Jak pomóc mózgowi myśleć? 22 produkty bezcenne dla mózgu

Dociekania naukowe są źródłem rosnącej liczby rewelacji na temat produktów spożywczych potrzebnych do prawidłowej pracy mózgu. Z dokonanego przez nas przeglądu badań wynika, że przynajmniej 22 składniki diety należy uznać za niezbędne.

Artykuł na: 29-37 minut
Zdrowe zakupy

Mózg kieruje zdolnościami poznawczymi, przetwarza zdobyte informacje i syntezuje je, a następnie przesuwa do odpowiednich zakresów pamięci i pomaga wykorzystywać w przyszłości. To tak, jakby codziennie ktoś robił porządek w naszej głowie i wkładał wszystko, co się wydarzyło, do odpowiednich szuflad, a w razie potrzeby wskazywał, którą z nich należy otworzyć. Mózg nie tylko kreuje nasze uczucia i emocje, lecz także nad nimi panuje. Zdolność logicznego oraz abstrakcyjnego myślenia czyni nas wyjątkowymi, a to wszystko dzięki wysoko rozwiniętym zmysłom, będącym na usługach niezwykle wyspecjalizowanego mózgu.

Każdy człowiek u początków swojego istnienia zostaje wyposażony w taki sam zestaw komórek z podobnym potencjałem, jednak to nasze dalsze losy determinują to, kim jesteśmy. Środowisko, w którym żyjemy, zdobyte doświadczenia, a nawet to, co jemy, ma bowiem wpływ na rozwój mózgu. Nieustanna praca, nawet w czasie naszego snu, sprawia, że mózg zużywa aż 20% energii wytwarzanej w organizmie.

A jak go odżywiać, by pracował wydajnie? Czy nasza dieta z dzieciństwa mogła mieć wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj? Może rację miały nasze mamy i babcie, które podsuwały nam w czasie nauki czekoladę i soki, aby zdobywanie wiedzy było łatwiejsze? Do jakiego stopnia można dietą modulować procesy uczenia się i zapamiętywania, poprawiać swoje zdolności intelektualne i kognitywne? Pytania mnożą się w miarę zgłębiania tematu1.

Nasze centrum dowodzenia

Mózgowie powstaje już w pierwszych tygodniach życia płodowego, a jego struktury różnicują się od 4. tygodnia ciąży. W kolejnych dniach wyodrębniają się elementy naszego układu nerwowego, mózg zdobywa nowe zdolności i przejmuje kontrolę nad kształtującym się organizmem.

Wiele z zapoczątkowanych w życiu płodowym procesów trwa nadal po urodzeniu, mózg i jego zdolności stale się rozwijają. Ośrodkowy układ nerwowy kontroluje te czynności organizmu, które odbywają się bez naszej świadomości, jak chociażby praca narządów i ciśnienie krwi, a także te zależne od naszej woli, czyli emocje, zachowanie i celowe działanie. Bez chwili odpoczynku ok. 100 miliardów komórek nerwowych dba o zachowanie naszego życia.

Ten niewielki narząd, ważący u osoby dorosłej ok. 1400 g, nie bez powodu został ukryty pod warstwą ochronną kości czaszki. Jak istotny jest to organ, możemy przekonać się w chwili zagrożenia, gdy naturalny odruch obronny każe nam zasłaniać rękoma przede wszystkim głowę jako najważniejszą część naszego ciała1.

Kwas foliowy - ważny dla kobiet w ciąży

Witamina B9, czyli kwas foliowy, jest niezbędna do prawidłowego ukształtowania cewy nerwowej, z której na późniejszym etapie rozwoju zarodka tworzy się układ nerwowy. Niedobory kwasu foliowego mogą być przyczyną wystąpienia wad wrodzonych, takich jak rozszczep kręgosłupa. Zaleca się, aby kobiety przyjmowały 0,4 mg kwasu foliowego dziennie do 12. tygodnia ciąży, ale suplementacja powinna się rozpocząć trzy miesiące przed planowaną ciążą, by udało się pokryć jego niedobory. W przypadku kobiet, które urodziły już dziecko z wadą cewy nerwowej, zaleca się podczas kolejnej ciąży przyjmowanie aż 10-krotnie większej dawki kwasu foliowego. W okresie wzrostu dziecka niedobory tej witaminy mogą powodować zaburzenia rozwojowe i zahamowanie wzrostu1.

Neuroprzekaźniki - dlaczego są tak istotne

Neuroprzekaźniki to substancje chemiczne, których zadaniem jest przenoszenie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi. Zamieniają one na synapsach, czyli połączeniach pomiędzy neuronami, sygnał elektryczny na chemiczny.

Do najbardziej rozpowszechnionych w naszym układzie nerwowym należą:

  • serotonina, tzw. hormon szczęścia - Niedobory prowadzą do problemów ze snem, niepokoju, zaburzeń odczuwania bólu oraz mogą prowadzić do depresji
  • acetylocholina reguluje pracę układu krwionośnego oraz odpowiada za skurcze mięśni
  • dopamina jest odpowiedzialna za emocje i wyższe czynności psychiczne oraz reguluje wydzielanie hormonów w cyklu płciowym. Odpowiada także za napięcie mięśniowe i koordynację ruchową, a jej niedobór powoduje wystąpienie objawów choroby Parkinsona
  • GABA (kwas y-aminomasłowy) pełni funkcję głównego neuroprzekaźnika o działaniu hamującym w całym układzie nerwowym, odpowiada za zmniejszenie pobudliwości i rozluźnienie mięśni
  • adenozyna to neuroprzekaźnik hamujący, bierze udział w regulacji krążenia mózgowego

Poza wymienionymi neurotransmiterami pracą naszego mózgu i układu nerwowego steruje jeszcze kilkadziesiąt innych substancji. Działanie każdego z neuroprzekaźników zależne jest od naszej diety, bo to ona dostarcza organizmowi substratów do ich produkcji. Niedobory żywieniowe zaburzają delikatną równowagę pomiędzy pobudzającymi i hamującymi neuroprzekaźnikami, więc mózg nie może prawidłowo przetwarzać dostarczanych bodźców. Wytwarzaniem transmiterów zawiaduje także układ hormonalny, który musi otrzymać do prawidłowego działania odpowiednią ilość witamin i mikroelementów24.

Żeby dobrze pracował

Najnowsze badania wskazują, że niezależnie od wrodzonych predyspozycji udaje się wpływać na pracę mózgu dzięki odpowiedniej diecie. Niedobory żywieniowe zaburzają metabolizm centralnego układu nerwowego tak bardzo, że mogą wystąpić problemy z pamięcią, uczeniem się i wykorzystywaniem zdobytych już informacji. Dochodzi wtedy do kłopotów z syntezą danych bombardujących nasze zmysły2.

Niedobory żywieniowe z dzieciństwa mogą mieć wpływ na rozwój zdolności intelektualnych. W USA pojawiło się pojęcie "dzieci pozbawionych kultury żywienia". Zalicza się do tej kategorii dzieci, które w celu zaspokojenia głodu otrzymują dostateczną, a nawet nadmierną ilość pokarmu, tyle że nie zawiera on odpowiednich składników odżywczych. Ten deficyt powoduje, że uczą się one wolniej niż rówieśnicy, z większym trudem analizują informacje i mogą być słabsze intelektualnie. Wiąże się to m.in. ze spożywaniem produktów wysokoprzetworzonych, które utrzymają wprawdzie organizm przy życiu, ale nie dostarczają mu tego, czego najbardziej potrzebuje: witamin, minerałów czy enzymów. Tego rodzaju błędy dietetyczne prowadzą w dodatku do otyłości, nie tylko u dzieci3.

Mózg lubi glukozę

Około 60% spożywanej przez nas glukozy wykorzystuje układ nerwowy. Jest ona podstawowym źródłem energii dla naszego mózgu. Pozostałe organy mogą ją czerpać również z innych składników odżywczych, chociażby z tłuszczów, jednak mózg funkcjonuje wyłącznie dzięki glukozie uzyskanej wskutek metabolizowania węglowodanów, a jego dzienne zapotrzebowanie na ten składnik wynosi mniej więcej 150 g. Ważne jest w związku z tym utrzymywanie prawidłowego stężenia cukru we krwi (jego nadmiar, jak wiadomo, jest również szkodliwy), czyli wskazane są produkty o niskim indeksie glikemicznym, których spożywanie to gwarantuje2,3,4.

Nadmierne obniżenie poziomu glukozy we krwi może powodować objawy neurologiczne, takie jak drżenie mięśni, rozdrażnienie, zaburzenia pamięci i widzenia, zawroty głowy, a nawet omdlenia. Są to sygnały, że mózg jest "głodny" i przez to niezdolny do prawidłowego funkcjonowania. Jeśli ten stan się przedłuża, w korze mózgowej dochodzi do zmian skutkujących trwałym uszkodzeniem struktur mózgu i śmiercią neuronów. Dlatego długotrwałe stosowanie diety niskowęglowodanowej, ułożonej bez konsultacji z dietetykiem, miewa fatalne skutki.

Wiele czynników wpływa na to, jaki plan żywieniowy jest dla nas dobry. Współistniejące choroby, wiek, metabolizm, przyjmowane leki - to wszystko określa zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze. Stosowanie gotowych cudownych diet może przynieść więcej szkody niż korzyści, bo cóż nam po szczupłej sylwetce będącej wynikiem głodzenia organizmu, jeśli uzyskaliśmy ją kosztem zdrowia? Równie ważne jest dokonywanie prozdrowotnych wyborów w zakresie artykułów spożywczych, z których przygotowujemy posiłki1,3,5,6.

22 produkty bezcenne dla twojego mózgu

Niewątpliwie króluje wśród nich kurkuma, od dawna znana ze swych prozdrowotnych właściwości - według najnowszych doniesień może być pomocna nawet w walce z nowotworami. Badania naukowe dowiodły, że obecna w niej kurkumina zmniejsza ryzyko zapadnięcia na takie schorzenia jak demencja poprzez przyczynianie się zarówno do powstawania nowych komórek nerwowych, jak i wyciszania procesów zapalnych w tkance nerwowej.

Kurkumina wspomaga ponadto usuwanie amyloidu - złogów nieczynnego biologicznie białka, magazynowanego pozakomórkowo, które jest jedną ze znanych nam przyczyn rozwoju choroby Alzheimera2,7,8,9. Jakie jeszcze produkty warto uwzględnić w codziennym menu, by usprawnić pracę ośrodkowego układu nerwowego, poprawić pamięć i koncentrację, a także szybciej się uczyć?

Seler, papryka, marchew

Te trzy popularne warzywa zawierają ważny składnik - luteolinę. Jest to związek z grupy flawonoidów, czyli naturalnych barwników, których prozdrowotne działanie jest przedmiotem wielu badań. Zespół naukowców z uniwersytetu w Illinois odkrył, że zaliczana do nich luteolina wykazuje silne działanie przeciwzapalne w odniesieniu do tkanki nerwowej. Osłabia ona bowiem reakcję cytokin, białek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej organizmu na stany zapalne, zapobiegając tym samym powstawaniu uszkodzeń komórek nerwowych. Ponieważ wiele objawów demencji, otępienia i utraty zdolności intelektualnych u osób starszych wiąże się z procesami zapalnymi w mózgu, stosowanie diety bogatej we flawonoidy może im zapobiegać, a także powodować regenerację neuronów7,9.

Kalafior i brokuły

Oba warzywa to doskonałe źródło choliny - prekursora acetylocholiny, jednego z głównych neuroprzekaźników. Z badań wynika, że przyjmowanie przez kobietę w ciąży suplementów z choliną lub stosowanie przez nią diety bogatej w jej naturalne źródła poprawia zdolności intelektualne dziecka. Z kolei niedobór tego składnika w ciąży może mieć wpływ na występowanie wad wrodzonych układu nerwowego. U dorosłych niedobory prowadzą do braków podstawowego neurotransmitera odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Dieta bogata w kalafiory i brokuły wpływa na bystrość umysłu i procesy zapamiętywania. Bogatym źródłem choliny jest też wątroba wołowa7,10,11.

Owoce morza

Kraby, małże i ryby zawierają duże ilości fenyloalaniny, aminokwasu niezbędnego do produkcji dopaminy, adrenaliny i hormonu tyreotropowego. Na szczególną uwagę zasługuje dopamina, neuroprzekaźnik odpowiedzialny m.in. za koordynację pracy mięśni, nasz stan emocjonalny i regulację gospodarki hormonalnej. Niedobory dopaminy są powodem występowania choroby Parkinsona oraz mogą zaburzać cykl płciowy u kobiet2,7,8,12.

Ciecierzyca i soczewica

Nasiona ciecierzycy to bardzo bogate źródło magnezu, który ma wpływ na szybkość przewodzenia bodźców nerwowych. Magnez działa też relaksująco i rozkurczowo na naczynia krwionośne, co pozwala większej ilości krwi przepływać przez naczynia mózgowe, a tym samym poprawia funkcjonowanie komórek nerwowych. Soczewica reguluje także poziom glukozy we krwi, która stanowi - jak już wiemy - podstawowe źródło energii dla mózgu7.

Orzechy włoskie i łosoś

Zarówno orzechy, jak i łosoś są bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, zwłaszcza kwasu DHA (kwas dokozaheksaenowy), niezbędnego do prawidłowej pracy mózgu. Wiele suplementów diety przeznaczonych dla kobiet ciężarnych zawiera DHA jako jeden z podstawowych składników. Podawanie go zmniejsza bowiem ryzyko rozwoju ADHD i wystąpienia zaburzeń psychicznych u dzieci.

W przypadku osób dorosłych DHA zmniejsza natomiast prawdopodobieństwo zachorowania na alzheimera oraz zapobiega depresji. Jedną z jej przyczyn jest niedobór serotoniny, ważnego neuroprzekaźnika, tzw. hormonu szczęścia. To właśnie niedobory DHA są odpowiedzialne za spadek poziomu serotoniny. DHA wpływa też na układ krwionośny, co poprawia ogólną kondycję organizmu, a także nasze samopoczucie. Kwasy omega wykazują ponadto działanie przeciwzapalne2,7,8,12,13.

Kasza gryczana i pestki dyni

Zawarty w nich tryptofan to kolejny prekursor wspomnianej już serotoniny. Działa wyciszająco na organizm, wspomaga leczenie zaburzeń lękowych i nerwic, usprawnia pracę mózgu. Zarówno kasza gryczana, jak i pestki dyni stanowią ponadto bogate źródła magnezu i wielu witamin. Magnez od lat jest stosowany jako suplement w leczeniu depresji, a jego niedobory w organizmie nasilają podatność na stres. Dlatego tak wiele suplementów witaminowo-mineralnych wzbogacanych jest o magnez, a nawet reklamuje się je jako wsparcie w sytuacjach napięcia nerwowego. Większość objawów niedoboru magnezu to pochodne zaburzenia prawidłowej pracy mózgu.

Badania naukowe opublikowane w 2006 r. na łamach "Medical Hypothesis" wykazały niezwykle korzystny wpływ magnezu na pacjentów w depresji i poddanych silnemu stresowi. Okazuje się, że magnez wiąże się z receptorami GABA, neuroprzekaźnika, którego niski poziom uniemożliwia mózgowi zrelaksowanie. Usuwa to takie skutki stresu jak niepokój, bezsenność i ataki paniki. Redukuje też wydzielanie hormonów stresu7,14,15.

Drożdże

Ponad sto lat temu Kazimierz Funk zidentyfikował pewną substancję występującą w łuskach ryżu, dając tym samym początek nauce o witaminach. Chodzi o tiaminę, czyli witaminę B1. Dokonał tego odkrycia, szukając przyczyn choroby beri-beri, wywołującej zapalenie wielonerwowe, porażenie mięśni i zaburzenia psychiczne. Dziś już wiemy, że jest ona skutkiem awitaminozy spowodowanej niedoborem tiaminy, odpowiedzialnej za prawidłowy metabolizm glukozy, którego zaburzenie powodowało przytoczone objawy.

Jedyną metodą leczenia beri-beri okazało się podawanie dużych dawek witaminy B1. Do dziś stosuje się suplementację tiaminą w przypadkach demencji i zaburzeń psychicznych. Trwają też badania nad jej wykorzystaniem w łagodzeniu objawów choroby Alzheimera. Bogatym źródłem witaminy B1 są drożdże, w których znajduje się ponadto witamina B6, wpływającą na wytwarzanie w organizmie neuroprzekaźników.

Niedobór witaminy B6 powoduje zaburzenia snu, także bezsenność, apatię i depresję oraz może prowadzić do osłabienia zdolności poznawczych i sprawności procesów myślowych. W suplementach witaminowych często spotykamy połączenie witaminy B6 z magnezem, ponieważ oba składniki lepiej się wchłaniają, gdy występują razem. Jak widać, nie bez powodu nasze babcie dawały nam do picia mleko z drożdżami. Duże dawki witamin z grupy B znajdziemy też w nasionach słonecznika, bananach i jajkach7,8,12.

Awokado

Chociaż awokado jest owocem, to zawiera tłuszcze, w dodatku są to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), zaliczane do najcenniejszych dla naszego organizmu. Budują one błony komórkowe i odpowiadają za ich prawidłowe działanie, od którego zależy sprawne funkcjonowanie naszego mózgu. Przyczyniają się także do utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi, co wpływa na sprawność układu nerwowego. Nasz mózg może prawidłowo funkcjonować tylko wtedy, gdy otrzymuje odpowiednią ilość krwi i zawartych w niej składników odżywczych.

Wszelkie zakłócenia krążenia, zwłaszcza w obrębie naczyń włosowatych, docierających do najgłębszych struktur mózgu, odbijają się niekorzystnie na jego pracy12,16. Soki owocowe Świeżo wyciskane soki owocowe zawierają mnóstwo antyoksydantów, które chronią komórki nerwowe przed uszkodzeniem przez wolne rodniki tlenowe. Najważniejszym z nich jest witamina E - niezwykle silny przeciwutleniacz. Według najnowszych badań witamina E spowalnia nawet rozwój choroby Alzheimera. Soki owocowe to także doskonałe źródło witaminy C, która zapobiega m.in. zmianom degeneracyjnym w tkankach układu nerwowego2,12,17.

Czerwone mięso

Ze względu na potrzeby naszego mózgu szczególnie cenna jest wątroba, niezwykle bogate źródło witaminy B12, która wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, co w konsekwencji zwiększa nasze możliwości poznawcze, ułatwia uczenie się, zapamiętywanie i skupienie. Dodatkowo bierze ona udział w procesach mielinizacji komórek nerwowych, czyli w otaczaniu ich osłonką tłuszczową - jej degeneracja jest przyczyną poważnych chorób neurologicznych, w tym stwardnienia rozsianego7.

Jagody

Jagody poprawiają sprawność umysłową, ułatwiają uczenie się i zapamiętywanie. Zapobiegają też uszkodzeniom tkanki nerwowej. Dodatkowo korzystnie wpływają na wzrok, poprawiając ostrość widzenia, szczególnie po zmroku. Opóźniają efekty starzenia się organizmu i zapobiegają rozwojowi demencji. Są również doskonałym źródłem takich witamin jak C, B1, B2, BB i E7,8,11,12.

Herbata i kawa

Oba napoje zawierają kofeinę, która w rozsądnych ilościach działa pobudzająco na pracę mózgu. Poprawiają koncentrację i skupienie, polepszają też nastrój. Dlatego wiele osób nie wyobraża sobie dnia bez porannej kawy czy kubka gorącej herbaty. Kofeina blokuje też działanie adenozyny, neuroprzekaźnika hamującego przekazywanie impulsu nerwowego na następne komórki, a także mającego właściwości przeciwzapalne. Oczywiście z kofeiną nie należy przesadzać. Nadmierne pobudzanie krążenia i podnoszenie ciśnienia krwi jest szkodliwe dla organizmu8,12.

Gorzka czekolada

Na naszej liście produktów odżywczych niezbędnych dla mózgu nie mogło zabraknąć czekolady. Najzdrowsza jest gorzka, z zawartością kakao powyżej 60%. Usprawnia ona proces myślenia, zwiększa zdolność koncentracji i wpływa na neuroprzekaźniki w mózgu, co wyzwala uczucie zadowolenia i poprawia nastrój. Zawarty w nasionach kakaowca anandamid to związek psychoaktywny, który jest także wydzielany przez organizm w trakcie snu i głębokiego relaksu.

Najnowsze badania wskazują, że powoduje on odczucie euforii po wysiłku fizycznym, poprawia nastrój i zwiększa wytrzymałość organizmu. Wiąże się z tymi samymi receptorami w mózgu co THC - psychoaktywny składnik marihuany, korzystnie wpływający na samopoczucie. Podobnie działają pochodne fenyloetyloaminy obecnej w czekoladzie. Ponieważ w procesie produkcji czekolady dodaje się do niej cukier, jest to też dawka glukozy dla naszego głodnego mózgu7,8,12,18.

Czerwone wino

Czy w diecie sprzyjającej sprawnemu funkcjonowaniu mózgu powinno się znaleźć również wino? Tak, szczególnie czerwone, gronowe. Zawarty w fioletowych owocach winogron resweratrol korzystnie wpływa na mózg, hamując gromadzenie się wokół jego komórek amyloidu, nieprawidłowego białka powstającego w organizmie wskutek długiego przebiegu wyniszczających chorób, co jest jedną z przyczyn zaburzeń pamięci i może prowadzić do rozwoju alzheimera. Ponadto substancja ta poprawia mikrokrążenie mózgowe i zapobiega degeneracji neuronów.

Lampka wina zawiera ok. 35 g czystego alkoholu i taka dawka uznawana jest za bezpieczną dla zdrowia, jeśli nie ma przeciwwskazań lekarskich do jego spożywania19.

Ginkgo biloba - czy naprawdę działa?

Przez lata polecano preparaty zawierające ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego jako panaceum na problemy z pamięcią, demencję i postępujące osłabienie pracy ośrodkowego układu nerwowego u osób w starszym wieku. Jednak według najnowszych badań działanie gingko biloba na układ nerwowy odpowiada efektowi placebo. O ile udowodniono, że ekstrakt z tej rośliny działa jak aspiryna, czyli rozrzedza krew, o tyle nie ma jednoznacznych badań wskazujących na jego prozdrowotne oddziaływanie na nasz mózg. Jedyne udokumentowane działanie preparatów z miłorzębem japońskim to usprawnienie przepływu krwi w naczyniach włosowatych, ale to nie wystarcza, by mówić o ich wyjątkowo korzystnym wpływie na pracę neuronów22.

Aktywny podczas snu

W nocy, gdy śpimy, dochodzi do uporządkowania bodźców odebranych przez układ nerwowy w ciągu dnia. Nasz mózg, zachowując funkcje życiowe, wyłącza świadomość, aby uniknąć bombardowania kolejnymi bodźcami i zyskać w ten sposób czas na odpowiednie zakwalifikowanie wspomnień do działów pamięci - to tzw. konsolidacja śladów pamięciowych. Wszystkie informacje wprowadzone do mózgu w ciągu dnia są zapisywane i przetwarzane podczas snu, abyśmy w przyszłości mogli z nich skorzystać. Wiadomości nieistotne ulegają skasowaniu. Człowiek pozbawiony snu jest rozdrażniony, rozkojarzony, źle się uczy, jego zmysły nie działają prawidłowo. To wynik zaburzenia naturalnego rytmu i pozbawienia mózgu jego "przerwy technicznej". Wskutek niedoboru snu ulegają ograniczeniu nasze zdolności poznawcze. Skrajne zmęczenie może prowadzić nawet do śmierci.

Aby zmysły nie prysły

Dążąc do usprawnienia pracy mózgu, musimy też zadbać o nasze zmysły, o dobry wzrok, słuch i smak. To one odbierają bezpośrednio bodźce z otoczenia. Na podstawie zdobytych w ten sposób danych nasz mózg analizuje i poznaje świat. Upośledzenie pracy choćby jednego zmysłu wpływa ujemnie na pracę ośrodkowego układu nerwowego i uniemożliwia efektywną naukę oraz koncentrację, a także ogranicza nasze zdolności poznawcze. Aby mózg działał sprawnie, musi otrzymywać rzetelne informacje.

Niestety istnieje wiele czynników, które zaburzają funkcjonowanie zmysłów. Na przykład palenie papierosów niezależnie od tego, że wyniszcza układ krążenia i oddechowy, upośledza również smak, a nieskorygowane wady wzroku, zaburzające widzenie, uniemożliwiają prawidłowe poznawanie świata i naukę, przez co czytanie książek męczy, a mózg nie rozumie tego, co czytamy. Uszkodzony słuch nie pozwala z kolei na prawidłowe odbieranie dźwięków i syntezę tych doznań. A źle działający zmysł równowagi niejako oszukuje cały układ nerwowy, któremu trudno skoordynować ruchy ciała.

Pod pojęciem integracji sensorycznej, dobrze znanym rodzicom małych dzieci, kryją się złożone procesy poznawania świata za pomocą zmysłów, dzięki którym mózg otrzymuje informacje, które następnie rozpoznaje, segreguje i interpretuje4,20,22.

Ostrożnie, tu chodzi o mózg!

Bacopa monnieri to roślina z rodziny babkowatych, wykorzystywana głównie w ajurwedzie - indyjskiej medycynie tradycyjnej, ale zyskująca w szybkim tempie zwolenników także na Zachodzie. Toniki zawierające bacopę mają rzekomo usprawniać pracę mózgu, poprawiać pamięć i koncentrację oraz pomagać w uczeniu się. Najnowsze badania wykazują jednak, że ich stosowanie nie jest obojętne dla innych funkcji organizmu. Bacopa monnieri wchodzi w bardzo silne interakcje z wieloma lekami, co sprawia, że jej stosowanie powinno być zawsze konsultowane z lekarzem20,21,22.

Wątpliwości dotyczą również oleju kokosowego, cudownego odkrycia dietetycznego ostatnich lat. Zawiera on średniołańcuchowe trójglicerydy, które mogą zwiększać ilość ketonów we krwi. Ciała ketonowe pojawiają się jako efekt zaburzenia metabolizmu cukrów na skutek długotrwałej głodówki, w której dochodzi do betaoksydacji tłuszczów, lub z powodu niedoboru insuliny w cukrzycy. Mózg potrafi wykorzystać ciała ketonowe jako alternatywne źródło energii, jednak nie jest to pożądany proces. Naturalnym źródłem energii dla mózgu jest przecież glukoza. Nie ma jednoznacznych badań wskazujących na poprawę pamięci u osób stosujących olej kokosowy. Zawiera on w dodatku tłuszcze nasycone, czyli podnosi ryzyko wystąpienia demencji u osób w starszym wieku2,23.

Bez ruchu ani rusz

Przyspieszenie oddechu i pracy serca wskutek jakiejkolwiek aktywności fizycznej dotlenia organizm i pomaga w prawidłowym ukrwieniu tkanek. Ruch na świeżym powietrzu przynosi same korzyści, a wykonywany regularnie pozwala zachować dobrą kondycję do późnej starości20. Troszcząc się o mózg, powinniśmy jednak pamiętać, że nie uda się udzielić wsparcia jednemu narządowi, nie zadbawszy uprzednio o cały organizm. Zdrowy styl życia, uwzględniający racjonalną dietę, to podstawa! Dokonując prozdrowotnych zmian w przyzwyczajeniach dietetycznych, możemy zyskać w dłuższej perspektywie więcej, niż nam się wydaje. Jednak nie stanie się to z dnia na dzień20,22 .

Kamila Makowska-Serkis

 

Bibliografia

  1. http://ajcn.nutrition.org/content/85/2/614S.full
  2. http://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/mind-and-memory-supplement-scorecard
  3. http://www.zdrowa-zywnosc.pl/artykuly/27-odzywianie-mozgu
  4. https://www.livescience.com/29365-human-brain.html
  5. http://neuro.hms.harvard.edu/harvard-mahoney-neuroscience-institute/brain-newsletter/and-brain-series/sugar-and-brain
  6. https://www.pfm.pl/baza_chorob/cukrzyca/niebezpiecznie-niedocukrzenie-mozgu/245
  7. https://www.forbes.com/sites/melaniehaiken/2013/10/18/10-top-foods-to-boost-brainpower/#78e2871f44db
  8. http://www.cookinglight.com/healthy-living/foods-good-for-brain
  9. http://www.thedoctorwillseeyounow.com/content/nutrition/art3258.html
  10. https://agresearchmag.ars.usda.gov/2007/aug/aging
  11. https://www.bbcgoodfood.com/howto/guide/10-foods-boost-your-brainpower
  12. http://www.webmd.com/diet/features/eat-smart-healthier-brain#1
  13. www.dietfoodtip.com/dhadocosahexaenoic-acid-kids/
  14. http://www.ancient-minerals.com/magnesium-deficiency/symptoms-signs/
  15. https://bebrainfit.com/magnesium-anxiety-stress/
  16. https://healthyforgood.heart.org/eat-smart/articles/polyunsaturated-fats
  17. http://www.healthline.com/health/dementia/vitamins-memory-loss#other-potential-cures4
  18. http://reset.me/story/anandamide-putting-the-bliss-molecule-to-work-for-your-brain/
  19. https://radioklinika.pl/resveratrol-najwieksza-tajemnica-wina/
  20. http://www.care2.com/greenliving/13-natural-memory-boosters.html
  21. https://examine.com/supplements/bacopa-monnieri/
  22. http://www.webmd.com/diet/features/eat-smart-healthier-brain#1
  23. https://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-1092-COCONUT%20OIL.aspx?activeIngredientId=1092&activeIngredientName=COCONUT%20OIL
  24. https://www.britannica.com/science/neurotransmitter
Autor publikacji:
Kamila Makowska-Serkis

Absolwentka SGGW w Warszawie, entuzjastka zdrowego stylu życia i racjonalnego żywienia. Na bieżąco śledzi nowinki ze świata medycyny, w sposób szczególny interesuje się medycyną mitochondrialną, mikrobiologią i pediatrią. Od lat zgłębia tajniki holistycznego podejścia do zdrowia człowieka.

Zobacz więcej artykułów tego eksperta
Artykuł należy do raportu
Demencja - pamięć (nie)absolutna
Zobacz cały raport
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
Holistic Health 1/2018
Holistic Health
Kup teraz
Wczytaj więcej
Może Cię zainteresować
Nasze magazyny