Jak złapać wigor na wiosnę i pozbyć się chronicznego zmęczenia?

- Zespół chronicznego zmęczenia, czyli stałe poczucie osłabienia, jest dowodem na to, że nasze swoiste komórkowe elektrownie nie zaopatrują organizmu w odpowiednią ilość energii - twierdzi dr Sarah Myhill. Jednakże istoty tego problemu nie stanowią wcale głowa czy nawet tarczyca, lecz zazwyczaj jelita.

27 kwiecień 2016
Artykuł na: 29-37 minut
Zdrowe zakupy

Zespół chronicznego zmęczenia (ang. chronic fatigue syndrome, CFS) nie jest kategorią diagnostyczną, lecz klinicznym obrazem objawów, które mogą mieć wiele przyczyn. Znużenie to właściwie sygnał obronny wysyłany przez organizm. Powstrzymuje nas przed szkodzeniem mu poprzez przepracowywanie się.

Z moich szacunków wynika, że od 1982 r. leczyłam ponad pięć tysięcy pacjentów z CFS. W tej chwili wiem, że istnieje tylko jedna droga do powrotu do zdrowia, która wymaga szeregu zabiegów. Należy wprowadzać je stopniowo, w odpowiedniej kolejności, tak jak przy budowie domu - zanim nie powstaną fundamenty i ściany, wstawianie okien na piętrze nie ma sensu.

Wielu zgłaszających się do mnie pacjentów próbowało leczyć się tyroksyną i zastrzykami z witaminą B12, jednak bez wdrożenia odpowiedniej diety, aktywności ruchowej, zażywania mikroelementów czy odpoczynku takie postępowanie może nie przynieść spodziewanych rezultatów.

Terapia, którą polecam, wymaga całkowitej zmiany trybu życia i zwykle rozpoczyna się od poprawy stanu jelit. Pacjenci muszą zacząć pełnić rolę swych własnych lekarzy, detektywów i psychoterapeutów, aby opracować indywidualne, najlepsze strategie powrotu do zdrowia.

Houdini Cell Test 002 from Magnus Larsson on Vimeo.

Komórkowa elektrownia

Ludzki organizm tworzy wiele różnych typów komórek, m.in. sercowych, mięśniowych, nerwowych i krwi. Są one zróżnicowane, ponieważ pełnią odmienne funkcje, które wymagają energii.

Chociaż wszystkie typy komórek są wyspecjalizowane, transport potrzebnej im energii odbywa się w ten sam sposób - poprzez mitochondria. Wyobrażam sobie te organella jako małe silniki napędzające każdą komórkę organizmu.

Celem mitochondriów jest dostarczanie energii w postaci związku chemicznego o nazwie trójfosforan adenozyny (ATP). Jest on uniwersalnym nośnikiem energii w organizmie i może zostać wykorzystany do wszelkiego rodzaju reakcji biochemicznych (od skurczów mięśni po produkcję hormonów).

Kiedy mitochondria zawodzą, pojawia się niedobór ATP. Komórki pracują wtedy w zwolnionym tempie, ponieważ brakuje im energii do normalnego funkcjonowania. Gdy ich czynności ulegają spowolnieniu, dzieje się tak też ze wszystkimi aktywnościami organizmu.

CFS może oznaczać niewydolność mitochondrialną, która ma wpływ na każdą komórkę organizmu.

Każdy z nas posiada pewien dzienny limit energii. Przed wykorzystaniem zbyt dużej jej ilości powstrzymuje nas uczucie zmęczenia, które narasta, kiedy popyt przekracza podaż. Dzienny limit energii musi wystarczyć po prostu do utrzymania organizmu przy życiu, m.in. normalnego funkcjonowania serca, jelit, mózgu, nerek, a także wątroby.

Powyższe zadania, polegające na utrzymaniu organizmu przy życiu, pochłaniają dwie trzecie naszej energii, podczas gdy pozostała ilość przeznaczana jest na aktywności dodatkowe, takie jak czynności fizyczne oraz wyższe funkcje mentalne.

U pacjentów z CFS limit energii jest zbyt niski lub zbyt duże jej ilości zużywane są na aktywność ruchową i umysłową.

Czy cierpisz na CFS?

Przejrzyj listę poniżej, aby sprawdzić, czy masz objawy wskazujące na CFS. Następnie przewróć stronę, aby dowiedzieć się, jak sobie z nimi poradzić.

Objawy CFS

Dwa kluczowe symptomy (umysłowe oraz fizyczne) występujące u pacjentów z CFS, które uważam za objawy dysfunkcji mitochondrialnej: bardzo słaba wytrzymałość (wykonywanie czynności męczy już po kilku sekundach) i opóźnione zmęczenie (symptomy utrzymują się przez 24 godz. od wystąpienia przemęczenia).

Objawy zmęczenia umysłowego obejmują osłabienie pamięci krótkotrwałej, niezdolność do śledzenia argumentacji, trudności w czytaniu, oglądaniu telewizji lub radzeniu sobie z wykonywaniem kilku czynności na raz (tzw. mętność umysłu) oraz niewielkie możliwości w zakresie rozwiązywania problemów. Jak to ujął jeden z moich pacjentów, "ani prawa, ani lewa półkula nie działa poprawnie".

,

Dodatkowe, powszechne objawy to:

złe samopoczucie,

bóle mięśniowe spowodowane niskim statusem antyoksydacyjnym, wczesnym przechodzeniem na metabolizm beztlenowy lub niedoborem magnezu,

osłabienie mięśni (m.in. osłabienie mięśni oka powodujące przejściowe zmienne lub niewyraźne widzenie),

zaburzenia snu, czyli prowadzenie tzw. sowiego trybu życia (zegar biologiczny przesuwa się do przodu o jedną do sześciu godzin, więc pacjenci z CFS późno zasypiają i późno się budzą),

podatność na nawracające infekcje,

ogólna nadwrażliwość, np. na hałas, światło, dotyk, ból oraz zapachy,

nietolerancja alkoholu/leków, zwłaszcza antydepresantów, beta-blokerów, statyn oraz leków regulujących ciśnienie tętnicze, która świadczy o słabości ścieżek detoksykacji, a także enzymu cytochromu P450 (niezbędnego do metabolizmu leków), stresie oraz dużej ilości wolnych rodników

rozkojarzenie,

osłabienie termoregulacji,

dolegliwości jelitowe,

bóle głowy,

wahania nastroju,

bóle stawów.

Mogą pojawić się również wrażliwe punkty aktywacyjne w mięśniach i ścięgnach, objawy stanu zapalnego, takie jak obolałe i spuchnięte węzły chłonne karku i/lub niewielka gorączka. Możliwe jest także nasilenie depresji, ponieważ bez energetyzującego ATP neuroprzekaźniki, takie jak serotonina i acetylocholina, nie funkcjonują poprawnie.

 

Jak radzić sobie z ciężkim zmęczeniem?

Zrozumienie procesu oddychania komórkowego oraz nieprawidłowości zachodzących w organizmach osób cierpiących na CFS stanowi biologiczną podstawę leczenia. W wielu, jeśli nie w prawie wszystkich, przypadkach mają one związek z dietą i kondycją jelit. Dlatego też - aby uzyskać pozytywne rezultaty terapii - należy koniecznie wykonać czynności z poniższej listy.

Zastosuj dietę paleolityczną, inaczej dietę indeksu glikemicznego (IG), polegającą na unikaniu głównych alergenów i zawierającą probiotyki.

Popraw funkcjonowanie mitochondriów za pomocą przyjmowania D-rybozy, iniekcji magnezu, 500 mg dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NAD), acetylo-l-karnityny oraz koenzymu Q10.

Rozwiąż problem niskiego statusu antyoksydacyjnego poprzez stosowanie witaminy B12, koenzymu Q10, SOD (dysmutazy ponadtlenkowej) i peroksydazy glutationowej.

Dużo śpij, aby mitochondria mogły się zregenerować. Postaraj się spać 9 godz. pomiędzy 21.30 a 6.30.

W razie potrzeby wypróbuj kuracje detoksykacyjne, takie jak sauny wykorzystujące głębokie promieniowanie podczerwone oraz terapia chelatująca (patrz wrześniowy numer "O czym lekarze Ci nie powiedzą" z 2014 r.), aby pozbyć się metali ciężkich, pestycydów, substancji trujących (alkoholu, tytoniu itp.), lotnych związków organicznych i leków na receptę.

Zoptymalizuj funkcjonowanie jelit, na które składają się wystarczająca ilość soku żołądkowego, poprawne działanie trzustki i fermentacja w jelicie grubym.

Nie spiesz się przy wykonywaniu czynności, aby uniknąć nadmiernego obciążenia mitochondriów.

Rozwiąż problem uszkodzeń wtórnych, częściowo spowodowanych niewydolnością mitochondrialną, takich jak zaburzenia odporności i pracy gruczołów produkujących hormony (np. trzustki), a także nieefektywne odtruwanie wątroby.

Rozwiąż problem wtórnej niedoczynności tarczycy i kory nadnerczy oraz niskiego poziomu melatoniny.

Zdiagnozuj przewlekłe alergie/infekcje, które może nasilać fermentacja w jelitach, spowodowana drobnoustrojami, na które niewłaściwie reaguje układ odpornościowy.

Jak organizm pozyskuje energię?

Energii dostarczają organizmowi mitochondria, które najpierw produkują NAD (dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy), wykorzystywany następnie do przeprowadzenia fosforylacji oksydacyjnej. W wyniku tej ostatniej reakcji powstaje ATP (trójfosforan adenozyny) - nośnik energii w organizmie.

Do niemal wszystkich zachodzących w organizmie procesów wymagana jest energia pozyskana z NAD i ATP, głównie ATP, którego rezerwy komórkowe są bardzo niewielkie.

Komórki mięśnia sercowego zawsze zawierają jedynie taką ilość tego związku, jaka wystarczy do wykonania około dziesięciu skurczów.

Mitochondria muszą więc bardzo efektywnie przetwarzać ATP, aby utrzymać nieprzerwane dostawy energii do komórek.

Jeżeli komórki nie radzą sobie z przetwarzaniem ATP, bardzo szybko zabraknie im energii, co skutkuje osłabieniem fizycznym i kiepską wytrzymałością organizmu. Muszą wówczas wstrzymać pracę i poczekać na produkcję większej ilości energetyzującego związku.

W procesie produkcji energii ATP (trój- lub trifosforan) zostaje przekształcony w ADP (dwu- lub difosforan), który mitochondria ponownie przetwarzają w celu odtworzenia ATP.

Jednak ADP używany jest w zastępstwie, gdy komórki są obciążone lub ATP nie jest dostępny. Difosforan zostaje wtedy przekształcony w AMP (jedno- lub monofosforan). Problem polega na tym, że ten ostatni związek nie podlega przetwarzaniu, a jeśli nawet, to tak powoli, że jego wykorzystanie jest nieznaczne.

ADP może zostać odtworzony jedynie poprzez ATP świeżo wyprodukowany przez organizm z D-rybozy – cukru, który powoli (od jednego do czterech dni) powstaje w wyniku przemiany glukozy. Ów czasochłonny proces stanowi jedno z możliwych biologicznych wyjaśnień opóźnionego zmęczenia obserwowanego w przebiegu CFS.

  • glukoza – > kwas mlekowy = ból mięśni
  • substancje odżywcze
  • D-ryboza
  • ATP
  • mitochondrium ADP energia
  • AMP energia
  • przetwarzany powoli – organizm wykorzystuje tylko niewielkie ilości tego związku

Produkcja energii

Pozyskane z żywności substancje odżywcze wysyłane są do mitochondriów każdej komórki w celu przetworzenia w ATP. U zdrowej osoby jest on przekształcany w ADP i z powrotem co dziesięć sekund, co powoduje uwolnienie energii.

Jeśli zapotrzebowanie na nią pojawia się, zanim zostanie ona wytworzona, z ADP powstaje AMP, które nie może ulec przetworzeniu. Organizm musi więc wówczas na nowo wyprodukować ATP z glukozy i D-rybozy, ale ten powolny proces powoduje ból mięśni.

 

Popraw kondycję jelit

Dysbioza jelit i kłopoty z trawieniem (zamiast przyswajania pokarmu następuje jego fermentacja) również mogą powodować problemy.

Po pierwsze, w procesie fermentacji powstają gazy z wzdęciami, burczeniem w brzuchu i odbijaniem się. Po drugie, jej toksyczne produkty uboczne, np. alkohol, D-mleczan i siarkowodór, hamują pracę mitochondriów. Po trzecie, fermentacja pozwala na nadmierny rozwój drobnoustrojów w jelicie cienkim, co może wywołać alergię. Co więcej, powoduje to wiele przypadków artretyzmu.

Poza spożywaniem pokarmów niepodatnych na fermentację należy zażywać kwas solny z pepsyną (dwie kapsułki przy pierwszym kęsie każdego posiłku) oraz spożywać fermentowane produkty, np. kiszoną kapustę i kefiry.

 

Zażywaj suplementy

Ten program suplementacji jest przeznaczony dla pacjentów z zespołem chronicznego zmęczenia, ale każda osoba cierpiąca na zmęczenie może go modyfikować (tzn. przyjmować witaminę B12 oraz magnez doustnie, a nie w zastrzykach) w zależności od potrzeb.

Rano:

Jedna multiwitamina/kapsułka mineralna dziennie (zawiera ona witaminy z grupy B, które mogą powodować bezsenność, dlatego nie jest wskazane zażywanie jej wieczorami).

Jeden suplement zawierający kwasy omega-3, który jest zasobny w szczególności w EPA (kwas eikozapentaenowy). Polecam preparat VegEPA (dostępny online).

Zalecane dawkowanie: 4 kapsułki dziennie przez miesiąc, następnie dawka podtrzymująca - od 2 do 4 kapsułek na dobę.

Wegetarianie: jedna kapsułka BioCare MicroCell Essential Fatty Acids (dostępny na stronie: www.biocare.co.uk) dziennie. Ewentualnie jedna łyżeczka oleju konopnego. Multimineralny suplement diety (2 tabletki, w zależności od zaleceń producenta).

  • 1 g acetylo-l-karnityny.
  • 2,5 g D-rybozy.
  • 1 mg miedzi.
  • 250 mg l-glutationu.
  • 4 kapsułki VegEPA.
  • 1 łyżeczka oleju konopnego.
  • 200-300 mg koenzymu Q10.
  • 500-1500 mg niacynamidu.
  • Do 800 mg magnezu na dobę lub – w przypadku poważnego zmęczenia - 0,5 ml (cm3) siarczanu magnezu podawanego w zastrzykach.
  • Jedna tabletka preparatu z witaminą B12 lub – w przypadku skrajnego zmęczenia - 0,5 ml (cm3) podawane w zastrzyku.

Później: Pół łyżeczki  D-rybozy w herbacie lub kawie

Lunch: Rozpuścić w około 250 ml wody pół łyżeczki D-rybozy multimineralny suplement diety (1 tabletka w zależności od zaleceń producenta), 5 mg manganu

Późne popołudnie: Dwie łyżeczki d-rybozy w kawie lub herbacie

Wieczór: Rozpuścić w ok. 0,25-0,5l wody: 1g acetylo-l-karnityny, 30 mg cynku, multimineralny suplement diety (1 tabletka lub w zależności od zaleceń producenta), pół łyżeczki D-rybozy (lub dostosować w celu uzupełnienia dziennej dawki), co najmniej 2g ( w zależności od tolerancji jelitowej) witaminy C w postaci kwasu askorbinowego (5g askorbinianu magnezu); ponieważ fermentacja w jelitach jest bardzo częsta, sugeruję jednorazowe zużycie dużej dawki na noc; większość witaminy C nie jest wchłaniana, ale pozostaje w jelicie przez całą noc i wspomaga redukcję liczby drobnoustrojów w jelicie cienkim, gdy jest ono opróżnione.

Przez cały dzień: Multimineralne suplementy diety, które powinny zawierać wapń, magnez, potas, cynk, bor, nadmanganian potasu, miedź, molibden (najlepiej molibdenian sodu), selen i chrom. Stworzyłam własną mieszankę multimineralną, którą pacjenci spożywają jako napój w ciągu dnia.
  • Cholekalcyferol (witamina D). Najlepszym sposobem na zwiększenie jej poziomu w organizmie są kąpiele słoneczne. Trzydzieści minut spędzonych w pełnym słońcu w kostiumie kąpielowym zaopatruje organizm w ok. 5000 j.m. witaminy D3. Jednak nie we wszystkich krajach możliwe jest pozyskanie jej odpowiedniej ilości z promieni słonecznych, szczególnie od września do marca, dlatego należy ją suplementować. Powinno się zażywać łącznie 5 tys. j.m. witaminy D3 dziennie.
  • Transdermalna (przezskórna) terapia magnezem - 1 g/ml chlorku magnezu (100 mg wolnego pierwiastka) - może być stosowana w stanach, w których leczeniu pomocny jest magnez.

Zadbaj o odpoczynek

Osoby cierpiące na skrajne zmęczenie potrzebują całkowitego odpoczynku od ćwiczeń fizycznych, gości, telefonów, czytania, komputerów, rozmów, opieki nad dziećmi, hałasu i telewizji. Wszystkie czynności powinny być starannie dozowane w ciągu dnia.

Podczas odpoczynku należy leżeć w pozycji horyzontalnej, aby odciążyć serce (kiedy stoimy jest mu o wiele trudniej pompować krew).

Należy dbać o odpowiedni odpoczynek, np. kiedy praktykujemy regularne drzemki w ciągu dnia, postarajmy się spać nawet w te dni, gdy czujemy się dobrze. Zmęczenie w przebiegu CFS jest opóźnione, więc jeśli się przeforsujemy, odbije się to naszym samopoczuciu 12-36 godz. później. Nie powinno się wykorzystywać dobrej formy jako okazji do przemęczania, gdyż wówczas jej pogorszenie nastąpi następnego dnia.

Wykonujmy czynności w krótkich sekwencjach czasowych. Aktywność przez 10-40 min. (w zależności od wyboru), a następnie taki sam czas odpoczynku sprawią, że będziemy bardziej efektywni. Jedna z moich pacjentek była w stanie pokonać pieszo jedynie 30 m. Kiedy jednak zaczęła odpoczywać za każdym razem po przejściu 15 m, udawało jej się przemierzać dziennie dystans ponad 1,5 km.

Aktywności, zarówno fizyczne, jak i umysłowe, powinny być urozmaicane. Słuchanie radia lub muzyki pobudza do pracy inną część mózgu niż oglądanie telewizji, a zmywanie naczyń (najlepiej podczas siedzenia na wysokim taborecie) wymaga pracy innych mięśni niż chodzenie.

Zrób detox

 

Problemy komórek z przetwarzaniem ATP w ADP i odwrotnie wskazują na to, że ich pracę blokują różnego rodzaju toksyny, zarówno te produkowane przez organizm (np. wolne rodniki), jak i pochodzące z zewnątrz (np. metale ciężkie, pestycydy i lotne związki organiczne).

Możemy pozbyć się toksyn zewnętrznych (z wyjątkiem metali ciężkich) dzięki zabiegom z wykorzystaniem gorąca/pocenia się. Zalecałabym tego rodzaju detoksykację co najmniej trzy razy w tygodniu. Preferowana przeze mnie technika polega na wizytach w saunie wykorzystującej głębokie promieniowanie podczerwone (ang. far infrared sauna, FIR). Równie efektywne mogą być gorące kąpiele w gorzkich solach.

Ciepło głębokiego promieniowania podczerwonego, obecnego w świetle słonecznym, dosłownie wstrząsa toksycznymi cząsteczkami. Te, które jeszcze nie zakotwiczyły się mocno w organizmie, po takim potrząśnięciu osadzają się w warstwie lipidowej na powierzchni skóry, skąd mogą zostać usunięte. Nie trzeba się pocić, aby zabiegi te były skuteczne. Zmycie toksyn jest tak samo ważne jak ciepło, jeśli nie chcemy, by na powrót wchłonęły się one do organizmu.

Przeprowadziłam u ludzi kilka testów przed skorzystaniem z sauny i po nim. Te pierwsze wykazały obecność toksycznych pestycydów, lotnych związków organicznych i innych trujących substancji. Po ponownym wykonaniu testów, już po zabiegu w saunie, w każdym przypadku wszystkie te parametry poprawiały się.

Na pozbycie się metali ciężkich najlepsza jest terapia chelatująca, w przebiegu której doustnie lub dożylnie podaje się duże cząsteczki, takie jak DMSA, DMPS i EDTA, aby wychelatować (zebrać i wydalić) toksyczne minerały.

Można wyleczyć się ze zmęczenia poprzez możliwie sumienne przestrzeganie zasad terapii (jeśli chodzi o dietę, suplementację, brak pośpiechu, sen i detoksykację). Gdy poczujemy się lepiej - wtedy i tylko wtedy - powinniśmy zacząć stopniowo zwiększać poziom aktywności. W przypadku opóźnionego zmęczenia należy go na nowo obniżyć do czasu powrotu do zdrowia.

Zaczerpnięto z książki dr Sarah Myhill pt. "Diagnozowanie i leczenie zespołu chronicznego zmęczenia" (wydawnictwo Hammersmith Books, 2014) dostępnej w sklepie internetowym Amazon.

Dr Myhill jest lekarzem pierwszego kontaktu, specjalistką w leczeniu zespołu chronicznego zmęczenia oraz członkinią panelu redakcyjnego magazynu "O czym lekarze Ci nie powiedzą".

Na tropie przewlekłego zmęczenia

Poniższa lista zawiera moje ulubione metody wykrywania przyczyn przemęczenia u pacjentów.

Seria testów obejmuje:

- badanie profilu ATP w celu określenia poziomów ATP (podstawowej formy energii na poziomie komórkowym), efektywności uwalniania energii z ATP, tempa produkcji ATP z ADP w komórkach oraz przemieszczania się ATP i ADP przez błony mitochondriów,

- bezkomórkowe badanie DNA w celu oceny uszkodzeń komórkowych i statusu antyoksydacyjnego,

- badanie poziomu NAD w czerwonych krwinkach w celu pomiaru efektywności produkcji energii w komórkach,

- badanie poziomu koenzymu Q10 w celu sprawdzenia zawartości najważniejszego z antyoksydantów w mitochondriach,

- badanie acetylo-l-karnityny, która dostarcza do mitochondriów materiał w formie octanu,

- badanie dysmutazy ponadtlenkowej w celu sprawdzenia trzech typów tego głównego enzymu antyoksydacyjnego, które odzwierciedlają poziomy cynku, miedzi i manganu,

- badania glutationu oraz peroksydazy glutationowej w celu określenia poziomu pierwiastka śladowego – selenu,

- badanie poziomu magnezu w czerwonych krwinkach, który można zmierzyć w ramach profilu ATP lub osobno.

Profil tarczycowy

Ta seria testów wykazuje poziomy dwóch hormonów tarczycy we krwi - wolnej tyroksyny (T4) i wolnej trójjodotyroniny (T3) - oraz stymulującego gruczoł hormonu tyreotropowego (TSH), który kontroluje ich produkcję.

Profil obciążenia nadnerczy

Tę serię testów przeprowadza się w celu sprawdzenia funkcjonowania nadnerczy i oceny prawdopodobieństwa ich osłabienia poprzez pomiar poziomów kortyzolu i DHEA w ślinie w przeciągu 24 godz.

Testy sugerowane w przypadku wystąpienia objawów ze strony jelit:

- test na fermentację w jelitach potwierdzający zachodzenie tego procesu z udziałem bakterii lub drożdży,

- ślinowy test czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego określający niski poziom soku żołądkowego,

- test moczu na obecność siarkowodoru w celu oceny poziomu tego gazu produkowanego w procesie fermentacji w jelitach, który może hamować pracę mitochondriów,

- pełna analiza kału w celu ustalenia stanu trawienia i flory jelitowej,

- wczesnoporanny test na krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i/lub nietolerancję fruktozy w celu wykrycia tendencji do niskiego poziomu cukru we krwi (hipoglikemii).

Test na wrażliwość na chemikalia i obciążenie toksynami

Wszystkie testy dostępne są w Biolaboratorium w Wielkiej Brytanii (www.biolab.co.uk) oraz w laboratorium diagnostycznym Genova Diagnostics w USA (www.gdx.net).

DIETA PALEOLITYCZNA - naturalna metoda walki ze zmęczeniem

Węglowodany często powodują zmęczenie, nawet u osób, które zwykle nie mają z nim problemu. Współcześnie panuje tendencja do wykorzystywania tych składników pokarmowych jako źródła energii, chociaż powinien być nim tłuszcz. Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe pochodzące z warzyw, owoców, ziaren i ryb stanowią doskonały budulec do tworzenia nowych błon komórkowych.

Jeśli położylibyśmy na płasko błony wszystkich komórek organizmu, pokryłyby  powierzchnię 10 km²!

Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe nie stanowią jednak dobrego źródła energii. Organizm preferuje te o średniej długości łańcucha, pozyskiwane z mięsa, smalcu, masła (przy braku alergii), oleju kokosowego i czekolady (gorzkiej - co najmniej 70% miazgi kakaowej). W prawidłowo funkcjonującym jelicie grubym zachodzi fermentacja, w wyniku której z błonnika pochodzenia roślinnego powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe - kolejne wspaniałe tłuszczowe źródło energii.

Alergie pokarmowe to powszechna przyczyna wielu dolegliwości, takich jak zespół jelita drażliwego, astma, wahania nastrojów, bóle głowy, artretyzm, tzw. alergia mięśniowa (nadwrażliwość powstała na skutek uszkodzeń mechanicznych, np. naciągnięć i stłuczeń mięśni) oraz - oczywiście - zmęczenie. Najczęściej powodują je zboża, nabiał, drożdże i toksyny.

Chemikalia w diecie blokują układy enzymatyczne i spowalniają metabolizm. Ich źródło stanowią leki oraz dodatki do żywności, pestycydy, hormony i pozostałości antybiotyków. Łowione w akwenach przybrzeżnych ryby morskie mogą być skażone rtęcią. Należy unikać pokarmów zawierających chemiczne dodatki, barwniki, aromaty, a także tych w plastikowych opakowaniach (szczególnie jeśli są podgrzewane) i - na ile to możliwe - wybierać dodatki organiczne.

Dieta paleolityczna:

  • opiera się na produktach o niskim indeksie glikemicznymopiera się na produktach o niskim indeksie glikemicznym (które nie powodują szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi)
  • pomija powszechne alergeny pokarmowe
  • pomija produkty zwierające pleśń i ulegające silnej fermentacji
  • jest w najwyższym możliwym stopniu pozbawiona chemikaliów

Produkty dozwolone: mięso,jaja, ryby, warzywa korzeniowe i zielone rośliny liściaste, jagody, ziarna, orzechy, olej kokosowy, oleje, przyprawy i zioła, fermentowana soja, woda, (butelkowa lub filtrowana), herbaty ziołowe.

Produkty, które należy ograniczać: ryż, ziemniaki, słodkie owoce, proso, sorgo, gryka, komosa ryżowa, suszone owoce, rośliny strączkowe, gotowe mieszanki orzechów.

 

Wczytaj więcej
Nasze magazyny