Nasze magazyny
Gdy dwoje zdrowych ludzi w wieku 20-30 lat uprawia miłość, mają jedynie 20-25% szans na poczęcie potomka w ciągu pojedynczego cyklu miesiączkowego kobiety, czyli ok. miesiąca. Niezbyt wiele, prawda? Zaś gdy o dziecko stara się starsza para, szanse te są jeszcze mniejsze. Po czterdziestce szanse maleją do... 5%.
9 months in 9 seconds... Pregnancy Timelapse from Clayton Arnall on Vimeo.
Problemy z płodnością
Historia in vitro
Pierwszą osobą, która przyszła na świat w wyniku przeprowadzenia tego zabiegu – była Louise Brown, urodzona 25 lipca 1978 r.
W Polsce pierwszego zapłodnienia in vitro u człowieka dokonał w 1987 roku prof. dr n. med. Marian Szamatowicz z Kliniki Ginekologii Akademii Medycznej w Białymstoku (obecnie Uniwersytet Medyczny w Białymstoku).
W 2010 r. Uniwersytet Medyczny Instytut Karolinska przyznał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za opracowanie metody zapłodnienia pozaustrojowego brytyjskiemu biologowi Robertowi Geoffrey’owi Edwards’owi, który przy opracowaniu tej metody współpracował z ginekologiem Patrickiem Steptoe.
Zdaniem lekarzy, pary w wieku 20-30 lat powinny się zaniepokoić dopiero po 2 latach bezskutecznego starania się o dziecko. Wtedy bowiem można mówić o problemie z płodnością. Jednak im więcej przyszli rodzice mają lat, tym trudniej im będzie o potomka.
Natura jest zwłaszcza niełaskawa wobec kobiet, których płodność drastycznie spada po 37. roku życia. Dlatego jeżeli zbliżasz się do czterdziestki, nie czekaj na konsultację lekarską.
Potencjał rozrodczy maleje z każdym cyklem. Średnia wielkość rezerwy jajnikowej zdrowej kobiety to 400 tys. pęcherzyków. Po 30. r. ż. ich zapas plasuje się już tylko na poziomie 12%, a ich ilość można zbadać za pomocą badania krwi.
Produkowany w jajnikach przez komórki ziarniste hormon anty-Müllerowski AMH jest skorelowany z liczbą pierwotnych pęcherzyków w jajnikach. Stężenie AMH zmniejsza się z wiekiem kobiety, a po okresie przekwitania osiąga wartości niemal niewykrywalne.
Statystycznie problem niepłodności w równym stopniu dotyka obu płci. Dotyczy on ok. 35% kobiet i mężczyzn. W ok. 20% przypadków jest to tzw. niepłodność wspólna, czyli obojga partnerów, zaś w pozostałych 10% medycyna nie umie określić, co jest jej powodem. Przyczyn niepłodności jest sporo. Naukowcy winią za to zanieczyszczenie środowiska, obecność hormonów w pożywieniu i wodzie, stres oraz odkładanie macierzyństwa na później.
Co ciekawe, duże znaczenie w przypadku starań o pierwszą ciążę ma również długość trwania związku kobiety i mężczyzny. Po 3-4 latach współżycia następuje gwałtowny spadek płodności pary.
Zazwyczaj problem tkwi w złej pracy narządów (np. niedrożność jajowodów lub nasieniowodów), złej jakości śluzu płodnego lub jego niekompatybilności z plemnikami partnera, która powoduje, że plemniki nie są w stanie przejść przez barierę szyjki macicy. Coraz częściej w niepłodności męskiej mamy do czynienia z kiepską jakością spermy.
Męskie plemniki są leniwe, jest ich zbyt mało lub są niewystarczająco żywotne. Kobiety decydujące się na późne macierzyństwo borykają się natomiast z wyczerpującą się rezerwą jajnikową. Rodzimy się, mając z góry określoną (i uwarunkowaną genetycznie) rezerwę jajnikową, która z każdą kolejną menstruacją maleje. Szczęśliwie w tych wszystkich wypadkach nie jesteśmy całkowicie bezradni. Medycyna oferuje dosyć szeroki zakres możliwości w walce z niepłodnością.
Martina Inside. Pregnancy Time Lapse from Javier Garcia on Vimeo.
Co przyszły ojciec powinien wiedzieć?
• Nie przegrzewaj jąder! To bowiem niekorzystnie odbija się na jakości spermy (żywotność plemników obniża się drastycznie pod wpływem wysokiej temperatury). Z tego samego powodu nie stawiaj laptopa na kolanach. Ciepło, jakie z niego bije oraz promieniowanie, które emituje - obniżają jakość Twojej spermy. Unikaj też gorących kąpieli i sauny.
• Nie noś obcisłych ubrań i mocno przylegającej do ciała bielizny!
• Odstaw środki na porost włosów! Preparaty stymulujące ich wzrost lub przeciwdziałające ich wypadaniu zawierają substancję chemiczną nazywaną finasterydem, która może negatywnie wpływać na ilość i żywotność plemników.
Medycyna w zastępstwie bociana
Obecnie w leczeniu niepłodności stosuje się leczenie farmakologiczne, chirurgiczne oraz techniki rozrodu wspomaganego medycznie (pod tą nazwą kryją się m.in. inseminacja i in vitro).
Zawsze zaczyna się od diagnozy. Na podstawie szczegółowej analizy sytuacji pary, wyników badań i wywiadu, lekarz proponuje dopasowaną ścieżkę leczenia..
Pigułka na poczęcie Kobietom, które mają sporadycznie owulacje lub nie mają ich wcale, na początku cyklu miesiączkowego podaje się leki stymulujące jajeczkowanie.
Indukcja owulacji może też podnieść szansę na zajście w ciążę u pań z regularnymi owulacjami, bowiem zwiększa się wtedy ilość dojrzewających w jednym cyklu pęcherzyków Graafa. Konsekwencją tej metody bywają ciąże mnogie..
Metody chirurgiczne Czasami konieczne jest wykonanie diagnostyki chirurgicznej w postaci histeroskopii lub laparoskopii. Histeroskopia pozwala na ocenę stanu narządów jamy macicy.
W jej trakcie lekarz może pobrać wycinek śluzówki, a także usunąć niektóre zmiany. Natomiast laparoskopia pozwala na obejrzenie jamy brzusznej, udrożnienie jajowodów, wyłuszczenie torbieli jajnika czy mięśniaków macicy..
Inseminacja (in vivo) to najprostsza i najmniej obciążająca dla kobiety metoda wspomaganego rozrodu. Zabieg polega na podaniu specjalnie wyselekcjonowanych plemników wprost do jamy macicy.
Z próbki nasienia wybiera się najbardziej sprawne i wartościowe plemniki. Metodę tę stosuje się u par, u których zdiagnozowano trudności z przebyciem przez plemniki śluzu w kanale szyjki macicy (niezależnie od przyczyny).
Inseminację wykonuje się również w przypadkach łagodnej endometriozy. W sytuacji, gdy przyczyna niepłodności leży pod stronie mężczyzny (słabe parametry nasienia), dokonuje się inseminacji nasieniem dawcy. Przed zabiegiem kobieta otrzymuje hormony, które mają zwiększyć szanse zapłodnienia.
Mężczyzna w dniu inseminacji oddaje nasienie, które następnie podlega specjalnej obróbce – płukaniu i wirowaniu – dzięki którym uzyskuje się plemniki o najwyższym potencjale zapładniającym. Potem zostają one za pomocą specjalnego cewnika wprowadzone do jamy macicy. Skuteczność zabiegu wynosi 9,6%.
In vitro to zapłodnienie pozaustrojowe, polegające na pobraniu gamet i połączeniu ich poza organizmem kobiety i umieszczeniu powstałego zarodka w macicy. Obecnie uznawane za najskuteczniejszą metodę leczenia wielu form niepłodności..
Na początku przez ok. 10 dni przyszła matka poddawana jest stymulacji hormonalnej, której celem jest uzyskanie większej ilości pęcherzyków jajnikowych z komórkami jajowymi (normalnie dojrzewa jedna). Gdy pęcherzyki Graafa osiągną odpowiednią wielkość, lekarz przeprowadza punkcję jajników i pobiera dojrzałe komórki jajowe. Po czym dodaje do nich wyselekcjonowane plemniki, pobrane od przyszłego ojca.
W ten sposób dochodzi do zapłodnienia poza ustrojem. Jeżeli procedura się powiedzie i po zapłodnieniu nastąpi prawidłowy podział komórek, to po trzech dniach 4-8-komórkowy embrion przenoszony jest do macicy. Jego zagnieżdżenie wspomagane jest lekami hormonalnymi, przeważnie są to podawane dopochwowo preparaty progesteronu. Pozostałe zarodki mogą zostać zamrożone do późniejszego wykorzystania. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu dożylnym. Skuteczność tej metody to ok. 43%.
ARS SONOR & M.NOMIZED - In Vitro (2014) from M.NOMIZED on Vimeo.
W wyniku zapłodnienia in vitro występuje ok. 25% więcej poronień, 5% ciąży pozamacicznych oraz 20% przedwczesnych porodów. Tak wywołane ciąże o 15% częściej od naturalnych kończą się urodzeniem bliźniaków.
Odmładzanie mitochondriów
Od kobiety pobrano mały fragment tkanki jajników, wyizolowano z nich komórki macierzyste, z których powstają komórki jajowe, następnie oczyszczono i pobrano z nich mitochondria. Tak uzyskane mitochondria wszczepiono do komórek jajowych przyszłej matki, by je odmłodzić.
Podczas wcześniejszych prób in vitro, lekarze uzyskali tylko jeden zarodek. Tym razem, po transferze mitochondriów, u pani Rajani było aż 15 komórek jajowych, z których cztery zostały zapłodnione. Jedną z nich jest właśnie Zain, który niedawno przyszedł na świat. To kolejny krok w medycynie wspomaganego rozrodu.
Nowe mitochondria w tym wypadku pochodziły od matki, lecz można przecież pobrać je od młodszej kobiety. Taka podmianka nie wpłynie na wygląd czy charakter dziecka, jednak de facto będzie miało ono troje rodziców.
Naturalne metody wspomagania ciąży
Co mają jednak począć ci, którzy nie chcą lub nie mogą skorzystać z dobrodziejstw medycyny konwencjonalnej? Na szczęście, istnieją też mniej inwazyjne i bliższe naturze metody wspomagania rozrodu
Naprotechnologia (Natural Procreative Technology - metoda naturalnej prokreacji) jest metodą diagnozowania i leczenia niepłodności polegającą na prowadzeniu dokładnych obserwacji kobiecego organizmu i tworzeniu na tej podstawie indywidualnych wytycznych dla każdej pary.
Opiera się na modelach płodności Creightona. Jej wynalazca i prekursor prof. Thomas Hilgers postawił tezę, że większość przypadków niepłodności o niewyjaśnionym medycznie podłożu da się całkowicie uleczyć. W oparciu o fizjologiczne i biochemiczne procesy zachodzące w ciele kobiety, lekarz może rozpoznać problem i podjąć decyzję o najskuteczniejszej metodzie leczenia. Wadą tej metody jest to, że trwa aż 2 lata, jak również fakt, że niewiele dowiemy się z niej o problemach mężczyzny. Mimo to szacuje się, że może być pomocna dla ok. 40% par borykających się z problemem niepłodności.
Akupunktura polega na leczeniu całościowym, przywraca równowagę hormonalną, reguluje cykl i owulację, poprawia jakość śluzu płodnego. Wspomaga także leczenie włókniaków, endometriozyi zespołu jajników policystycznych. U mężczyzn akupunktura wpływa pozytywnie na produkcję spermy - może zwiększyć jej ilość oraz poprawić jakość. Kuracja może zacząć przynosić rezultaty już po kilku tygodniach. Zaleca się stosowanie jej przez dłuższy czas, ponieważ okres wytwarzania spermy trwa ok. 3 miesięcy.
Akupresura oraz su dżok to system leczenia całego organizmu za pomocą masażu stóp, zaś w drugim przypadku dłoni. Opiera się na przekonaniu, że narządy wewnętrzne naszego ciała mają swoje odzwierciedlenie na powierzchni stopy lub dłoni.
Stymulacja określonych punktów refleksyjnych może pomóc w leczeniu niepłodności, przy czym zabiegi powinien prowadzać doświadczony specjalista. W systemie su dżok może on przywracać utraconą równowagę organizmu na czterech poziomach: fizycznym, energetycznym, emocjonalnym i mentalnym. Leczenie na jednym z poziomów pociąga za sobą uzdrawiające zmiany na pozostałych.
Zioła Konsystencja i właściwości śluzu szyjkowego zmieniają się w zależności od fazy cyklu, czyli od stężenia estrogenów i progesteronu. W pierwszej fazie cyklu (folikularnej), władzę nad kobiecym organizmem przejmują estrogeny.
Powodują one stopniowe zwiększanie produkcji śluzu i zmianę konsystencji, tak że tuż przed owulacją staje się on wodnisty, przezroczysty i bardzo ciągliwy (tzw. śluz płodny).
Taki śluz zwiększa ruchliwość i żywotność plemników, dzięki czemu mogą dotrzeć do jajeczka, nawet poczekać parę dni na moment, gdy ono dojrzeje.
Zioła i dieta mogą przyczynić się do poprawienia konsystencji śluzu szyjki macicy w czasie owulacji i przez to naturalnie ułatwić poczęcie dziecka.
Głównym sprzymierzeńcem w tym zadaniu będzie wiesiołek. Olej z wiesiołka poprawia jakość śluzu szyjki macicy. W tym celu kobieta powinna spożywać od 1500 do 3000 mg oleju z wiesiołka dziennie w czasie całej fazy folikularnej cyklu. Nie wolno go przyjmować później (w fazie lutea
Na brak równowagi hormonalnej, nieregularnych miesiączkach oraz przy niedoborze progesteronu można stosować niepokalanek mnisi. Badacze pokładają duże nadzieje w indyjskiej roślinie Sida cordifolia, która nie tylko leczy niepłodność, a także być może wspomaga udrażnianie jajowodów po zapaleniach.
Panie powinny również pić napary z liści malin oraz pokrzywy. Pierwsze wzmacniają macicę, czyniąc jej ścianki bardziej elastycznymi, drugie wzmacniają powłokę macicy. Oba ułatwiają zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka w macicy. Można je pić naprzemiennie. Zalecane dawkowanie to szklanka naparu dziennie. Kuracja powinna trwać 3-6 miesięcy.
Zasadowa dieta Naturalnie kwaśne środowisko pochwy wpływa negatywnie na żywotność plemników. Dlatego chcąc zwiększyć szansę poczęcia dziecka, warto unikać zakwaszenia organizmu. Najłatwiej zrobić to, ograniczając spożycie mięsa, nabiału, mąki pszennej i jej przetworów oraz słodyczy. Dobrze jest też ograniczyć picie kawy i alkoholu. Zamiast tego w menu kobiety powinny pojawić się warzywa i owoce, wtedy pH organizmu - w tym i dróg rodnych - stanie się bardziej zasadowe.
Gwajafenezyna to substancja zawarta w syropach na kaszel. Powoduje rozrzedzenie wydzieliny w drogach oddechowych i przez to ułatwia jej odkrztuszanie. Podobny efekt rozrzedzający i zmniejszający lepkość gwajafenezyna wywiera na śluz szyjkowy. W badaniach naukowych wykazano, że stosowanie trzy razy na dobę 200 mg preparatu z tą substancją - począwszy od piątego dnia cyklu, aż do owulacji - może przynieść korzystny efekt w przypadku, gdy źródłem problemów w zajściu w ciążę jest nieprawidłowa.
Fetus Animation from Tim McMahon on Vimeo.
Skąd się biorą dzieci?
