Od choroby do sukcesu - dzięki diecie pokonał chorobę jelit

Celeste McGovern opowiada o tym, jak Dane Johnson za pomocą diety pokonał chorobę Crohna i zapalenie jelita grubego oraz jak nauka wyjaśnia jego zwycięstwo.

01 lipiec 2020
Artykuł na: 29-37 minut
Zdrowe zakupy

Dane Johnson był przerażony, gdy pewnego razu, w wieku 19 lat, spojrzał w dół i zobaczył muszlę klozetową czerwoną od krwi. Przez lata zachowywał w tajemnicy zdarzające mu się krwawe wypróżnienia, ale w końcu nie dało się ich dłużej ignorować. Gdy miał 23 lata, pracował w branży IT 60 godz. tygodniowo, zasypiając przy biurku i jedząc w biegu.

Był również wyizolowany, samotny i zmagał się z chronicznym stresem. Zrezygnował z bycia trenerem osobistym w swym mieście uniwersyteckim, by wybić się w świecie korporacji – i drogo za to zapłacił. Zdiagnozowano u niego wrzodziejące zapalenie jelita grubego – należącą do nieswoistych zapaleń jelit (IBD) chorobę autoimmunologiczną, uważaną za rezultat zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, który zwraca się przeciwko własnemu organizmowi i atakuje go1.

Nieswoiste zapalenia jelit, do których należy również m.in. choroba L. Crohna, dotykają ponad 2,5 mln Europejczyków (50 tys. w Polsce i 300 tys. w Wielkiej Brytanii)2, ponad 1,4 mln Amerykanów oraz kolejne miliony osób na całym świecie3. Jak sugeruje nazwa, choroby te są wynikiem stanów zapalnych w różnych częściach przewodu pokarmowego i powodują dotkliwe owrzodzenia jelit, przewlekłą biegunkę, gorączkę i upośledzenie wchłaniania substancji odżywczych, prowadzące do zmęczenia, nieszczelności jelita i spadku wagi.

Diagnoza nie jest jasno sprecyzowana: zapalenie jelita grubego i choroba Crohna do pewnego stopnia pokrywają się i aż w 15% przypadków trudno je rozróżnić. W kolejnych 15% rozpoznanie z czasem ulega zmianie4.

Nie tylko choroba jelit

Tak właśnie było w przypadku Dane’a, u którego diagnoza wrzodziejącego zapalenia jelita grubego była ledwie początkiem. – Usłyszałem, że nie ma na to lekarstwa, choroba będzie towarzyszyła mi przez całe życie i muszę ją łagodzić, że jestem obciążony wysokim ryzykiem raka jelita grubego i jeśli nie zacznę się leczyć, grozi mi operacyjne usunięcie jelita – wspomina.

Chociaż kiedyś lekarze traktowali chorobę jak problem dotyczący wyłącznie układu pokarmowego, teraz wiedzą już, że jest ona generowana przez układ odpornościowy i opracowują nowe testy diagnostyczne, pozwalające ocenić poziom cytokin, które w różnych schorzeniach z tej grupy mogą wykazywać odmienne wartości5.

Badacze niedawno odkryli również, że równowaga bakterii zamieszkujących jelita (znanych jako mikrobiom) jest kluczowym czynnikiem w powstawaniu tej choroby. Ponieważ IBD to zaburzenie ogólnoustrojowe, charakteryzujące się stanem zapalnym, wiąże się je również z wieloma innymi schorzeniami, takimi jak artretyzm, choroba wieńcowa i osteoporoza.

A ponieważ lekami pierwszego rzutu przy objawach IBD są leki immunosupresyjne i steroidy, cierpiące na nie osoby są zagrożone wyższym ryzykiem infekcji i chłoniaków jako skutków ubocznych. Kiedy leki nie działają, lekarze stosują chirurgiczne wycięcie chorych odcinków przewodu pokarmowego, lecz sam zabieg wiąże się z licznymi zagrożeniami, a jego rezultaty są dalekie od zadowalających.

Jedno z badań przeglądowych donosi, że nawrót pojawia się u 70-90% pacjentów nawet już w tydzień po zabiegu, a 60% z nich ponownie wykazuje objawy choroby w ciągu 10 lat. Nawet 1/3 pacjentów z IBD, którzy poddali się operacji, podda jej się ponownie6.

Sekretne życie chorych

Steroidy i leki przeciwzapalne pozwoliły opanować pierwszy atak wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u Johnsona, a on sam porzucił stresującą pracę, by szukać lekarstwa w słońcu, surfingu i przyjemnym życiu w Santa Monica w Kalifornii. W 2011 r. 24-letni Dane Johnson mieszkał w domu dla modeli i modelek w Miami, ostro imprezując i zarabiając dziesiątki tysięcy dolarów za sesje zdjęciowe dla najbardziej znanych firm odzieżowych.

Uważałem, że jestem najfajniejszym gościem w mieście i nikt nie powstrzyma mnie przed dojściem na szczyt – wspomina. Oczywiście pomijając to, że ledwie mógł utrzymać się na nogach i co jakiś czas przydarzały mu się niekontrolowane krwawe wypróżnienia.

Chociaż Dane starał się ignorować swoją diagnozę i korzystać ile się da z bajkowego życia, choroba nie pozwalała mu na to. Jego leki nie działały. Skręcał się z bólu, biegał do toalety do 30 razy dziennie, zachorował na trądzik torbielowaty jako skutek uboczny, a do tego szybko tracił na wadze.

Jakieś 8 miesięcy po podpisaniu kontraktu z agencją modeli i modelek Johnson zjawił się na spotkaniu, a jego agent po prostu go nie poznał – Dane nie był już w stanie ukrywać dręczącej go choroby. Kampania reklamowa butów Sketchers zakończyła się w pierwszej godzinie calpracy, gdy odesłano go do domu, gdyż był zbyt chudy i słaby.

Definitywny koniec nastąpił jednak wtedy, gdy pewnego razu nie był w stanie powstrzymać wypróżnienia, mając na sobie ekskluzywne ubranie warte tysiące dolarów. – Wtedy miarka się przebrała – opowiada. Został zmuszony odejść z modelingu. – Byłem zdruzgotany i tak strasznie było mi wstyd.

Przyczyny choroby jelit - czynniki środowiskowe

Chociaż przypuszcza się, że osoby cierpiące na IBD są w pewien sposób genetycznie podatne na schorzenie, geny nie wyjaśniają całości problemu. Ponieważ grupę tę opisano dopiero w czasach rewolucji przemysłowej, a chorobę Crohna zdefiniowano w 1932 r., o udział w wywoływaniu całego procesu podejrzewa się nowe czynniki środowiskowe.

Zidentyfikowano ich już cały szereg: od palenia, przez żywienie sztucznymi mieszankami w niemowlęctwie i infekcje7, po stosowanie leków, takich jak doustne środki antykoncepcyjne, niesteroidowe leki przeciwzapalne i antybiotyki8, a nawet szczepionki, szczególnie takie, które zawierają adjuwanty aluminiowe9. Tym, co łączy wszystkie te czynniki, jest ich zdolność do zmiany składu mikroorganizmów żyjących w jelitach.

Przypuszczalnie właśnie dysbioza – czyli zaburzenie równowagi mikroflory – jest tym czynnikiem, który pozwala, by układ odpornościowy wpadł w amok, a wywołany chorobą stan zapalny ogarnął jelita. Dopiero niedawno lekarze zaczęli poważnie przyglądać się czynnikom dietetycznym, takim jak spożycie błonnika10 i tłuszczu11, jako impulsom napędzającym chorobę lub też czynnikom o potencjalnej zdolności zmiany mikrobiomu w kierunku wyzdrowienia.

Niech pożywienie będzie lekiem

Dane Johnson wydał blisko 30 tys. dolarów, próbując się wyleczyć, zanim znalazł odpowiedzi w naukach o holistycznym żywieniu i w książkach Jordana Rubina, który sam wyleczył się z choroby Crohna; biochemika Elaine Gottschall oraz weganina i frutarianina Davida Kleina, który również samodzielnie pokonał nieswoiste zapalenie jelit.

Wszyscy trzej autorzy zalecają eliminację produktów przetworzonych oraz rafinowanych cukrów, jak również większości zbóż. Wszyscy też włączają do diety zdrowe oleje, np. z nasion lnu i dyni oraz olej kokosowy. Dane zaczął stosować ich porady i stopniowo odzyskiwał zdrowie i wagę. Odstawił leki i wkrótce poczuł, że znów może żyć normalnie.

Po powrocie do kariery modela i imprezowego trybu życia nie trzeba było długo czekać na kolejny atak choroby, ale tym razem Johnson trafił do szpitala po tym, jak schwyciły go konwulsje na pokazie mody. Ponad miesiąc później, po leczeniu koktajlem leków, zawierającym m.in. antybiotyki i steroidy, wypisał się ze szpitala, wychudzony i osłabiony, schudł ponad 20 kg i poruszał się na wózku inwalidzkim. Chociaż lekarze twierdzili, że konieczna będzie operacja, Dane wiedział, że to od niego zależy wyleczenie.

Wiele osób odczuwa wielką poprawę swych objawów, gdy wyeliminuje z diety takie składniki jak gluten.

– Zacząłem się modlić – opowiada. Rozpoczynał każdy dzień od postanowienia, iż zrobi wszystko, co w jego mocy, by się wyleczyć, a kończył go wyrażeniem wdzięczności za to, że mu się to udało. Medytował, wizualizował swoje wyleczenie, ćwiczył, pościł i zaczął prowadzić dziennik, by śledzić zmiany diety, suplementy i zioła, które dobrze na niego działały.

W tym czasie zdążył już zapisać się na kurs żywieniowy i rzucił się w wir studiowania. Jak teraz mówi, to nie żywność, modlitwa czy suplementy pomogły mu wyzdrowieć. Efekt przyniosło połączenie wszystkich tych rzeczy. – Sednem sprawy było odpuszczenie kontroli i zyskanie wiary – wyjaśnia.

– Chodzi tu o wytworzenie przekonania, a wiara plus ciężka praca równa się przekonanie! Dziś Johnson cieszy się zdrową wagą 80 kg, nie bierze leków i nie odczuwa żadnych objawów swej choroby. Jego pasją jest propagowanie wiedzy o tym, jak medycyna naturalna może odwrócić objawy choroby Crohna i innych schorzeń autoimmunologicznych.

– Czuję, że mam w życiu cel: pomóc edukować innych na temat tej choroby i opcji, jakie są dla nich dostępne – mówi Dane. Mężczyzna został współzałożycielem fundacji zajmującej się żywieniem w chorobie Crohna i zapaleniu jelita grubego (Crohn’s & Colitis Nutrition Foundation).

Oczekuje na wydanie swej książki, jest producentem reality show poświęconego leczeniu naturalnemu oraz certyfikowanym dietetykiem holistycznym.

Jak zmienić styl życia i wyleczyć jelita?

Ogranicz węglowodany

Dzieje się tak zazwyczaj dlatego, że jednocześnie ograniczają zboża, takie jak pszenica, ryż i jęczmień, znacząco zmniejszając w ten sposób ogólną ilość węglowodanów.

Dużo osób odczuwa wielką poprawę, gdy wyeliminuje z diety takie składniki jak gluten. Te zaś, szczególnie zawarte w produktach skrobiowych i cukrowych, fermentują i gniją w jelitach, jeśli nie mogą być prawidłowo strawione. Jeżeli w jelitach istnieją krwawiące rany, jak ma to miejsce w IBD, toksyny i niestrawione cząstki przedostają się do krwiobiegu, siejąc spustoszenie w całym organizmie.

Najgorsza rzecz, jaka kiedykolwiek mi się przytrafiła, nadała mojemu życiu sens i pasję.

Ponadto węglowodany złożone odżywiają także szkodliwe bakterie i drożdżaki, umożliwiając im nadmierny wzrost.

Ogranicz lektyny

Johnson zauważył różnicę, gdy zredukował spożycie produktów o wysokiej zawartości lektyn, czyli białek występujących w wielu produktach roślinnych, zwłaszcza w zbożach. Wiążą się one z cząsteczkami węglowodanów w jelitach, co może prowadzić do uszkodzeń błon komórkowych i podrażnień wyściółki jelit. Większość ludzi wykształciła mechanizmy obrony, ale u osób z IBD, u których ochronna wyściółka jelit jest uszkodzona, produkty o wysokiej zawartości lektyn mogą pogarszać owrzodzenia. Johnson zaleca wyeliminowanie roślin psiankowatych, m.in. surowych pomidorów i papryki, a także orzechów nerkowca, komosy, wielu gatunków fasoli i soczewicy oraz produktów mlecznych od krów żywionych kukurydzą i soją.

Unikaj kawy

Johnson zaleca osobom cierpiącym na IBD zrezygnowanie z kofeiny, ponieważ może ona podrażniać przewód pokarmowy i zubażać zasoby składników odżywczych.

Uważnie wybieraj tłuszcze

Według badań wysoka zawartość kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie powiązana jest ze zmniejszonym ryzykiem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, podczas gdy jadłospis bogaty w tłuszcze trans oznacza podwyższone prawdopodobieństwo chorób zapalnych11.

Tłuszcze trans to związki dodawane do żywności jako emulgatory, które w procesie przetwarzania lub obróbki termicznej poddano całkowitemu lub częściowemu uwodornieniu. To jeden z możliwych powodów, dla których emulgatory powiązano ze wzrostem liczby przypadków choroby Crohna i innych schorzeń układu pokarmowego12.

Trzymaj się z dala od wszystkiego, co ma w swym składzie mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych. Omega-3 występują w orzechach włoskich, słoneczniku i siemieniu lnianym, a także w rybach, m.in. w łososiu, makreli, śledziu i pstrągu. Nie pomijaj dobrych tłuszczów nasyconych, które wielu osobom cierpiącym na chorobę Crohna i zapalenie jelita grubego pomogły powrócić do zdrowia.

Olej kokosowy jest tłuszczem nasyconym pochodzenia roślinnego, bogatym w średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, kwasy laurynowy i dekanowy (zwany również kaprynowym), które, jak wykazały badania, mają właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, a zwłaszcza przeciwgrzybicze, przez co pomagają opanować infekcje drożdżakami Candida.

W badaniach na zwierzętach naukowcy z Case Western Reserve University odkryli, że myszy z chorobą Crohna, którym podawano olej kokosowy i masło kakaowe, wykazywały znaczną zmianę składu mikrobiomu. Ilość bakterii wiązanych z tą chorobą spadła aż o 30%, a objawy istotnie złagodniały. Nawet te myszy, które przyjmowały niskie dawki oleju kokosowego lub masła kakaowego, wykazywały poprawę w stanach zapalnych jelita cienkiego13.

– Odkrycie to zasługuje na uwagę, ponieważ oznacza, że pacjent z chorobą Crohna może osiągnąć pozytywny skutek w odniesieniu do bakterii jelitowych i stanu zapalnego, zmieniając jedynie rodzaj tłuszczu w diecie i spożywając normalne ilości produktów – wyjaśnia kierownik zespołu Alexander Rodriguez-Palacios.

Suplementy, które warto rozważyć

Probiotyki

Mieszkańcy naszych jelit są uważani za główny czynnik napędzający chorobę L. Crohna, ale nauka określająca, jakich dobrych mikroorganizmów brakuje, a których jest zbyt dużo, wciąż dopiero raczkuje.

Możliwe, iż ekologia mikrobiomu jest odmienna u każdej osoby z zaburzeniami trawiennymi i nie sposób przepisać pojedynczego probiotyku, który działałby skutecznie u wszystkich pacjentów z takimi samymi objawami.

Co więcej, różne partie tego samego produktu o zastrzeżonej recepturze mogą zawierać różne szczepy tych samych gatunków i wywoływać odmienne skutki, nawet zwiększając przepuszczalność jelit, jak miało to miejsce w jednym z badań na zwierzętach1. Kiedy wybierasz probiotyk, zwróć uwagę, by zawierał bakterie Lactobacillus acidophilus.

Badania na zwierzętach wykazały korzystny wpływ Lactobacillus acidophilus w zapobieganiu i leczeniu powikłań po zabiegach chirurgicznych we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego2.

Sproszkowany korzeń traganka (Astragalus)

Traganek, tradycyjny lek medycyny chińskiej, jest adaptogenem zwiększającym odporność, wyciszającym reakcję nadnerczy na stres, a także mającym właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Dawkowanie zależy od tego, czy przyjmujesz go jako nalewkę, proszek, tabletki czy herbatkę. Stosuj się do instrukcji zawartej na opakowaniu lub skonsultuj się z lekarzem.

Kurkuma

Ta tradycyjna indyjska przyprawa (kłącze przypominające imbir, lecz jaskrawopomarańczowe wewnątrz) zawiera kurkuminę i inne związki silnie przeciwzapalne. Badanie z 2017 r. wykazało, że kurkumina może zapobiegać uszkodzeniom komórek wyścielających jelita3, a w 2015 r. stwierdzono, że chroni wyściółkę przed inwazją bakterii4.

Sproszkowany korzeń maca

Ten południowoamerykański korzeń, należący do rodziny kapustowatych i przypominający rzodkiew, od tysięcy lat stosowany jest jako regulator hormonów zwiększający libido i płodność.

Poprawia również nastrój i dodaje energii, a zawiera przy tym mnóstwo witamin B1, B2, C i E oraz aminokwasy, wolne kwasy tłuszczowe, wapń, magnez, potas, miedź, cynk, mangan, fosfor, selen, siarkę, sód i żelazo. Dodawaj 1/2 łyżki stołowej korzenia maca do koktajli lub szejków. Niektórzy przyjmują ten suplement w cyklach trzymiesięcznych, oddzielonych jednomiesięczną przerwą, by jego efekty nie zanikły. Niezbędne kwasy tłuszczowe wywierają silny wpływ przeciwzapalny i mają decydujące znaczenie dla funkcjonowania układu nerwowego i hormonalnego, a także w regeneracji tkanki jelit.

Bibliografia
  • Front Pharmacol, 2017;8:505
  • World J Gastroenterol, 2017;23:4735–43
  • Nutrients, 2017 Jun 6;9(6). pii: E578. doi: 10.3390/nu9060578
  • Nutr Res Pract, 2015; 9: 117-22

 

 

5. Pij bulion na kościach

Rosół na kościach z kurczaka, wołowiny, dziczyzny, jagnięciny czy ryby jest bardzo odżywczy dla jelit, a przy tym łatwo przyswajalny. To bogate źródło substancji budujących wyściółkę jelit, m.in. kolagenu, a także aminokwasów, takich jak arginina, glutamina i glicyna, oraz składników mineralnych, jak magnez, fosfor, krzem i siarka. Podczas gotowania kolagenu powstaje żelatyna, która pomaga w rozkładaniu białek i koi wyściółkę układu pokarmowego. Jest pomocna nie tylko w leczeniu zespołu nieszczelnego jelita, lecz również w stymulowaniu soków trawiennych i naprawie wyścielającej śluzówki (patrz przepis na bulion na kościach w ramce obok).

Przepis na bulion

  • Kości z organicznych, pochodzących z wolnego chowu kurcząt, wołowiny, jagnięciny, dziczyzny, bażantów, ryb itp. Można je kupić całkiem niedrogo, a nawet dostać za darmo u miejscowego rzeźnika.
  • 2 łyżki stołowe octu jabłkowego
  • świeża cebula, czosnek, seler, marchew lub inne warzywa i zioła, takie jak rozmaryn, tymianek lub oregano (opcjonalnie)
  • sól morska do smaku
  • filtrowana woda

Wskazówki:

  • Włóż kości i warzywa do dużego garnka i zalej wodą, tak aby je przykryła.
  • Dodaj ocet, a następnie powoli gotuj kości na małym ogniu przez 24-48 godz.
  • Odcedź i przechowuj w lodówce. Używaj bulionu jako bazy do zup, dodawaj do potraw duszonych lub pij samodzielnie, doprawiając solą morską.

6. Zrób własną kiszoną kapustę

Choć dobrym pomysłem jest użycie probiotyków do wzbogacenia flory jelitowej o nowe mikroorganizmy, tradycyjne produkty fermentowane, takie jak kiszona kapusta i kimchi, zawierają znacznie więcej "dobrych" mikroorganizmów jelitowych równoważących mikrobiom niż jakiekolwiek kapsułki dostępne w aptekach. Jeżeli cierpisz na zespół jelita drażliwego lub nieswoiste zapalenie jelit, jedzenie produktów fermentowanych może być początkowo trudne, ponieważ podrażniają one wyściółkę lub też dlatego, że ogromna ilość wprowadzanych w ten sposób bakterii powoduje wymieranie "złych" drobnoustrojów, co z kolei prowadzi do uwalniania wielu toksyn, które mogą przedostawać się przez niewyleczoną ścianę jelita do krwiobiegu i wywoływać nowe objawy. Wielu terapeutów zaleca wprowadzanie produktów fermentowanych bardzo powoli, zaczynając od małej łyżeczki soku z kiszonej kapusty dodanej do filiżanki bulionu (niezbyt gorącego, by nie zabić probiotyków), a następnie zwiększanie jednorazowo spożywanych ilości.

7. Dobrze się wysypiaj

Zdaniem Johnsona stworzenie warunków do dobrego wypoczynku w nocy i potraktowanie go priorytetowo ma kluczowe znaczenie dla umożliwienia organizmowi wyleczenia. Sen przed północą jest 2 razy bardziej wydajny niż późniejszy. Wtedy nasz poziom melatoniny jest najwyższy i doświadczamy najwięcej snu REM (głębokiego).

8. Zachowuj pozytywne nastawienie

Pewnego razu w trakcie swej podróży ku zdrowiu Johnson wdał się w telefoniczną dyskusję z zatroskanym członkiem rodziny, który uważał, że powinien posłuchać rad lekarzy. – Zdenerwowałem się i poczułem ból w jelitach. Właśnie wtedy Dane uświadomił sobie, że radzenie sobie ze stresem ma zasadnicze znaczenie i postanowił w aktywny sposób rozpoznawać pozytywną energię i kultywować ją w swym życiu. Zaczął szukać drobnych sposobów osiągnięcia pozytywnych zmian – by zwiększać energię tak, jak uczono go powiększać majątek, gdy był studentem zarządzania i inwestorem. Teraz tłumaczy swym pacjentom z IBD, że wyleczenie nie jest tylko sprawą zdrowia. Jego zdaniem chodzi tu raczej o to, by żyć tak, jak się tego pragnie. Dane stara się ukazać swym pacjentom walkę z chorobą jako zmaganie się z przeciwstawną siłą, zachęcając ich do wzrastania i stawania się tym, kim zechcą. – Jak to możliwe, że najgorsza rzecz, jaka kiedykolwiek mi się przytrafiła, nadała mojemu życiu sens, stworzyła pasję i otworzyła mi nową drogę jako przedsiębiorcy? Choroba, która niszczy twoje zdrowie i życie, może być najlepszą rzeczą, jaka kiedykolwiek ci się przydarzyła – mówi Dane.

 

Bibliografia
  • Nature, 2011;474:307–17
  • https://www.crohnsandcolitis.org.uk/about-inflammatory-bowel-disease
  • Gastroenterology, 2004;126:1504–17
  • World J Gastroenterol, 2015;21:21–46
  • J Crohns Colitis, 2013;7:622–30
  • Gastroenterol Hepatol (N Y), 2010;6:587–96
  • Urology, 2015 Feb 7. pii: S0090-4295(14)01380-6
  • Inflamm Bowel Dis, 2013;19:445–56
  • Clin Gastroenterol Hepatol, 2015;13:1405–15.e1
  • Gastroenterology, 2013;145:970–7
  • Gut, 2014;63:776–84
  • J Crohns Colitis, 2013;7:338–41
  • Digestive Disease Week annual conference, June 2017; Chicago,Illinois 
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą 07/2019
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą
Kup teraz
Wczytaj więcej
Nasze magazyny