Nasze magazyny
Zgrzytanie ściera szkliwo z zębów oraz naraża je na kruszenie, luzowanie się, a nawet wypadanie. Jeżeli u pacjenta wypełniano kiedyś ubytki plombami amalgamatowymi, w wyniku tej przypadłości może dojść do uwolnienia toksycznej rtęci, która następnie przedostaje się do krwiobiegu2. Standardowa terapia przewiduje noszenie miękkiej, specjalnie dobranej szyny, którą zakłada się zazwyczaj na górne zęby. Niektóre z jej rodzajów mają za zadanie rozluźnić żuchwę, a inne nie pozwalać, by ostatnie zęby górne i dolne stykały się, co ogranicza zgrzytanie.
Jednak badania wykazują, że szyny nie są specjalnie skuteczne3. Bywają też niewygodne, a czasem nawet negatywnie wpływają na zgryz. Przedstawiamy zatem kilka alternatywnych sposobów na radzenie sobie z bruksizmem – wszystkie poparte dowodami naukowymi.
Sposoby na zgrzytanie zębami
Sprawdź leki
Niektóre środki dostępne na receptę, np. przeciwpadaczkowe oraz selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), mogą powodować zgrzytanie zębami4. Warto więc rozważyć dostępne alternatywy. Za sprawców uważa się też alkohol, kofeinę oraz nikotynę5.
Naucz się relaksować
Stres psychologiczny oraz lęki i niepokoje idą w parze ze zgrzytaniem zębami6, dlatego joga, medytacja czy masaż mogą okazać się pomocne. W istocie badania wykazały, iż trening relaksacyjny polegający na naprzemiennym spinaniu i rozluźnianiu poszczególnych grup mięśniowych może stanowić skuteczną terapię zgrzytania zębami zarówno u dzieci, jak i u dorosłych7. W ramce poniżej przedstawiamy prostą metodę do wypróbowania w domu.
Progresywne rozluźnianie mięśni
Ta łatwa metoda relaksacyjna może przynieść ulgę osobom zmagającym się z bruksizmem. Usiądź lub połóż się w wygodnej pozycji. Skoncentruj się na powolnym napinaniu i rozluźnianiu kolejnych grup mięśni w całym ciele, począwszy od palców u stóp, przez tułów, do głowy, szyi i żuchwy.
Każdą grupę napinaj przez 5 s na wdechu, po czym przez 30 s rozluźniaj, jednocześnie wypuszczając powietrze z płuc. Skup się na pojawiającym się podczas ćwiczenia uczuciu relaksu.
Bierz magnez
Niektórzy badacze uważają, że zgrzytanie zębami przez sen wywołane jest przez niedobór tego pierwiastka bądź zachwianie równowagi między poziomami wapnia i magnezu, które powoduje stałe napięcie mięśni twarzy i szyi. Zdaniem francuskiego lekarza dr. C. Ploceniaka długotrwała suplementacja przynosi wysoki wskaźnik uleczalności bruksizmu8.
Badań klinicznych w tym kierunku nie przeprowadzono, jednak dr Moti Nissani z Uniwersytetu Stanowego Wayne w Detroit w stanie Michigan zaleca przyjmowanie magnezu wraz z wapniem, kwasem pantotenowym, jodem oraz witaminami A, C i E przez 8 tygodni9.
Jeżeli zajdzie poprawa, należy dalej stosować suplementy. Jeśli natomiast przez ten czas nic się nie zmieni, warto zbadać stan przewodu pokarmowego, czyli wykonać badanie w kierunku niskiego poziomu kwasu żołądkowego, infekcji bądź przepuszczalności jelit – wszystko to utrudnia wchłanianie składników odżywczych.
Sugerowana dawka: 100 mg magnezu; 150 mg wapnia, 50 mg kwasu pantotenowego; 100 μg jodu; 1000 j.m. witaminy A, 300 mg witaminy C, 60 mg witaminy E.
Wypróbuj biofeedback
To metoda polegająca na elektronicznym monitorowaniu danej mimowolnej czynności organizmu oraz uczeniu pacjenta, jak nabrać nad nią kontroli. Zgrzytanie zębami należy do takich czynności, dlatego biofeedback może okazać się pomocny10.
Zazwyczaj wykorzystuje się alarm elektromiograficzny, który sygnalizuje, że dane mięśnie ulegają właśnie skurczowi. Niewielkie, łatwe w obsłudze urządzenia można użytkować w warunkach domowych, co może ograniczyć nocne zgrzytanie zębami nawet na pół roku po terapii11.
Daj się zahipnotyzować
Jak sugeruje pewne niewielkie badanie, hipnoterapia może stanowić skuteczną metodę walki z bruksizmem12. W jednym przypadku pacjent całkowicie przestał zgrzytać zębami po 7 sesjach, w których skupiano się na jego trudnym dzieciństwie oraz "cichej i z początku wypieranej wrogości". Nawet po roku przypadłość nie powróciła13.
Artykuł redakcyjny
- J Pharm Bioallied Sci, 2015; 7(Suppl 1):S265–70; Sleep Med Rev, 2000; 4: 27–43
- Eur J Oral Sci, 1997; 105: 251–7
- Cochrane Database Syst Rev, 2007; (4):CD005514
- NedTijdschr Tandheelkd, 2019; 126:247–53
- J Am Dent Assoc, 2016; 147: 859–66.e4
- BMC Res Notes, 2016; 9: 514; Med Oral Patol Oral Cir Bucal, 2013; 18: e7–e11
- J Oral Rehabil, 1999; 26: 280–7; J Oral Rehabil, 2001; 28: 354–60
- Rev Stomatol Chir Maxillofac, 1990; 91 Suppl 1: 127
- J Oral Sci, 2001; 43: 73–83
- J Oral Rehabil, 2018; 45: 485–95
- Appl Psychophysiol Biofeedback, 2004;29: 141–7
- Am J Clin Hypn, 1991; 33: 248–53
- Int J Clin Exp Hypn, 2013; 61: 205–18
