., gdyż do tego poziomu nie wykazano działań niepożądanych.

Bibliografia
  1. Semin Perinatol, 2009; 33: 130–7
  2. Adv Clin Exp Med, 2013; 22: 145–9
  3. J Nutr, 2009; 139: 1162–8
  4. BMJ Open, 2014; 4: e006143
  5. Eur J Clin Nutr, 2012; 66: 920–5
  6. Am J Hypertens, 2008; 21: 903–9
  7. Gynecol Obstet Invest, 1998; 46: 84–7
  8. Pharmacol Res, 2020; 155: 104692
  9. Am J Epidemiol, 2011; 174: 807–15
  10. Hypertens Res, 2018; 41: 1–5; CMAJ, 1997; 157: 907–19
  11. Am J Epidemiol, 2004; 160: 758–65; Epidemiology, 2014; 25: 331–43
  12. J Educ Health Promot, 2019; 8: 95
  13. Res Nurs Health, 2009; 32: 379–90
  14. Environ Health, 2016; 15: 48; J Am Heart Assoc, 2019; 8: e012436
  15. Environ Health Perspect, 2011; 119: 664–9
  16. Prev Med, 2012; 55: 333–40
  17. Ann Med Health Sci Res, 2013; 3: 341–4
  18. Cochrane Database Syst Rev, 2018; 10: CD001059
  19. J Hum Hypertens, 2014; 28: 230–5
  20. Int J Gynaecol Obstet, 2009; 105: 43–5
  21. Am J Obstet Gynecol, 1998; 179: 135–9
  22. Xenobiotica, 2014; 44: 480–8
  23. J Clin Med, 2020; 9: 2836
  24. Taiwan J Obstet Gynecol, 2020; 59: 8–15
  25. J Clin Endocrinol Metab, 2010; 95: 5105–9
  26. Epidemiology, 2009; 20: 720–6
Autor publikacji:
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą 4/2022
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą
Kup teraz
Wczytaj więcej
Nasze magazyny