Technik terapeutyczne w uroginekologii

Poniżej prezentujemy szczegółowy opis kilku wybranych technik manualnych, doskonale sprawdzających się przy problemach obszaru uroginekologicznego. Wszystkie z tych technik, po uwzględnieniu potrzeb, stanu i sytuacji pacjentki, mogą być przydatne przy terapii manualnej bolesnych miesiączek.

Artykuł na: 9-16 minut
Zdrowe zakupy

Technika balansowania dna miednicy

Pozycja wyjściowa pacjentki: siedząca na leżance, nogi swobodnie zwieszone.

Pozycja wyjściowa terapeuty: siedząca na krześle z tyłu za pacjentką.

Przygotowanie do wykonania techniki: istotną kwestią jest właściwe umieszczenie rąk terapeuty w okolicy dna miednicy pacjentki. W tym celu pacjentka w pozycji siedzącej wykonuje lekkie zgięcie boczne w jedną stronę, unosząc w ten sposób delikatnie miednicę, dzięki czemu terapeuta może wsunąć rękę w okolicę pośladkową i guza kulszowego. Następnie pacjentka wraca do położenia pośredniego i wykonuje zgięcie boczne w przeciwną stronę, robiąc miejsce dla podłożenia drugiej ręki terapeuty. Po uzyskaniu właściwej pozycji pacjentka powraca do położenia pośredniego, siedząc na rękach terapeuty.

Ważne jest, aby guzy kulszowe pacjentki znalazły się pomiędzy małym palcem i palcem serdecznym terapeuty lub alternatywnie – pomiędzy palcem serdecznym i środkowym. Taki kontakt nie jest inwazyjny dla pacjentki i umożliwia terapeucie ocenę napięć dna miednicy. Należy zwrócić uwagę, aby przedramiona terapeuty były ustawione w kierunku odboczno-odgrzbietowym, doprzyśrodkowo-dobrzusznym, przy czym komponenta odboczna jest większa niż odgrzbietowa.

Quote icon
Terapia dna miednicy z wykorzystaniem opisywanej techniki ma charakter pośredni. Terapeuta nie przełamuje oporu tkankowego lecz podąża w kierunku ułatwionym, czyli dobiera komponenty ruchowe powodujące zmniejszenie napięcia

Procedura badania napięć dna miednicy: napięcia w obszarze miednicy testowane są za pomocą propriocepcji terapeuty, który wykonuje powolne, delikatne ruchy całym swoim ciałem, wyczuwając pojawiający się opór i ograniczenia ruchomości. Badanie odbywa się przez zgięcie boczne (w obydwie strony) oraz rotacje ciała terapeuty. Przykładowo większy opór odczuwany przy rotacji terapeuty w lewą stronę może zostać zinterpretowany jako trudność przemieszczania guza kulszowego po prawej stronie ku przodowi. Natomiast większy opór wyczuwalny przy zgięciu bocznym w prawo oznacza większą trudność w swobodzie ruchu lewego guza kulszowego w kierunku przyśrodkowym. Tak wykonana diagnostyka pozwala zorientować się w zaburzeniach napięcia dna miednicy.

Technika balansowania dna miednicy

Procedura balansowania napięć dna miednicy: terapia dna miednicy z wykorzystaniem opisywanej techniki ma charakter pośredni. Oznacza to, że terapeuta nie przełamuje oporu tkankowego, lecz podąża w kierunku ułatwionym, czyli dobiera komponenty ruchowe powodujące zmniejszenie napięcia. Przykładowo, jeżeli w badaniu mniejszy opór występował przy rotacji ciała terapeuty w prawo i zgięciu bocznym w prawo, powoli i delikatnie pozycjonuje on siebie i tym samym miednicę pacjentki do uzyskania położenia, które w największym stopniu równoważy napięcia dna miednicy.

Dodatkowym wsparciem jest aktywna pomoc ze strony pacjentki. Najczęściej wskazane jest zgarbienie się pacjentki (pochylenie się ku tyłowi, przetoczenie miednicy do tyłu), co pozwala na zrównoważenie napięć od góry i od dołu. W zależności od obszarów napięciowych wyczuwalnych palpacyjnie, należy przykładowo poprosić pacjentkę o zginanie nogi w kolanie (prowadzenie podudzia pod stół terapeutyczny), powolne unoszenie uda z leżanki, pochylenie się w jedną stronę, zrotowanie tułowia itd.

Wszystkie wymienione drobne ruchy powinny prowadzić do zrównoważenia napięć w obszarze miednicy, za pomocą wykorzystania dźwigni dolnej (kończyn dolnych pacjenta), dźwigni górnej (tułowia pacjenta) oraz manualnego prowadzenia terapeuty. Po właściwym zbalansowaniu terapeuta czeka na odczucie rozluźnienia, po czym wysuwa ręce spod miednicy pacjentki w analogiczny sposób, w jaki zostały one uprzednio umieszczone.

Przeciwskazania: ze względu na delikatny i pośredni charakter techniki brak jest bezwzględnych przeciwskazań do jej wykonania. Oczywiście ze względu na pracę w okolicy obszaru intymnego, bezwarunkowo niezbędna jest zgoda pacjentki, poprzedzona dokładnym opisem wykonywanej techniki. Pozostałe obostrzenia dotyczące jej wykonania mają charakter zdroworozsądkowy.

Wskazania: napięcia dna miednicy powodujące dolegliwości bólowe, problemy obszaru genitalnego i moczowego, zaburzenia dna miednicy związane z jego urazami (np. naderwania krocza, epizjotomie itp.) powodujące zaburzenia napięciowe omawianego obszaru, odruchowe napięcia dna miednicy przy występowaniu bolesnych miesiączek (technika znajduje także zastosowanie u mężczyzn, np. przy problemach napięciowych w okolicy gruczołu krokowego).

Technika balansowania napięć więzadeł macicy (więzadła obłe macicy i więzadło szerokie macicy)

Pozycja wyjściowa pacjentki: leżenie na plecach, nogi zgięte w biodrach i kolanach, oparte na udzie i przedramieniu terapeuty.

Pozycja wyjściowa terapeuty: stojąca z boku leżanki. Jedna noga umieszczona na leżance podpiera podudzia pacjentki. Przedramię położone pomiędzy udem terapeuty i podudziami pacjentki pomaga w sterowaniu ruchem i zapewnia komfort podczas wykonywania techniki.

Ocena więzadeł obłych macicy: terapeuta odnajduje spojenie łonowe i układa nad nim kciuk i palec wskazujący ręki dogłowowej, obejmując projekcję ścian bocznych macicy. Wyczuwa opór i miękkość tkanek po obydwu stronach. Asymetria napięć może świadczyć o rotacji macicy. Terapeuta, za pomocą nogi ustawionej na leżance i swojego ciała, rotuje podudzia pacjentki, oceniając przy tym pojawiający się opór i napięcia.

Technika dla więzadeł obłych macicy: terapeuta rotuje podudzia pacjentki do uzyskania jak największego rozluźnienia napiętego obszaru więzadłowego. Następnie czeka do momentu zrównoważenia napięć.

Ta część techniki ma charakter pośredni, czyli terapeuta podąża w kierunku ułatwionym. Po uzyskaniu pożądanego rozluźnienia w kierunku pośrednim terapeuta przechodzi do ograniczonego kierunku, czyli podejmuje pracę bezpośrednią. Po uzyskaniu rozluźnienia ponownie testuje zakres ruchomości i napięcia tkankowe, po czym ponawia wykonanie techniki, przechodzi do oceny i terapii więzadła szerokiego macicy lub powraca do pozycji początkowej.

Technika balansowania napięć więzadeł
macicy (więzadła obłe macicy i więzadło
szerokie macicy)

Ocena więzadła szerokiego macicy: palce ułożone jak powyżej, nad spojeniem łonowym, w projekcji ścian bocznych macicy. Terapeuta powoli porusza w swoją stronę nogą ustawioną na leżance, a następnie od siebie – w poprzek leżanki (rotacja miednicy pacjentki). W wyniku rotowania miednicy, poprzez wykorzystanie kończyn pacjentki jako dźwigni, dochodzi do delikatnego otwierania dobocznego talerza biodrowego (ilium outflare) po stronie, w którą przesunięte zostają kolana pacjentki. Terapeuta ocenia opór po obydwu stronach podczas prowokowania outflare kości biodrowych. Stronę bardziej napiętą należy poddać balansowaniu. Pierwszą fazą jest technika pośrednia. Terapeuta przesuwa nogi pacjentki (rotując w ten sposób jej miednicę) w kierunku mniejszego napięcia. Następnie czeka do momentu rozluźnienia i zrównoważenia napięć więzadłowych. W kolejnym kroku przechodzi do terapii bezpośredniej, czyli wykonuje technikę w kierunku ograniczenia, czekając na zrównoważenie napięć i rozluźnienie tkanek. Po zakończeniu techniki sprowadza pacjentkę do pozycji wyjściowej.

Przeciwskazania: ciąża, spirala wewnątrzmaciczna, siatki stabilizujące w obrębie podbrzusza, wszelkiego rodzaju niewyjaśnione krwawienia i bóle obszaru miednicy, mogące wskazywać na poważną patologię. Wskazania: zaburzenia napięć więzadeł macicy, funkcjonalne zgięcie boczne i rotacja macicy możliwa do skorygowania zewnętrznymi technikami manualnymi, bolesne miesiączki itd.

Technika balansowania więzadła łonowo-pęcherzowo-maciczno-‑odbytniczo-krzyżowego (blaszki Delbeta)

Pozycja wyjściowa pacjentki: leżenie na plecach, nogi ugięte w stawach biodrowych i kolanowych, stopy ustawione na leżance.

Pozycja wyjściowa terapeuty: stojąca w wykroku od strony bocznej pacjentki.

Procedura: terapeuta prosi pacjentkę o uniesienie miednicy. W tym czasie umieszcza rękę ogonową na kości krzyżowej, tak aby grzebień pośrodkowy znalazł się pomiędzy palcem serdecznym i środkowym. Druga ręka (głowowa) zostaje umieszczona powyżej spojenia łonowego, palce skierowane są dogłowowo, natomiast nasada ręki ma delikatny kontakt z okolicą spojenia.

Terapeuta delikatnie ocenia napięcia obszaru miednicy i blaszki Delbeta poprzez ostrożną kompresję pomiędzy ręką zlokalizowaną na kości krzyżowej i podbrzuszu oraz minimalny ruch rąk w przeciwnych kierunkach: ręki na kości krzyżowej doogonowo i do kontrnutacji oraz ręki na podbrzuszu w kierunku dogłowowym; oraz przeciwnie: ręki na kości krzyżowej dogłowowo i do nutacji, a ręki na podbrzuszu w stronę doogonową. Terapeuta ocenia opór tkankowy i kierunek ułatwiony.

Technika balansowania więzadła
łonowo-pęcherzowo-maciczno-‑odbytniczo-krzyżowego (blaszki Delbeta)

Pierwsza część techniki ma charakter pośredni. Terapeuta podąża w ułatwionym kierunku do uzyskania zrównoważenia napięć i rozluźnienia. Następnie prowadzi terapię w kierunku bezpośrednim, czyli w stronę ograniczenia. Po uzyskaniu zrównoważenia napięć i rozluźnienia dokonuje ponownej oceny i sprowadza pacjentkę do pozycji wyjściowej.

Przeciwskazania: ciąża, spirala wewnątrzmaciczna, siatki stabilizujące w obrębie podbrzusza, wszelkiego rodzaju niewyjaśnione krwawienia i bóle obszaru miednicy mogące wskazywać na poważną patologię.

Wskazania: zaburzenia napięć w obszarze blaszki Delbeta, problemy obszaru urogenitalnego i wydalniczego, bóle krocza, bolesne miesiączki itd.

Trakcja narządów miednicy małej

Pozycja wyjściowa pacjentki: pozycja czworacza na leżance. Pacjentka klęka na leżance i podpiera się na wyprostowanych przedramionach. Jeżeli ból nadgarstków uniemożliwia przyjęcie opisanej pozycji, zalecane jest oparcie się na zaciśniętych pięściach.

Pozycja wyjściowa terapeuty: stojąca z boku leżanki, twarzą do pacjentki.

Procedura: terapeuta układa jedną rękę w okolicy spojenia łonowego, na podbrzuszu, skierowaną palcami w stronę ogonową. Druga ręka wzmacnia chwyt, leżąc po stronie grzbietowej ręki położonej na podbrzuszu. Pacjentka pochyla się w kierunku dogłowowym, prostując biodra, nasuwając się na ręce terapeuty. Terapeuta delikatnie zagłębia się w tkanki w okolicy spojenia łonowego, które następnie delikatnie zagarnia. Po uzyskaniu odpowiedniego kontaktu terapeuty z tkankami, pacjentka proszona jest o przesuwanie miednicy ku tyłowi (poruszanie się w kierunku zgięcia bioder).

W ten sposób wprowadzana jest globalna trakcja za obszar podbrzusza i miednicy. Terapeuta instruuje pacjentkę, w którą stronę powinna się poruszać (np. zgięcie boczne, rotacja itd.), aby zoptymalizować trakcję. Technika ma charakter bezpośredni, czyli skierowana jest przeciwko oporowi. Po uzyskaniu elastyczności tkankowej należy zakończyć technikę i sprowadzić pacjentkę do pozycji początkowej.

Trakcja narządów miednicy małej

Przeciwwskazania: ciąża, spirala wewnątrzmaciczna, siatki stabilizujące w obrębie podbrzusza, wszelkiego rodzaju niewyjaśnione krwawienia i bóle obszaru miednicy mogące wskazywać na poważną patologię, wyczuwalne masy w obrębie jamy brzusznej itd.

Wskazania: ptoza narządów podbrzusza i miednicy, zaburzenia napięciowe miednicy, zastoje żylne i limfatyczne obszaru miednicy, zaburzenia ciśnień w jamie miednicy i podbrzuszu, bolesne miesiączki, nawrotowe zapalenia pęcherza i dróg moczowych (u mężczyzn problemy gruczołu krokowego).

Autor publikacji:
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
Fizjoterapeuta 2/2020
Fizjoterapeuta
Kup teraz
Wczytaj więcej
Nasze magazyny