Domowe sposoby na kaszel – naturalne leki i zmiany, które trzeba wprowadzić

Na pewno masz w domu coś dobrego na kaszel, być może jednak nie wiesz, że to właśnie olejek eukaliptusowy albo mięta okażą się skutecznym lekiem. Dowiedz się, jak powstrzymać kaszel i ciesz się zdrowiem!

Artykuł na: 17-22 minuty
Zdrowe zakupy

Kaszel jest reakcją obronną organizmu w przypadku, kiedy ciało obce (w tym pokarm i napój) dostają się do dróg oddechowych. Nierzadko kaszel jest też objawem problemów zdrowotnych. Uporczywy kaszel może towarzyszyć zakażeniu górnych i dolnych dróg oddechowych, być symptomem astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), a nawet przełyku Barretta – związanego z refluksem żołądkowo-przełykowym schorzenia, prowadzącego niekiedy to rozwoju raka krtani.

Najczęściej jednak wiąże się on z infekcjami oraz nikotynizmem. Warto wypróbować domowe sposoby na kaszel, których skuteczność potwierdzili naukowcy. Nie zastąpią one interwencji lekarskiej (a w przypadku nałogu – zmiany stylu życia), ale mogą wspomóc powrót do zdrowia lub też poprawić jakość życia.

Sposoby na kaszel: pij dużo płynów

To ważne, by nawadniać organizm podczas choroby. Przyjmowanie dużej ilości płynów rozcieńcza wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwia odkrztuszanie. Ale uwaga! Podczas infekcji uaktywniają się hormony antydiuretyczne, czyli hamujące wytwarzanie moczu. Niektórzy specjaliści podejrzewają, że ma to związek ze zmniejszoną wydolnością dróg oddechowych w czasie choroby i służy poprawie krążenia krwi1.

Sposoby na kaszel: połknij trochę miodu

Okazuje się, że miód może łagodzić suchy kaszel skuteczniej niż leki bez recepty. Sprawdzono to na dziecięcych ochotnikach i młodzieży do lat 18-tu, którzy cierpieli z powodu nocnego kaszlu towarzyszącego infekcji górnych dróg oddechowych. Młodzi pacjenci zmagali się z chorobą zaledwie kilka dni, jednak wystarczy, by uporczywy kaszel utrudniał sen przez 1-2 noce, aby stał się przyczyną złego samopoczucia całej rodziny.

Ochotnicy mieli na 30 minut przed snem przyjąć nieco miodu lub lek przeciwkaszlowy o smaku miodu, bądź też nie podejmować żadnej terapii (grupa kontrolna). Zadaniem rodziców (oprócz podania substancji) było wypełnienie ankiety w dniu po nocy, kiedy jeszcze nie rozpoczęto badania i następnej nocy, kiedy już sprawdzano działanie badanych substancji.

Miód

Wykryto znaczące różnice w zmniejszeniu objawów między grupami poddanymi leczeniu, przy czym miód konsekwentnie punktował najlepiej. W porównaniach parami miód był znacznie lepszy niż brak leczenia pod względem częstotliwości kaszlu i łącznej punktacji. Porównanie miodu z lekiem przeciwkaszlowym nie wykazało istotnych różnic2.

Możesz przygotować domową miksturę na kaszel z mleka, miodu, czosnku i masła. Wystarczy podgrzać 1 szklankę mleka (nie gotować!), a następnie dodać 1 posiekany ząbek czosnku, 1 łyżeczkę miodu i 1 łyżeczkę masła. Po wymieszaniu wypić. Powtarzać 2 razy dziennie.

Sposoby na kaszel: wypij gorący napój

Czy zauważyłeś, jak szybko zmniejsza się ból gardła po wypiciu gorącej wody, soku lub herbaty? Specjaliści postanowili to sprawdzić i porównali skuteczność domowego soku podanego na gorąco oraz w temperaturze pokojowej. 30 ochotników miało podzielić się swoimi odczuciami po wypiciu napojów.

Gorący napój

Okazało się, w grupie przyjmującej sok o temperaturze pokojowej uczestnicy zgłaszali ulgę w cieknącym nosie, kaszlu i katarze. Natomiast osoby, które miały pić gorące napoje nie tylko doświadczyły powyższych korzyści, ale też miały się u nich zmniejszyć obrzęk gardła, dreszcze i zmęczenie.

Naukowcy nie są pewni, czy nie zachodzi tutaj efekt placebo (obiektywne pomiary nie potwierdziły spostrzeżeń ochotników), jednak zwracają uwagę, że zgodnie z subiektywną oceną uczestników badania gorące napoje leczą katar i kaszel3.

Sposoby na kaszel: probiotyki

Udowodniono, że przyjmowanie dobroczynnych mikroorganizmów wspomaga pracę układu odpornościowego. Okazuje się jednak, że pomagają one dodatkowo zwalczyć objawy zakażenia górnych dróg oddechowych. Przygotowana przez Instytut Cochrane metaanaliza badań z udziałem łącznie 3720 ochotników w różnym wieku wykazała, że probiotyki są skuteczniejsze niż placebo. Jednocześnie specjaliści podkreślają, że jakość sprawdzanych przez nich badań była niska4.

Sposoby na kaszel: usuń z domu czynniki drażniące

Być może przyczyną kaszlu jest obecność zwierząt lub też ich akcesoriów – np. źle odpylone trociny mogą podrażniać gardło podczas sprzątania klatki lub terrarium.

Inną możliwością jest kurz i dym papierosowy. Tutaj pomoże oczyszczacz powietrza. Nie tylko usuwa tego typu czynniki, ale może też pochłaniać alergeny, łagodząc tym samym kaszel towarzyszący uczuleniu np. na roztocza.

Niestety, istnieje też druga strona medalu: zbyt sterylny dom prawdopodobnie sprzyja rozwojowi astmy i alergii, które mogą objawiać się właśnie kaszlem5

Sposoby na kaszel: rzuć palenie

Nikotyna utrudnia prawidłowe funkcjonowanie przełyku. Okazuje się, że nawet po kilku latach od odstawienia papierosów kaszel jest tak samo silny, jak zaledwie 2 tygodnie po rzuceniu palenia6.

Tlący się papieros

Nie należy się jednak zrażać – jakakolwiek pozytywna zmiana w stylu życia jest lepsza dla organizmu niż jej brak. Ponadto powikłania związane z tym nałogiem obejmują nie tylko kaszel, ale też nowotwory, miażdżycę, udar, martwicę kończyn, a nawet utratę słuchu. Zdecydowanie zatem zaprzestanie palenia papierosów czy cygar korzystnie wpływa na stan zdrowia7.

Sposoby na kaszel: wylecz refluks

Kaszel niepowiązany z infekcją dróg oddechowych może mieć podłoże refluksowe - niemal co drugi pacjent z przewlekłym kaszlem cierpi na chorobę refluksową żołądka. Kaszel refluksowy zwykle nasila się wieczorem, kiedy chory przebywa w pozycji leżącej, a soki trawienne mają ułatwioną drogę w górę układu pokarmowego8.

Jak postępować przy kaszlu refluksowym:

  • zadbaj o prawidłową wagę,
  • rzuć palenie,
  • podnieś górę łóżka i śpij na lewym boku; w ten sposób ograniczysz możliwość wydostawania się soku z żołądka do przełyku,
  • nie kładź się po posiłkach,
  • jedz powoli i przeżuwaj dokładnie,
  • unikaj pokarmów i napoi zaostrzających objawy refluksu, w tym alkoholu, czekolady, kofeiny, tłustych posiłków i mięty,
  • postaw na luźne ubrania, które nie będą uciskać brzucha ani podstawy szyi9.

Sposoby na kaszel: sięgnij po solne płukanki

Płukanie gardła roztworem soli jednocześnie nawilża je oraz niszczy drobnoustroje, które mogły się w nim zalęgnąć. Nie jest jednak wskazane dla dzieci, które nie umieją jeszcze zatrzymać płynu w gardle. Sposób użycia: wsypać 1 łyżeczkę soli kuchennej do szklanki ciepłej wody. Wymieszać. Płukać gardło kilka razy dziennie.

Sposoby na kaszel: nawilżenie powietrza

Suche powietrze nasila objawy obu rodzajów kaszlu: działa drażniąco przy suchym i dodatkowo obciąża drogi oddechowe przy kaszlu mokrym. Utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza pomaga usunąć wydzielinę oraz łagodzi drapanie w gardle.

Sposoby na kaszel: sosna i świerk

Wybierz się na spacer, zwłaszcza jeśli mieszkasz niedaleko lasu iglastego. Lotne związki wydzielane przez igły sosny i świerku działają oczyszczająco na drogi oddechowe, łagodząc nie tylko kaszel towarzyszący infekcjom, ale też astmie i alergii. Do tego w leśnym powietrzu znajduje się więcej tlenu, łatwiej więc w nim oddychać osobom z wydzieliną zalegającą w płucach.

  Las iglasty

Możesz też zaprosić las do swojego domu.

Lasy Państwowe dzielą się przepisem na domową sól sosnową:

  1. Zebrane igły sosnowe należy umyć i osuszyć, a następnie rozdrobnić w blenderze,
  2. Tak przygotowane igliwie należy utrzeć w moździerzu wraz z solą kuchenną jodowaną lub solą himalajską (im mniej soli, tym intensywniejszy kolor i działanie mieszanki),
  3. Przetartą mieszankę należy przesiać przez sito z dużymi okami pozbywając się w ten sposób nierozdrobnionych igieł.
  4. Gotową sól można dodać do kąpieli w dawce 200 g (temp. wody ok. 37 st. C, czas kąpieli ok. 20 minut) lub też przechowywać w szczelnym naczyniu tak, by nie ulotniły się z niej olejki sosnowe10.

Sposoby na kaszel: aromaterapia

Aromaterapia z wykorzystaniem olejku eukaliptusowego łagodzi suchy kaszel. Dodaj 12 kropel do 150 ml wrzącej wody, a następnie wlej część do nebulizatora lub całość do miski (pamiętaj o zakryciu głowy ręcznikiem) i rozpocznij inhalację. Możesz też rozpylić nieco olejku eukaliptusowego w sypialni i cieszyć się dobrym snem bez kaszlu.

Aromaterapia  

Jeżeli zaś męczy cię kaszel mokry, wetrzyj odrobinę olejku eukaliptusowego w klatkę piersiową: rozgrzewa on ciało i w ten sposób ułatwia rozrzedzenie wydzieliny. Nie wolno smarować nim twarzy niemowląt i małych dzieci. Inne olejki dobre na kaszel to między innymi:

  • olejek tymiankowy,
  • olejek z drzewa herbacianego.

Uwaga! Jeżeli jesteś w ciąży, skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii olejkami, zwłaszcza jeżeli zamierzasz je wmasowywać w skórę11.

Sposoby na kaszel: zioła i przyprawy

  • Kurkuma

    Kurkuma
    W ajurwedzie, w leczeniu kaszlu stosuje się od wieków kurkumę. Pomaga ona w zasadzie na każdy rodzaj kaszlu, łagodząc go, wspomagając usuwanie zalegającego śluzu, a nawet zmniejszając ryzyko astmy12.

    Przygotowanie:
    Dodaj 1 łyżeczkę do herbaty sproszkowanej kurkumy (nie zapomnij o wspomagającym jej przyswajanie czarnym pieprzu) do szklanki ciepłego mleka. Wypij 30 minut przed snem.
  • Imbir

    To naturalny antybiotyk, który dodatkowo wzmacnia układ odpornościowy.Ponadto imbir wykazuje działanie przeciwbólowe, a zawarte w nim olejki eteryczne ułatwiają odblokowanie nosa i zatok13.

    Przygotowanie:
    Zalej 1 saszetkę zgodnie z instrukcją na opakowaniu lub też utnij ok. 1 cm korzenia i zalej szklanką ciepłej wody. Smakuje jeszcze lepiej z miodem.
  • Korzeń prawoślazu lekarskiego (roślina z rodziny malwowatych)

    Wykorzystuje się go od dawna w medycynie ludowej, jest on też składnikiem syropów i cukierków suchy kaszel. Niemieccy specjaliści potwierdzili jego działanie w badaniu z udziałem 82 ochotników, którzy stosowali przez 7 dni właśnie albo syrop, albo cukierki z prawoślazem.
    Większość badanych zaobserwowało u siebie poprawę już po 10 minutach od przyjęcia prawoślazu (niezależnie od jego formy) i, co równie ważne, był on świetnie tolerowany w niemal każdym przypadku14.

    Przygotowanie:
    W sprzedaży dostępne są gotowe syropy i cukierki, które należy stosować zgodnie z opisem na opakowaniu.
    Prawoślaz lekarski
  • Mięta pieprzowa

    Zawiera mentol, który może otępiać zakończenia nerwowe w gardle, nazbyt podrażnione przez uporczywy kaszel. W ten sposób mięta pieprzowa zmniejsza potrzebę kaszlu i łagodzi ból gardła. Dodatkowo redukuje ona przekrwienie górnych dróg oddechowych i działa jak naturalny antybiotyk.

    Przygotowanie:
    W sprzedaży dostępne są gotowe herbatki z mięty, które należy parzyć zgodnie z opisem na opakowaniu.
  • Masala Chai

    Wśród domowych mikstur na kaszel warto wymienić masala chai, czyli herbatę z dodatkiem przypraw (i niekiedy mleka). Możesz dodać do niej imbiru, kardamonu i cynamonu lub też tylko jednej z tych przypraw. Ostry smak rozgrzewa gardło i prawdopodobnie zmniejsza jego obrzęk, chociaż brakuje na to dowodów naukowych.

    Przygotowanie:
    Zaparz 1 torebkę czarnej herbaty lub też ugotuj ją na mleku. Dodaj nieco cynamonu, imbiru i kardamonu oraz pieprzu. Napój jest gotowy do spożycia.
  • Czarny bez

    Czarny bez
    Do najpopularniejszych domowych sposobów na mokry kaszel należy też terapia czarnym bzem. Wodny wyciąg z kwiatów tej rośliny rozszerza naczynia krwionośne. Ponadto wykazuje on działanie wykrztuśne, powinien więc złagodzić mokry kaszel.

    Przygotowanie:
    1-2 łyżki rozdrobnionych kwiatów wsypać do 1 szklanki wrzącej wody lub mleka. Pić 100 ml co 2 godziny15.
  • Podbiał

    Znany od dawna w zwalczaniu infekcji dróg oddechowych podbiał to nie tylko słodkie cukierki z apteki. To zioło działające zarówno przeciwkaszlowo, jak i wykrztuśnie można kupić w postaci kropli lub soku. Można też samemu przygotować w domu macerat z liści lub kwiatów podbiału.

    Przygotowanie:
    2 łyżki stołowe mielonych świeżych liści lub kwiatów podbiału należy zalać letnią przegotowaną wodą i odstawić pod przykryciem na 6-8 godzin, a następnie przecedzić. Należy pić 1-2 łyżki maceratu co 3 godziny16.
  • Anyżek

    Wszechstronne działanie nasion biedrzeńca anyżu (anyżek, popularna przyprawa) obejmuje również infekcje dróg oddechowych. W przypadku grypy warto wcierać go w klatkę piersiową, plecy i stopy.Aby złagodzić kaszel, można przygotować napar z nasion anyżku.

    Przygotowanie:
    1 szklankę rozdrobnionych nasion anyżku należy zalać 2 szklankami wrzącego mleka lub wody. Odstawić pod przykryciem na 20-30 minut, a następnie przecedzić. Po dosłodzeniu syropem lub miodem pić 100 ml 4 razy dziennie17.
    Anyżek

Inne zioła na kaszel

Domowe mikstury na kaszel można przygotować jeszcze z wielu innych ziół. Są to między innymi babka zwyczajna, czarnuszka siewna, fiołek wonny, hyzop lekarski, koniczyna łąkowa i lukrecja gładka. Aby móc skorzystać z ich dobrodziejstw, zasięgnij porady zielarza lub naturopaty i pamiętaj, aby wspomnieć o innych problemach zdrowotnych, jeśli takie posiadasz.

Jeżeli jesteś w ciąży lub karmisz piersią, nie stosuj żadnych domowych specyfików bez konsultacji z lekarzem, ponieważ niektóre z nich mogą wykazywać działanie niewłaściwe bądź wręcz szkodliwe dla płodu lub dziecka.

Bibliografia
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7197045/
  • https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18056558/
  • https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/27960/
  • https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006895.pub3/full
  • https://www.allergystandards.com/news_events/hygiene-hypothesis/
  • https://erj.ersjournals.com/content/28/4/786
  • https://www.health.gov.au/health-topics/smoking-and-tobacco/about-smoking-and-tobacco/what-are-the-effects-of-smoking-and-tobacco
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493221/
  • https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/diagnosis-treatment/drc-20361959
  • https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/leczenie-lasem
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7163989/
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92752/
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3665023/
  • https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30064132/
  • https://rozanski.li/221/bez-czarny-sambucus-nigra-linne-w-fitoterapii-praktycznej-czas-zbioru-kwiatw/
  • https://rozanski.li/435/podbial-tussilago-farfara-linne/
  • https://rozanski.li/387/biedrzeniec-anyz-pimpinella-anisum-l/

 

Autor publikacji:
Julia Cember-Ogorzałek

"Uwielbiam dowiadywać się nowych rzeczy i uważam, że każdy człowiek ma ciekawą historię do opowiedzenia. Kiedy akurat nie piszę, spędzam czas z dzieckiem i świnkami morskimi, organizuję wirtualne bazarki na rzecz zwierząt lub wystawiam moje małżeństwo na próbę podczas sesji Monopoly." 

Zobacz więcej artykułów tego eksperta
Wczytaj więcej
Nasze magazyny