Choroba Hashimoto - dieta, zioła, suplementy

Karen Frazier dowodzi, że chorzy na hashimoto mogą oczyścić mózg z mgły myślowej, spacyfikować swój układ immunologiczny, aby nie atakował własnych organów, i wyregulować pracę tarczycy, uzupełniając leczenie właściwą dietą

Artykuł na: 29-37 minut
Zdrowe zakupy

Według Arizońskiego Centrum Medycyny Zaawansowanej zachodni styl żywienia, nazywany standardową amerykańską dietą (SAD), jest prozapalny, przez co znacząco przyczynia się do wzrostu stanów autoimmunologicznych. Dodatkowo zaburza równowagę bakteryjną w układzie pokarmowym, co z kolei przyczynia się do powstania syndromu przeciekającego jelita, które jest powiązane z chorobą Hashimoto.

Naturalnym zatem wydaje się odejście od tego typu żywienia i zastąpienie go protokołem autoimmunologicznym (AIP) – najlepiej w stylu paleo – jak podpowiada Karen Frazier, autorka książki "Sposób na hashimoto. Jak w 31 dni zwalczyć objawy choroby". W ten sposób dostarczysz organizmowi pożywnych składników wspomagających leczenie i redukujących zapalenie jelit, a przede wszystkim wyregulujesz i wzmocnisz układ odpornościowy tak, aby organizm mógł rozpocząć proces wychodzenia z choroby.

Hashimoto - co wykluczyć z diety?

Protokół autoimmunologiczny to strategia łącząca gęsty odżywczo i antyzapalny jadłospis ze zrównoważonym stylem życia. Ma maksymalnie odbudować i odżywić organizm, przy jednoczesnym wyeliminowaniu czynników prozapalnych, drażniących układ immunologiczny i pogarszających stan jelit.

Choć pokarmy wyzwalające niepożądane reakcje u jednych mogą dla drugich być całkowicie neutralne, to jednak na początku trudno jest rozpoznać te szkodzące akurat Tobie. Dlatego najapierw trzeba wyeliminować z jadłospisu wszystkich potencjalnie winnych.

Warto zrobić testy na nietolerancje pokaromowe

Można i warto, choć wiąże się to ze sporymi nakładami finansowymi, wykonać testy na nietolerancje pokarmowe. W ten sposób da się szybko zidentyfikować produkty, które mogą szkodzić, zarówno spośród tych znajdujących się na czarnej liście, jak i tych mających zielone światło. Niekiedy winowajcą może okazać się np. zdrowy czosnek, który jest zalecany w protokole autoimmunologicznym.

Sól jodowana zwiększa ryzyko Hashimoto

Wydział Zdrowia Kobiet amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej sugeruje, że zbyt duża podaż jodu może doprowadzić do rozwoju hashimoto. W sklepach dostępna jest sól jodowana, reklamowana jako zdrowa.

Wiele produktów przetworzonych zawiera sól wzbogaconą tym pierwiastkiem, co może prowadzić do zbyt dużej jego podaży, a w konsekwencji do uszkodzenia gruczołu tarczowego. Jeśli nie możesz rozstać się z solą, zastąp ją morską lub himalajską. Sół

Produkty zbożowe i mleczne a Hashimoto

Na pierwszy ogień idzie, rzecz jasna, gluten. To sprężyste białko znajduje się w pszenicy, życie, pszenżycie i jęczmieniu. Hashimoto powiązano z celiakią i nieceliakalną nietolerancją glutenu oraz, jak sugerują ostatnie badania, z nietolerancją pewnego typu węglowodanów określanych FODMAP. Niestety węglowodany te znajdują się we wszystkich ziarnach.

Warzywa strączkowe mają dużo skrobi, należą do grupy FODMAP oraz zawierają lektyny, które przyczyniają się do nieszczelności jelit i powstawania stanów zapalnych

Choć przyzwyczailiśmy się do tego, że gluten występuje w kaszach, produktach mącznych, pieczywie i ciastkach, to zaskoczeniem może okazać się jego obecność w herbacie, napojach barwionych karmelem lub doprawianych słodem, gumach do żucia, parówkach, przyprawach, majonezach, serach żółtych czy jogurtach. Dlatego nim po nie sięgniesz, dokładnie przestudiuj etykiety. Wystrzegaj się produktów, które w składzie mają słód jęczmienny, karmel, skrobię (także modyfikowaną i pszenną), glutaminian sodu, błonnik pszenny, białko roślinne, ekstrakt drożdżowy.

W związku z obecnością FODMAP warto też wyeliminować ziarna. Nabiał zawiera kazeinę, której struktura jest podobna do glutenu, oraz trudną do strawienia laktozę. Na miesiąc należy usunąć z diety każde mleko zwierzęce (krowie, owcze, kozie etc.) i jego przetwory. Do listy dodaj też masło i margaryny (nawet te bezmleczne mają w składzie kazeinę) oraz sery, twarożki, kremy do ciast, lody, budynie, podpuszczki, a także zwykłą i bitą śmietanę.

Warzywa zwiększające ryzyko choroby Hashimoto

Następne na czarnej liście są strączki. Mają dużo skrobi, należą do grupy FODMAP oraz zawierają lektyny, które przyczyniają się do nieszczelności jelit i powstawania stanów zapalnych. W pierwszym miesiącu zakazane są zatem ciecierzyca (i produkowany z niej humus), soczewica, groch, fasola, bób, orzechy nerkowca oraz ziemne. Tak, tak, te orzechy są orzechami tylko z nazwy.

Jest jednak dobra wiadomość: zielona fasolka, mimo ewidentnie strączkowego charakteru, traktowana jest jako warzywo, dzięki czemu możesz ją jeść. Oczywiście wśród strączkowatych nie mogło zabraknąć soi i wytwarzanych na jej bazie produktów – tofu, natto, miso, tamari, tempeh, mleka oraz sosu sojowego, sosu teriyaki, jak również lecytyny sojowej.

Wiąże się to głównie z 2 faktami.

  • Po pierwsze warzywo to należy do grupy FODMAP
  • Po drugie znacząca liczba upraw soi wykorzystuje tę genetycznie modyfikowaną

Choć wydaje się to niemożliwe, to jednak większość potraw standardowej amerykańskiej diety zawiera kukurydzę. Jest ona używana w niezliczonej ilości przetworzonych produktów, od skrobi i oleju po zupę kukurydzianą. Niestety, podobnie jak soja, należy do grupy FODMAP i w olbrzymiej większości jest genetycznie modyfikowana. Oznacza to konieczność rezygnacji z kukurydzianych płatków, chleba, mąki, polenty, tortilli, nachosów, popcornu, syropu, skrobi i maltodekstryny – polisacharydu, który często występuje w suplementach.

Niektóre osoby cierpiące na chorobę Hashimoto są wrażliwe na warzywa psiankowate. Z tego powodu w pierwszym miesiącu diety muszą one zniknąć z Twojego talerza. Należą do nich ziemianki, pomidory, bakłażany, papryka każdego rodzaju, koloru i w każdej postaci (czyli chili w proszku też), pieprz cayenne, miechunka jadalna i tytoń.

Ryby zakazane w Hashimoto

Na cenzurowanym znajdują się też niektóre ryby. Przede wszystkim tuńczyk we wszystkich postaciach, makrela, łosoś hodowlany, strzępiel chilijski, rekin, marlin, miecznik. Ich mięso może zawierać wysokie stężenie rtęci, tymczasem przy hashimoto układ odtruwania często nie jest wydolny.

Pestycydy a Hashimoto

To lista najbardziej skażonych pestycydami warzyw i owoców, publikowana co roku przez amerykańską organizację Enviromental Working Group (EWG). Jak wynika z badań, aż 43% wszystkich warzyw i owoców zawiera wykrywalny poziom pestycydów19.

Owoce i warzywa o największej zawartości pestycydów:

  • jabłka
  • papryka
  • seler
  • pomidorki koktajlowe
  • ogórki
  • winogrona
  • ostre papryczki
  • jarmuż i warzywa kapustne
  • brzoskwinie
  • nektarynki
  • ziemniaki
  • szpinak
  • truskawki

Orzechy i nasiona są niewskazane w chorobie Hashimoto

Ponieważ te pierwsze zaliczane są do najczęściej występujących alergenów, w pierwszym miesiącu stosowania protokołu warto zrezygnować z pogryzania orzechów laskowych, makadamia, brazylijskich, pekan i włoskich. Powstrzymaj się również od jedzenia migdałów, kasztanów, nasion chia, siemienia lnianego, sezamu, słonecznika i nasion dyni.

Alkohol i cukier potęgują procesy zapalne w organizmie

Choć nie należą do grupy wyzwalających objawy, to jednak, chcąc wygasić procesy zapalne toczące się w organizmie, trzeba poświęcić alkohol i każdy cukier: czy to w postaci kryształków, czy syropu, czy miodu.

Niestety trzeba też odstawić żywność przetworzoną, taką jak zupy w proszku, konserwy wszelkiej maści, mrożone posiłki, frytki, fast foody, sosy, ketchupy, majonezy, mrożone posiłki, batony proteinowe, energetyczne itp. oraz koktajle tego typu.

Co jeść przy Hashimoto?

Można śmiało powiedzieć, że AIP w pierwszej kolejności skupia się na regeneracji i uszczelnieniu jelit oraz wygaszeniu stanu zapalnego, osłabiającego nasz organizm. Po tak długiej liście produktów, których nie wolno spożywać, nasuwa się pytanie, czy zostało jeszcze coś do jedzenia? Na szczęście istnieje sporo smacznych i sycących dań.

Jadłospis przygotowany i przetestowany przez Karen, która w wieku 23 lat dowiedziała się, że ma hashimoto, jest po prostu bardziej restrykcyjną wersją diety paleo.

Warzywa i owoce sezonowe w diecie Hashimoto

Zgodnie z zasadami diety należy wybierać sezonowe warzywa i owoce. Są one źródłem błonnika, witamin i minerałów oraz bezcennych w walce ze stanem zapalnym antyoksydantów. Zaproś na stół cukinię, dynię, ogórki, szparagi, sałaty (masłową, rzymską, lodową), szczypior, cebulę, pory, natkę, pietruszkę, marchew i buraki. Możesz jeść je na surowo, gotowane, pieczone lub kiszone.

Z badań przeprowadzonych 2 lata temu w Australii wynika, że osoby na diecie paleo, które całkowicie wykluczyły z jadłospisu owoce, miały niepokojąco wysoki wskaźnik TMAO (związany z wyższym ryzykiem nowotworów i chorób serca) spowodowany zmianą flory jelitowej

Eksperci nie są zgodni co do warzyw krzyżowych. Należą do nich brokuł, kalafior, brukselka, kapusta (wszystkie rodzaje), jarmuż, kalarepa, gorczyca, rzepa, rzodkiewka, rzepak, bok choy. Jedni uważają je za niebezpieczne dla chorych z niedoczynnością tarczycy, gdyż zawierają goitrogeny, które obwinia się o zaburzanie wchłaniania jodu. Inni zwracają uwagę na fakt, że musielibyśmy jeść je tonami, by rzeczywiście zaburzyć wchłanianie tego pierwiastka. Jak zwykle w takich sytuacjach najlepiej postępować zgodnie z zasadą złotego środka – czyli jadać je od czasu do czasu.

Dozwolone są także organiczne jabłka, gruszki, banany, kiwi, figi, mango, melony, arbuzy oraz wszystkie jagody oprócz goji. Wybieraj owoce czarne i czerwone – jeżyny, jagody, borówki, maliny (z uwagi na przeciwutleniacze i ich wysoką odżywczość). Możesz też jeść awokado.

Z badań przeprowadzonych 2 lata temu w Australii wynika, że osoby na diecie paleo, które całkowicie wykluczyły z jadłospisu owoce, miały niepokojąco wysoki wskaźnik TMAO (związany z wyższym ryzykiem nowotworów i chorób serca) spowodowany zmianą flory jelitowej. Naukowcy stwierdzili, że w ich mikrobiomach rozpanoszyły się niekorzystne bakterie Hungatella, natomiast znacząco zmniejszyła się populacja korzystnych probiotycznych gatunków Bifidobacterium i Roseburia, które żywią się pektynami, czyli błonnikiem owocowym1. Awokado

Co pić zamiast mleka?

Do najpopularniejszych zamienników należą niesłodzone mleka kokosowe i migdałowe. Pierwsze jest bogate w wapń, zdrowe tłuszcze roślinne oraz błonnik i potas. Drugie dostarcza witaminy E, wapnia i ma niewiele kalorii.

Zdrowe tłuszcze w chorobie Hashimoto

Dziennikarka śledcza Nina Teicholz w książce pt. "Big Fat Surprise" (Wielka tłusta niespodzianka) dowodzi, że przekonanie o szkodliwości tłuszczów jest bezpodstawne, a jego źródłem są nieadekwatne badania. Spożywanie odpowiedniej ilości tłuszczów nasyconych przyczynia się do poprawy naszego serca, wspomaga spadek masy ciała i zmniejsza ryzyko występowania stanów zapalnych.

Do zdrowych tłuszczów można zaliczyć zwierzęce pochodzące z kaczki, gęsi lub kurczaka, smalec i łój wołowy. Mają one bardzo wysoką temperaturę dymienia, dlatego też doskonale nadają się do smażenia. Natomiast spośród tłuszczów pochodzenia roślinnego należy postawić na oliwę z oliwek extra virgin, olej z awokado i olej kokosowy.

Co słodkiego można jeść przy Hashimoto?

Choć po przeczytaniu czarnej listy można było uznać, że węglowodany w ogóle wypadły z jadłospisu, to jednak dopuszczalne są słodkie ziemniaki, marchewki, topinambur oraz migdały ziemne (nazywane też orzechami tygrysimi).

Mięso i jaja w Hashimoto - na co zwrócić uwagę?

Zarówno mięso, jak i jajka są sycące i pomagają w naprawie oraz budowie tkanek. Są również doskonałym źródłem białka, które uważane jest za pełnowartościowe, ponieważ zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, których organizm nie potrafi syntetyzować.

Najlepiej kupować te pochodzące od zwierząt z wolnego wybiegu lub ekologicznych pastwisk. Kupując ryby, również lepiej jest wybierać te z dzikich siedlisk, hodowlane nafaszerowane są antybiotykami i środkami przyspieszającymi przyrost masy.

Co można pić w Hashimoto?

Oczywiście zielone światło ma woda. Na szczęście to niejedyny płyn, jakim można się raczyć. Wolno pić wodę kokosową, kawę z cykorii, herbatę zieloną, napary z ziół i owoców oraz mleka kokosowe i migdałowe. Poza tym przepisy protokołu AIP przewidują sporo pysznych koktajli i smoothies warzywno-owocowych.

Hashimoto - jakie suplementy wybrać?

Choć protokół AIP dosłownie obfituje w składniki odżywcze, to jednak nie zawsze jesteśmy w stanie wyrównać wieloletnie niedobory jedzeniem. Suplementację najlepiej ustalić ze swoim endokrynologiem, ponieważ w dużej mierze zależeć ona będzie od wyników badań oraz zmian w Twoim stanie zdrowia.

U osób cierpiących na hashimoto najczęściej zaleca się uzupełnienie witamin A i D oraz cynku i selenu.

Witamina D a Hashimoto

Witamina D pośredniczy w autoimmunologicznej dysfunkcji tarczycy. Nasza szerokość geograficzna (za sprawą długich i pochmurnych zim) sprzyja niedoborom słonecznej witaminy. Zdaniem ekspertów aż 90% Polaków ma deficyt tej witaminy, w tym u 60% jest to ciężki niedobór2! Nie należy jej jednak przyjmować "na zapas", bowiem może gromadzić się w organizmie, aż stanie się dlań toksyczna.

Szczęśliwie organizm może wyprodukować zgodną z zapotrzebowaniem ilość, o ile tylko wystawimy twarz do słońca. Gdy go brakuje, warto sięgnąć po suplementy witaminy D. Nim kupisz jakiś preparat, zwróć uwagę na jego skład, by uniknąć glutenu, laktozy, skrobi, maltodekstryny lub soi, które mogą podtrzymywać stan zapalny. Najlepiej wybierać te z jak najkrótszym składem i certyfikatami potwierdzającymi, że są wolne od alergenów i GMO.

Witamina A przeciwdziała chorobom autoimmunologicznym

Witamina A działa synergicznie z witaminą D, zapobiegając chorobom autoimmunologicznym poprzez tłumienie pewnego typu komórek autoagresywnych3.

Selen uczestniczy w produkcji hormonów tarczycy

Mało kto wie, że jest przechowywany w gruczole tarczycowym, gdzie bierze udział w metabolizmie hormonów. Wspomaga też ochronę tarczycy przy diecie wysokojodowej. Z naukowych doniesień wynika, że jego niedobór wiąże się z wysokim poziomem niedoczynności gruczołu. Ponadto pierwiastek ten warunkuje również prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego4.

Cynk wspiera produkcję hormonów tarczycy

Cynk jest potrzebny do syntezy hormonów tarczycy. Udowodniono, że jego deficyt może skutkować niedoczynnością gruczołu oraz nasileniem procesów autoagresji. I odwrotnie, hormony tarczycy są niezbędne do wchłaniania cynku, a zatem niedoczynność może skutkować nabytym niedoborem tego pierwiastka.

Badacze z Kalkuty dowiedli, że utrata włosów przypisywana niedoczynności tarczycy nie zostaje zahamowana, dopóki nie doda się suplementów cynku5!

Żelazo aktywuje hormony tarczycy

Żelazo stanowi składnik peroksydazy jodującej, enzymu odpowiedzialnego za przekształcenie hormonów tarczycy w ich aktywną formę. Żelazo hemowe, występujące w czerwonym mięsie i podrobach, jest znacznie lepiej przyswajalne przez ludzki organizm.

Z tego względu weganie i wegetarianie powinni dbać zarówno o odpowiednią ilość produktów będących źródłem żelaza roślinnego, jak i o sposoby na poprawę wchłanialności tego składnika. Pomogą w tym produkty zawierające witaminę C, np. warzywa, natka pietruszki albo sok z cytryny6.

Kwasy omega-3 działają przeciwzapalnie

Kwasy omega-3 działają przeciwzapalnie. Dysfunkcja tarczycy ma swoje źródło w przewlekłym zapaleniu, dlatego warto uwzględnić w diecie zdrowe tłuszcze i rozważyć suplementację zwłaszcza kwasami EPA i DHA7.

Witaminy z grupy B dla osób z podwyższonym poziomem homocysteiny

Witaminy B6, B12 i kwas foliowy są wskazane dla osób mających podwyższony poziom homocysteiny, który często towarzyszy niedoczynności tarczycy jako podstawowy sposób na obniżenie stężenia tego aminokwasu. Nim rozpoczniesz suplementację, sprawdź, czy masz mutację genu MTHFR, która upośledza wchłanianie tych związków.

Ostatnie doniesienia mówią, że może ją mieć nawet 40% ludzi. Jeśli stała się Twoim udziałem, na nic zda się przyjmowanie witamin w zwykłej formie. Będziesz potrzebować postaci zmetylowanych – B12 w formie metylokobalaminy oraz kwasu foliowego pod postacią L-5-metyltetrahydrofolianu (L-5-MTHF), czyli tzw. folianu.

Przy mutacji MTHFR również nie należy suplementować witaminy B6 w formie pirydoksyny a w formie aktywnej – fosforanu pirydoksalu (pyridoxal 5-Phosphate – P5P)8.

N-acetylocysteina zmniejsza poziom homocysteiny

N-acetylocysteina (NAC) pomoże zredukować poziom homocysteiny. Jak wykazało pewne szwedzkie badanie, obniża poziom tego aminokwasu w osoczu nawet o 45%9. Ponadto suplement zmniejsza stres oksydacyjny i pomaga usunąć ołów z organizmu10.

L-glutamina w Hashimoto

L-glutamina odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu integralności błony śluzowej. Choć tradycyjnie określana jest jako aminokwas nieistotny, zgodnie z najnowszą literaturą medyczną wydaje się to nie do końca odpowiadać faktom. Dowiedziono bowiem, że w błonie śluzowej jelita cienkiego glutamina jest wyjątkowym składnikiem odżywczym, dostarczającym paliwo do metabolizmu, regulującym proliferację komórek, naprawę i utrzymanie funkcji bariery jelitowej11.

Można dostarczyć ją sobie w kapsułce lub przygotować wywar z kości cielęcych lub wołowych ze szpikiem – trzeba go gotować przez minimum 7-8 godz. na małym ogniu i codziennie pić po szklance wywaru.

Jod wspiera prawidłową pracę tarczycy

Jod jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i syntezy jej hormonów. Jego niedobór skutkuje znacznym obniżeniem poziomu T3 i T4. Jednak nadmiar tego pierwiastka może nasilać procesy autoimmunizacyjne, co jest czynnikiem rozwoju choroby Hashimoto. Z tego powodu należy go przyjmować pod kontrolą lekarza.

Jak chronić mózg w chorobie Hashimoto?

Większość osób z hashimoto wdrażających przeciwzapalną dietę oraz przyjmujących suplementy usprawniające pracę tarczycy doświadcza znaczącej poprawy, a nawet ustąpienia wszelkich zaburzeń funkcji kognitywnych. Mózg prócz witaminy B12 i kwasów omega-3 (DHA odgrywa ważną rolę w utrzymaniu na odpowiednim poziomie struktury i funkcji mózgu, natomiast EPA działa przeciwzapalnie) potrzebuje jeszcze niacyny (witaminy B3), choliny i magnezu12.

Pomocna może się również okazać L-tyrozyna – z jednej strony jest niezbędna do syntezy hormonów tarczycy, z drugiej wspiera układ nerwowy poprzez działanie stymulujące oraz neuroprotekcyjne, co skutkuje udoskonaleniem procesów myślowych. Poza tym L-tyrozyna, z racji swoich zdolności do podnoszenia poziomu niektórych neuroprzekaźników (dopamina, adrenalina), może przeciwdziałać depresji. Jednakże suplementacja powinna być wdrażana pod okiem endokrynologa13.

Zioła w chorobie Hashimoto

Można też sięgnąć po zioła wspierające pracę mózgu i usprawniające pamięć. Jeden z najwcześniejszych tekstów medycznych ajurwedy, opracowany ok. 300 r. n.e., "Sushruta Samhita", opisuje wąkrotę azjatycką jako zdolną do poprawy uważności, ożywienia świadomości i utrzymania młodzieńczego dowcipu.

Zioło – znane też pod nazwą gotu kola – poprawia krążenie w mózgu, chroni tkankę mózgową przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki oraz wspiera funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja14.

Badania farmakologiczne wykazały, że działanie lecznicze miłorzębu (Ginkgo biloba) opiera się na kilku czynnych składnikach o właściwościach wazoaktywnych i zmiatających wolne rodniki. Roślina ma zastosowanie w łagodzeniu objawów związanych z deficytami poznawczymi, np. obniżonej pamięci, braku koncentracji i osłabionej czujności.

Wyniki dobrej jakości badań kontrolowanych placebo, do których włączono ok. 1 200 pacjentów, dowodzą, że zioło redukowało 25% objawów poznawczych, a pierwsze złagodzeniu uległy kłopoty z pamięcią, koncentracją i czujnością. Aby zaobserwować wyraźne efekty, potrzeba było 4-6 tygodni suplementacji15.

Hashimoto - trening dla ciała i umysłu

Sposobem opóźniania problemów z pamięcią jest poszerzanie tzw. rezerwy poznawczej. Więcej neuronów pracuje, jeśli uczymy się języków obcych, gromadzimy wiedzę na jakiś temat czy dokształcamy się zawodowo.

Nie należy też zaniedbywać aktywności fizycznej. Z przeglądu badań dokonanego przez naukowców z Pittsburgha wynika, że starsze osoby o lepszej kondycji i większej aktywności fizycznej wykazują większą objętość hipokampu, kory przedczołowej i zwojów podstawnych, lepszą funkcjonalną łączność w mózgu, większą integralność istoty białej i bardziej wydajną aktywność mózgu oraz mają lepsze funkcje wykonawczą i pamięciową16.

Dlatego niezbędnym elementem naszego planu dnia musi być aktywność fizyczna. Badacze sugerują długie, szybkie codzienne marsze. Z kolei inne prace naukowe dowodzą, że uboga aktywność ruchowa skraca okres przedobjawowy, podobnie jak brak kontaktów z ludźmi.

Życie towarzyskie a Hashimoto

"Żaden człowiek nie jest wyspą", pisał John Donne, słynny XVII-wieczny poeta. Teraz mamy na to naukowe potwierdzenie. Niezliczone badania wykazały, że utrzymywanie bogatych, znaczących relacji i interakcji społecznych jest kluczowym składnikiem przepisu na ostrość poznawczą – obok ćwiczeń fizycznych, odżywiania, treningu mózgu i uczenia się przez całe życie.

Zespół Oscara Ybarry z Michigan University monitorował dane dotyczące korzystania z telefonu od 3 600 osób, analizując, jak długo rozmawiali i z kim. Nawet kontrolując inne zmienne, odkryli pozytywny związek między zaangażowaniem społecznym a wydajnością poznawczą.

W kolejnym badaniu uczeni przydzielili uczestników do 3 grup: "społecznej", która brała udział w dyskusji grupowej, "zajęć intelektualnych", która rozwiązała zagadki, oraz grupy kontrolnej, która obejrzała klip telewizyjny. Po tych zajęciach przetestowali badanych pod kątem oceny wydajności poznawczej – ci, którzy spędzali czas na spotkaniach towarzyskich, uzyskali najwyższe wyniki17. Przyjaciele

Choroba Hashimoto - na co zwrócić uwagę?

Aby Twój protokół autoimmunologiczny zadziałał, potrzebne są nie tylko odpowiedni jadłospis i suplementacja, ale też odrobina samozaparcia i wytrwałości. Jeżeli nie uda Ci się wprowadzić wszystkich obostrzeń naraz, nie poddawaj się. Wszyscy, którym udało się cofnąć objawy hashimoto, przyznają, że to wyboista droga, pełna potknięć, a nawet upadków.

Do najważniejszych czynników warunkujących poprawę stanu zdrowia należy dodać jeszcze 2 – bycie dobrym dla siebie i wsparcie najbliższych. I choć może zabrzmieć to paradoksalnie, pierwszy z tych elementów czasami okazuje się najtrudniejszym etapem kuracji. Wymaga on bowiem znalezienia czasu dla siebie – czasu na sen, czasu na relaks, czasu na rozładowanie stresu.

Długotrwałe napięcie, jak dowiedziono w licznych badaniach, jest czynnikiem prozapalnym i chorobotwórczym. Oczywiście czasem nie da się wyeliminować niektórych stresorów (np. nie pozbędziesz się potomstwa w wieku dojrzewania), wtedy warto spróbować zmienić swoje podejście. Choroba hashimoto ma bezsprzecznie jedną zaletę – w końcu zmusza nas, by postawić swoje zdrowie na pierwszym planie.

Bibliografia
  • Eur J Nutr 59, 1845–1858 (2020). https://doi.org/10.1007
  • Standardy Medyczne/Pediatria 2014, T. 11, 609-61
  • Nature Medicine, March 2009
  • Indian J Endocrinol Metab. 2012 Dec; 16(Suppl 2):S354-S355
  • Int J Trichology. 2013 Jan-Mar; 5(1): 40-42
  • Nutrients 2013, 5, 4642-4652
  • Bromat. Chem. Toksykol., vol. 2, pp. 117-127, 2015
  • Integr Med (Encinitas). 2016 Apr; 15(2): 48-52
  • Atherosclerosis. 1996 Jan 5;119(1):99-106
  • Toxicol Ind Health. 2016 Sep;32(9):1607-18
  • J Epithel Biol Pharmacol. 2012 Jan; 5(Suppl 1-M7):47-54.
  • Endokrynol. Pol. 2009; 60: 271-276.
  • Autoimmun. Rev. 2016; 15: 1129-1133.
  • Sci Rep. 2017; 7: 10646
  • Adv Ther. Jan-Feb 1998;15(1):54-65
  • Current Opinionin Behavioral Sciences 2015,4:27-32
  • Pers Soc Psychol Bull. 2008 Feb;34(2):248-5
  • K. Frazier „Sposób na hashimoto. Jak w 31 dni zwalczyć objawy choroby”, Grupa Wydawnicza Foksal
  • www.ewg.org
Autor publikacji:
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą 4/2021
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą
Kup teraz
Wczytaj więcej
Nasze magazyny