Naturalne zioła na kamienie nerkowe

Kamica nerkowa to jedna z typowych chorób cywilizacji Zachodu. Winą za jej rozwój obarcza się przede wszystkim nieprawidłową dietę, w której królują cukry proste, mięso i sód. To nadmiar tych składników w pierwszej kolejności sprzyja wytrącaniu się z płynów ustrojowych nierozpuszczalnych soli. W przebiegu kamicy te kryształki gromadzą się w nerkach, drogach moczowych lub pęcherzu moczowym.

Najczęściej zbudowane są z krystalicznych minerałów powiązanych białkowym rusztowaniem. W 70-80% tworzą je sole wapnia, w 5-10% kwas moczowy, a w kolejnych 5-10% - fosforany amonowo-magnezowe, choć zdarza się, że powstają również kamienie mieszane¹.

Co gorsza badania wskazują, że kamica ma tendencję do nawrotów. Niektórzy badacze wskazują, że w ciągu 10 lat ponad 50%, a po 20 latach nawet 75% pacjentów będzie zmagało się z kolejnym atakiem choroby².

W tej tendencji do nawrotów zdecydowanie najważniejsze okazują się czynniki środowiskowe i tryb życia, a przede wszystkim dieta. Przykładowo ryzyko kamicy u osoby ważącej 100 kg w przypadku mężczyzn jest o 44% większe niż u osoby ważącej mniej niż 68 kg, a wśród kobiet - nawet o 90% wyższe³!

Wszystko to sprowadza się do wdrożenia prawidłowej diety, która nie tylko pomaga trzymać w ryzach kilogramy, ale też wspomaga prawidłowy metabolizm. Obniżenie dziennego spożycia białka do ok. 0,8-1 g/kg masy ciała, podobnie jak redukcja soli kuchennej do ok. 6 g na dobę, pozwala ograniczyć zwiększone wydalanie wapnia z moczem i jednocześnie zwiększyć wydalanie cytrynianów⁴.

Aby zachować dopuszczalne dawki białka i soli, należy ograniczyć mięso, sery (żółte, dojrzewające), tłuste ryby (zwłaszcza wędzone), konserwy i kiszone ogórki. Podstawą diety powinny być warzywa i owoce o właściwościach alkalizujących. Jednak nie wszystkie spośród nich są wskazane - należy unikać tych, które zawierają dużą ilość szczawianów, czyli np. szpinaku, szczawiu, rabarbaru oraz nasion roślin strączkowych.

Ogromne znaczenie ma również nawodnienie organizmu. Badania wykazują, że zwiększenie ilości wypijanych płynów redukuje częstość nawrotów kamicy nerkowej nawet o 55%⁵. W kilkuletniej analizie okazało się, że osoby przyjmujące codziennie 2,7 l płynów wykazywały o 32% niższe ryzyko zachorowania w porównaniu do tych pijących mniej niż 1,4 l⁶.

Wydaje się wręcz, że odpowiednie nawodnienie oraz związanie z nim rozcieńczenie moczu to najskuteczniejsza metoda zapobiegania gromadzeniu się złogów w układzie moczowym. W tym kontekście warto wypróbować wodę alkaliczną, która nie tylko skutecznie nawadnia, ale również wpływa korzystnie na kwasowość moczu.

Oprócz tych standardowych zaleceń warto też zawierzyć naturze, ponieważ wiele ziołowych surowców zdecydowanie zmniejsza ryzyko wytrącania się kamieni nerkowych.

Skrzyp polny (Equisetum arvense) na kamienie nerkowe

 

Obecne w tym surowcu flawonoidy i fenolokwasy działają moczopędnie, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. A ponieważ działanie skrzypu polnego nie jest zbyt silne, jego stosowanie nie prowadzi do zaburzenia równowagi elektrolitowej, a jedynie do oczyszczenia i przepłukania dróg moczowych i nerek⁸.

W schorzeniach dróg moczowych stosuje się przede wszystkim napar z ziela skrzypu. W przypadku występowania w nerkach piasku lub kamieni poleca się również gorące półkąpiele: 100 g ziela należy zalać na noc zimną wodą, a następnego dnia ogrzać do wrzenia i dodać do kąpieli. Powinna ona trwać 20 min, a woda musi sięgać nad nerki.

W tym czasie pije się również małymi łykami ciepłą herbatkę ze skrzypu i wstrzymuje mocz, aby później oddać go "pod ciśnieniem^”9. Po kąpieli nie należy się wycierać, tylko zawinąć w płaszcz kąpielowy i przez godzinę leżeć w łóżku. Osoby cierpiące na niewydolność nerek lub choroby sercowo-naczyniowe przed zastosowaniem ziela skrzypu powinny skonsultować się z lekarzem lub doświadczonym naturopatą.

Liść brzozy (Betula alba) na kamienie nerkowe

Wodne i wodno-alkoholowe wyciągi z liści brzozy regulują przemianę materii, działają odtruwająco i zapobiegają kamicy nerkowej. Z kolei świeży sok z liści zebranych wiosną pobudza pracę kłębków nerkowych i zwiększa wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii (w tym jonów sodowych i chlorkowych), poprawiając zdolność filtracyjną nerek, pobudzając wydalanie moczu i zapobiegając tworzeniu się kamieni.

W jednym z badań sprawdzono, czy liście brzozy rzeczywiście skutecznie wzmagają diurezę. Ponad tysiąc pacjentów podzielono na 4 grupy w zależności od choroby układu moczowego, na którą cierpieli. Okazało się, że przyjmowanie suchego wyciągu z liści brzozy w grupie ze stanem zapalnym i infekcją dróg moczowych zmniejszało ich dolegliwości o 78%, a w pozostałych grupach o 65%¹⁰.

Inni naukowcy odkryli, że obecna w surowcu betulina ma zdolność hamowania krystalizacji szczawianowych złogów¹¹. W aptekach i sklepach zielarskich znajdziesz gotowy sok z brzozy, wykorzystywany do kuracji wzmacniających, moczopędnych i odtruwających. Aby jednak uzyskać efekty, pij go regularnie, przynajmniej 2 razy dziennie po 100-150 ml, przez 2-3 tygodnie.

Ketmia szczawiowa (Hibiscus sabdariffa) na kamienie nerkowe

W tradycyjnej medycynie tajskiej kwiat tej rośliny służy do leczenia i profilaktyki kamieni moczowych. Badania na szczurach potwierdziły, że Hibiscus sabdariffa zmniejsza odkładanie się kryształów wapnia w nerkach. Działanie surowca może być związane ze zmniejszoną retencją szczawianu w nerkach i większym wydalaniem z moczem¹⁴.

Chanca Piedra (Phyllanthus niruri) na kamienie nerkowe

Ta tropikalna roślina przywędrowała do nas z właściwościami zdrowotnymi z systemu ajurwedyjskiego. Obecnie wiele badań potwierdza skuteczność stosowania przetworów z liści P. niruri w kamicy dróg moczowych. Wykazano, że związki czynne ekstraktu działają na wielu etapach powstawania kamieni nerkowych, poprzez zmniejszanie agregacji kryształów, modyfikację ich składu oraz struktury.

Korzyści terapeutyczne mogą być także związane z działaniem rozkurczowym w obrębie mięśniówki moczowodów, co może przyczyniać się do wydalania z moczem kamieni nerkowych¹². Badania kliniczne sugerują, że spożycie Chanca Piedra zmniejsza ilość wydalanego wapnia w moczu¹³.

Herbata jawajska

W przypadku kamicy nerkowej picie naparów owocowych i ziołowych istotnie zmniejsza ryzyko choroby. Co więcej, codzienne wypijanie 2 filiżanek herbaty jawajskiej (z suszonych liści ortosyfonu groniastego - Orthosiphon grandiflorus) powodowało nawet zmniejszenie już istniejących złogów⁷.

To azjatyckie ziele m.in. działa przeciwzapalnie i pobudza wydzielanie moczu, dzięki czemu z organizmu usuwane są szkodliwe produkty przemiany materii, co zapobiega tworzeniu się złogów.

Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) na kamienie nerkowe

Ekstrakty z tej rośliny wykazują silne właściwości moczopędne. Ponadto po podaniu szczurom wodnych wyciągów z liści (w ilości 8 ml/kg masy ciała) działaniu diuretycznemu towarzyszyła istotna utrata masy ciała, co ma szczególne znaczenie u osób borykających się z nadwagą¹⁵. Diuretyczne i dezynfekujące właściwości mniszka powodują hamowanie procesu tworzenia się kamieni w układzie moczowym¹⁶ oraz przyspieszenie rekonwalescencji po chorobach dróg moczowych.

Nie zaleca się ich jednak osobom, które są w trakcie leczenia kamicy nerkowej. Samodzielnie można po nie sięgać jedynie profilaktycznie lub po przebytych schorzeniach dróg żółciowych i wątroby.

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) na kamienie nerkowe

Ten pospolity chwast - jak sugerują badania - ma silne działanie profilaktyczne w przypadku kamicy moczowej i może mieć potencjał jako naturalny środek terapeutyczny w różnych zaburzeniach urologicznych. W jednym z nich stwierdzono, że leczenie metanolowym ekstraktem pokrzywy zmniejsza podwyższone poziomy wapnia, szczawianu i kreatyniny w moczu oraz znacząco zmniejsza odkładanie się wapnia i szczawianu w nerkach szczurów.

Ponadto obserwacje histologiczne nerek ujawniły znaczne zmniejszenie odkładania się kryształów szczawianu wapnia u badanych zwierząt¹⁷. Dzięki dużej zawartości witamin i pierwiastków śladowych pokrzywa wpływa na procesy przemiany materii, pobudzając aktywność gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz przyspieszając proces eliminacji chlorków, mocznika i szkodliwych produktów metabolizmu. Dzięki temu może hamować proces powstawania złogów w układzie moczowym.

Fasola indyjska (Dolichosi biflorum) na kamienie nerkowe

 

Surowiec stosowany jest jako środek diuretyczny oraz przy kamicy dróg moczowych. W badaniach klinicznych stwierdzono, że wyciągi z nasion fasoli indyjskiej mają m.in. właściwości przeciwbólowe i rozkurczowe, które ułatwiają wydalanie kamieni niezależnie od ich składu chemicznego, a ponadto zapobiegają nawrotom kamicy szczawianowej i fosforanowej²⁰.

Również nowsze analizy potwierdziły, że nasiona D. biflorus mają istotne działanie w zapobieganiu kamicy nerkowej, co może wynikać z aktywności przeciwutleniającej składników aktywnych rośliny. Badania histopatologiczne i histochemiczne wykazały również zmniejszone zwapnienia w nerkach szczurów, którym podano ekstrakt z tego surowca²¹.

Zielona herbata

Związki zawarte w ekstrakcie z zielonej herbaty utrudniają tworzenie się niektórych kamieni nerkowych. Chińscy naukowcy odkryli, że ekstrakt z zielonej herbaty wiąże się ze szczawianem wapnia i nadaje powstałym kryształom inny, bardziej płaski kształt, co zmniejsza prawdopodobieństwo ich zlepiania się i tworzenia dużych kamieni nerkowych.

Mniejsze złogi są następnie nieszkodliwie wydalane z moczem¹⁸. W ubiegłym roku potwierdzono te informacje w modelu in vivo (na szczurach)¹⁹. Podawanie zwierzętom polifenoli z zielonej herbaty hamowało krystalizację szczawianu wapnia, zmniejszając ilość i wielkość złogów, m.in. poprzez wpływ antyoksydacyjny.

Czarnuszka (Nigella sativa) na kamienie nerkowe

Testy przedkliniczne wykazały korzystne działanie czarnuszki w zapobieganiu i leczeniu kamieni nerkowych. Dlatego też grupa naukowców opracowała randomizowane, kontrolowane placebo badanie kliniczne z potrójną ślepą próbą, aby ocenić skuteczność surowca w rozpuszczaniu tych złogów. 60 pacjentów leczono kapsułkami z czarnuszki (500 mg) lub placebo 2 razy dziennie przez 10 tygodni.

Oceniano ich pod względem wielkości kamieni nerkowych za pomocą ultrasonografii przed i po interwencji. W grupie czarnuszki 44,4% pacjentów całkowicie wydaliło kamienie, a ich wielkość zmniejszyła się u 51,8% ochotników. Natomiast w grupie placebo 15,3% osób całkowicie wydaliło kamienie, a u 11,5% odnotowano zmniejszenie ich rozmiaru²⁴.

Buzdyganek naziemny (Tribulus terrestris) na kamienie nerkowe

Tę roślinę znają przede wszystkim sportowcy, ponieważ zalicza się ją do adaptogenów, czyli roślin wzmacniających odpowiedź organizmu na stres fizyczny i psychiczny. Jednak buzdyganek ma też inne właściwości. Jak pokazują badania, poprawiał on kondycję szczurów z indukowaną hiperoksalurią, definiowaną jako nadmierna ilość szczawianu w moczu, co jest częstą nieprawidłowością występującą u pacjentów z kamieniami w układzie moczowym.

T. terrestris istotnie zmniejszał wydalanie szczawianów, wapnia i fosforanów oraz przywrócił aktywność enzymów antyoksydacyjnych i ich działanie w tkance nerek.

Analiza histologiczna wykazała, że zmniejszył też uszkodzenie i stan zapalny nabłonka nerek, a nawet przywrócił prawidłową morfologię kłębuszków²². W innych doniesieniach buzdyganek poprawiał diurezę, przyspieszał proces rozpuszczania wytworzonych kamieni, zwiększał wydalanie mocznika, kreatyniny i kwasu moczowego oraz normalizował czynność nerek²³.

Kozieradka (Trigonella foenum graecum) na kamienie nerkowe

W Maroku to ziele jest powszechnie stosowane jako środek fitoterapeutyczny, a coraz częściej pojawia się również w polskich domowych apteczkach. Może przydać się także w profilaktyce kamieni nerkowych, co potwierdzają badania na zwierzętach. Wykazano w nich hamujący wpływ wodnego ekstraktu z nasion czarnuszki na tworzenie tych złogów. Analizy mikroskopowe wskazały również, że ilość zwapnień w nerkach i całkowita ilość wapnia w tkance nerek u szczurów leczonych tym surowcem były znacznie zmniejszone w porównaniu z grupą placebo²⁵.