Powstrzymaj migrenę, zanim się zacznie

Czy leczenie migreny jest skuteczne?

Środki zapobiegawcze działają tylko u połowy pacjentów cierpiących na migrenę, ale nawet u nich nie przyczyniają się do zmniejszenia częstotliwość występowania ataków.

Nie zawsze skuteczne są również leki, które z założenia mają od tych ataków uwalniać: wydawane z przepisu lekarza tryptany, dostępne bez recepty niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, lub zawierające kombinację acetaminofenu, aspiryny i kofeiny.

Ich działanie jest najbardziej efektywne wtedy, gdy zażywa się je zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów. Niektóre leki wywołują też niepożądane skutki uboczne, jak np. przemęczenie czy krwawienie z układu pokarmowego.

Co gorsza, nadmierne ich zażywanie może powodować częstsze i bardziej uciążliwe bóle głowy, określane jako bóle z przedawkowania lub bóle nawrotowe. W związku z tym konieczne może okazać się stosowanie leków zapobiegających tego rodzaju dolegliwościom.

Migrena - przyczyny

Dlaczego atak migreny stwarza taki problem? Dawniej eksperci podejrzewali, że ataki migreny są skutkiem dylatacji (rozszerzania się) naczyń krwionośnych w mózgu. Dlatego właśnie do leczenia migreny używano środków stosowanych zwykle w innych schorzeniach układu krążenia, np. propranololu, który reguluje ciśnienie krwi.

Teraz jednak wiele wskazuje na to, że przyczyn migreny należy upatrywać w nadmiernej stymulacji nerwu trójdzielnego (umiejscowionego symetrycznie po lewej i prawej stronie twarzy), która może powodować rozszerzanie się i stany zapalne naczyń krwionośnych mózgu. Odpowiednio prowadzona terapia często okazuje się niezwykle skuteczna.

Profilaktyka migreny

Zapobieganie migrenie zawsze jest lepszym rozwiązaniem niż jej leczenie, gdy już zaatakuje. Niestety nie wszyscy lekarze mają rozeznanie w najnowszych osiągnieciach z zakresu profilaktyki bólów głowy. Oto niektóre z nich.

Cefaly — urządzenie do zapobiegania migrenom

Już jakiś czas temu amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) pozytywnie zaopiniowała pierwsze urządzenie do zapobiegania migrenom. Chodzi o cefaly, znane jako zewnętrzna jednostka stymulacji nerwu trójdzielnego.

Jest ono niewielkie, mieści się w kieszeni czy torebce. Urządzenie dostępne jest w USA wyłącznie na receptę, a jego działanie polega na blokowaniu sygnałów o występującym bólu. Składa się z zasilanej baterią opaski i samoprzylepnej elektrody wielokrotnego użytku.

Jak działa to urządzenie?

Najpierw umieszcza się na czole samoprzylepną elektrodę, a następnie przytwierdza do niej cefaly. Za pośrednictwem tej elektrody urządzenie przesyła precyzyjne mikroimpulsy stymulujące gałęzie czołowe nerwu trójdzielnego, co skutkuje zmniejszeniem bólu, a nawet przerwaniem ataku migreny.

Regularne stosowanie urządzenia działa również prewencyjnie – zmniejsza częstotliwość ataków, skraca czas ich trwania i sprawia, że są mniej bolesne.

Kto nie powinien używać cefaly?

Osoby, które mają w głowie implant lub korzystają z takich urządzeń, jak rozrusznik lub wszczepiany defibrylator, nie powinny korzystać z cefaly.

Naukowe dowody na działanie cefaly

Jedno z badań wykazało, że ponad połowa pacjentów korzystających z urządzenia była zadowolona i chciała kontynuować terapię.

Urządzenie kosztuje około 350 dolarów (w Polsce ok. 1,4 tys. zł – przyp. red.) i zwykle nie podlega refundacji. Producent daje 60-dniową gwarancję, jest zatem możliwe odzyskanie pieniędzy, jeśli okaże się nieskuteczne.

Biofeedback na migrenę

Stres emocjonalny jest jednym z najczęstszych bodźców wywołujących migrenę. Maszyna do biologicznego sprzężenia zwrotnego pozwala monitorować temperaturę ciała, napięcie mięśni, fale mózgowe i inne zmiany w organizmie wynikające ze stresu, a wpływające na przepływ krwi do mózgu.

Koncepcja urządzenia oparta jest na tezie, że pacjent, który przekona się, jak jego organizm reaguje na stres (np. napinaniem mięśni czołowych), jest w stanie przejąć nad tym kontrolę, np. za pomocą technik relaksacyjnych.

Naukowe dowody za skutecznością biofeedbacku w prewencji migreny

Badania wykazują, że biofeedback pozwala obniżyć częstotliwość i intensywność migren nawet o 45–60%, ale dotyczy to tylko pacjentów, którzy gotowi są praktykować go stale.

Biologiczne sprzężenie zwrotne działa równie dobrze, jak wiele leków, ale nabranie wprawy zabiera zwykle kilka miesięcy. Może też być kosztowne, ponieważ na początku konieczna jest praca z instruktorem. Kuracja zwykle nie jest refundowana.

Suplementy przeciwmigrenowe

Wielu pacjentów odczuwa znaczną poprawę, gdy opisane sposoby radzenia sobie z migreną łączy z przyjmowaniem następujących suplementów:

• Ryboflawina, czyli witamina B2, może wspomagać metabolizm tlenowy w komórkach. W jednym z badań u pacjentów, którzy przyjmowali ryboflawinę (400 mg dziennie), częstotliwość migren zmniejszyła się o 50%.
• Złocień maruna to naturalny lek na ból głowy. Niektóre badania wykazują, że dzienna dawka w granicach 50–125 mg pozwala zapobiegać i łagodzić migreny, ale nie brakuje też takich, z których wynika, że roślina ta nie jest bardziej skuteczna niż placebo. Niemniej w przypadku niektórych osób może to być pomocny dodatek do właściwej terapii.
• Magnez (500 mg dziennie) przyczynia się do zmniejszenia częstotliwości występowania migren u osób, które zmagają się z niedoborem tego pierwiastka.

Skonsultuj się z lekarzem, zanim zaczniesz przyjmować suplementy, ponieważ mogą one wchodzić w reakcje z niektórymi lekami lub wywoływać działania niepożądane, takie jak biegunka.

Botoks a migrena

W 2010 r. zastrzyki z tą substancją, znane z wygładzania zmarszczek na twarzy, zostały przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) dopuszczone do stosowania w leczeniu chronicznych migren.

Botoks stanowi dobre rozwiązanie dla pacjentów cierpiących na migreny przez 15 lub więcej dni w miesiącu. Nadal nie wiemy, w jaki sposób pomaga on zapobiegać bólom głowy. Prawdopodobnie dezaktywuje receptory bólu w skórze i blokuje transmisję sygnałów między nimi a mózgiem.

Jak przeprowadza się botoks u osoby z migreną?

Lekarstwo jest wstrzykiwane w kilku miejscach na głowie i szyi – iniekcje są powtarzane co trzy miesiące. Brzmi to groźnie, ale nie jest zbyt bolesne. Cała procedura zajmuje zaledwie kwadrans, a jej koszty często pokrywa w USA, jeśli inne kuracje zawiodły, ubezpieczyciel (w Polsce ten zabieg wykonują prywatne kliniki – przyp. red.).

Leczenie botoksem jest przeprowadzane przez specjalistów od bólu głowy. Efekty uboczne obejmują problemy z przełykaniem, brak ostrości widzenia i trudności w mówieniu.

O czym musisz pamiętać, zanim sięgniesz po botoks?

Zastrzyki z botoksem najlepiej przyjąć przynajmniej trzykrotnie. Jeśli to pomoże, wspólnie z lekarzem należy zdecydować, jak często powinny być podawane kolejne dawki. Jeśli po trzeciej serii nie nastąpi poprawa, wniosek jest jeden: ta metoda nie była w twoim przypadku dobrym rozwiązaniem.