Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Czym jest kolka nerkowa?

Kolka nerkowa to stan zwykle spowodowany zatkaniem moczowodu kamieniem nerkowym. Towarzyszące mu ból i gorączka zwykle wystarczą do postawienia diagnozy. Kolkę nerkową można z powodzeniem leczyć domowymi sposobami, jednak w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja lekarska.

Chociaż kolka nerkowa wiąże się z obecnością kamieni, nie każda osoba z kamicą nerkową doświadczy jej. Jednocześnie schorzenie to bywa niekiedy pierwszym symptomem kamicy nerkowej¹.

Inne możliwe bezpośrednie przyczyny kolki nerkowej:

• kamienie znajdujące się w kielichach lub w miedniczce nerkowej,
• skrzep krwi będący wynikiem krwawienia z nerki lub z dróg moczowych (np. w przebiegu nowotworu)².

Mężczyźni częściej cierpią z powodu kolki nerkowej niż kobiety.

Pośrednie przyczyny kolki nerkowej

Wśród przyczyn powstawania kamieni nerkowych warto wymienić nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz siedzący tryb życia. Również zbyt ograniczona podaż płynów i odsuwanie w czasie wizyt w toalecie mogą przyczynić się do powstawania kamieni nerkowych i zwiększać ryzyko wystąpienia kolki. 2-2,5 l płynów dziennie to optymalna podaż. Inne przyczyny kolki nerkowej:

• zbyt wysoki poziom wapnia we krwi, który może wynikać z wielu czynników, w tym przyjmowania zbyt dużych dawek witaminy D,
• zwiększone wydalanie szczawianów wraz z moczem,
• zwiększenie ilości kwasu moczowego w oddawanym moczu,
• zakażenia bakteryjne, w tym mikroorganizmami z rodzin Proteus i Klebsiella,
• nadmiar cytrynianu w moczu, który jest bezpośrednio związany z podniesionym poziomem wodorowęglanów we krwi.

Jak dużym problemem są kamienie nerkowe?

Szacuje się, że 5-15% ogólnoświatowej populacji na jakimś etapie życia doświadczy kamieni nerkowych³. Zwykle będą to pojedyncze kamienie, jednak zdarzają się przypadki, kiedy lekarze muszą usuwać nawet kilkaset takich złogów, a zgodnie z ustaleniami Księgi Rekordów Guinessa największą ich liczbą wydobytą operacyjnie z jednej osoby było ponad 170 tys. kamieni!⁴

Objawy kolki nerkowej

• nagły silny ból w okolicy lędźwiowej, który może promieniować do krocza,
• nudności i wymioty,
• krwiomocz,
• niespokojne zachowanie chorego, który może wić się i miotać po łóżku szukając najlepszego ułożenia ciała i ulgi w bólu¹,
• uczucie silnego parcia na pęcherz.

Ból odrywa ważną rolę w rozpoznaniu kolki nerkowej. Jest on umiejscowiony jednostronnie (tj. kolka nerkowa lewostronna lub prawostronna), ale może z czasem zmieniać położenie wraz z przesuwaniem się kamienia nerkowego w dół moczowodu. Ostry ból, porównywany siłą z bólami porodowymi, trwa zwykle ok. 30 minut, po czym ulega złagodnieniu, by następnie powrócić, kiedy kamień się przemieści. Ból ustępuje całkowicie po wpadnięciu kamienia do pęcherza moczowego². Nie oznacza to jednak wyleczenia: kamień będzie jeszcze z moczem opuszczać pęcherz, powodując kolejne cierpienie.

Kolka nerkowa – diagnostyka

Lekarz może skierować pacjenta z podejrzeniem kolki nerkowej na któreś z poniższych badań:

• morfologia krwi lub sama leukocytoza,
• badanie moczu metodą paskową,
• stężenie kreatyniny i kwasu moczowego w surowicy krwi,
• stężenie białka CRP,
• poziom elektrolitów (u pacjentów wymiotujących),
• posiew moczu (u pacjentów z gorączką lub z obecnością azotynów w moczu).

Inne badania, na które może skierować lekarz to ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa (TK) bez kontrastu lub w niektórych przypadkach rezonans magnetyczny (MRI)².

Postępowanie przedlekarskie w kolce nerkowej

Na leczenie kolki nerkowej w domu mogą sobie pozwolić tylko pacjenci z nawracającym problemem, u których rozpoznano przyczynę kolki nerkowej. Polega ono głównie na przyjmowaniu leków przeciwbólowych, np. paracetamolu, jednak w dawce nieprzekraczającej 4000 mg na dobę. Dobrym rozwiązaniem jest przyłożenie termoforu z ciepłą wodą do bolącego miejsca lub wzięcie cieplej kąpieli⁵.

Mimo że przyjmowanie dużych ilości płynów korzystnie wpływa na pracę nerek, nie należy zwiększać ich podaży w przypadku ataku kolki nerkowej, ponieważ mogą one zwiększyć ciśnienie w moczowodzie i wywołać dodatkowe problemy². Zdaniem innych specjalistów należy właśnie zwiększyć podaż nawet do 4 l na dobę⁵. Dlatego mimo wszystko należy udać się do lekarza, który między innymi sprawdzi, czy nic nie stoi na przeszkodzie w wydaleniu kamieni nerkowych i zaleci optymalne przyjmowanie płynów w przebiegu kolki nerkowej.

Jak leczyć kolkę nerkową?

Leczenie kolki nerkowej to przede wszystkim łagodzenie towarzyszącego jej bólu. Jeżeli kamień nerkowy ma średnicę nie większą niż 5 mm, pacjent sam musi go wydalić ("urodzić"). Przy kamieniach o średnicy przekraczającej 5 mm konieczna jest interwencja chirurgiczna w postaci zabiegu nieinwazyjnego lub tradycyjnej operacji. Jednak zdarzają się przypadki wydalenia własnymi siłami kamieni nerkowych nawet o średnicy 10 mm.

A zatem, choremu przepisuje się w pierwszej kolejności leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Leki te zmniejszają napięcie w moczowodach i obniżają filtrację w nerkach redukując tym samym ciśnienie w miedniczce nerkowej. Lekarz może przepisać:

• diklofenak w czopkach lub domięśniowo,
• ketoprofen domięśniowo,
• pyralginę domięśniowo lub dożylnie, po wcześniejszym rozcieńczeniu w wybranym roztworze.

Kolejne dawki mogą być przyjmowane doustnie, o ile lekarz wyrazi na to zgodę. Opioidy są dedykowane do leczenia pacjentów ze zmniejszoną aktywnością nerek. W niektórych przypadkach stosuje się terapie kombinowaną opioidami i NLPZ.

Hospitalizowani pacjenci podlegają nawadnianiu pozajelitowemu, które przyspiesza wydalenie kamienia. To ważne, żeby chory oddawał każdy mocz do zbiornika, ponieważ ułatwia to złapanie kamienia i zbadanie jego składu.

W "urodzeniu" kamieni nerkowych pomagają leki spazmolityczne, antagoniści wapnia i adrenolityki. W niektórych przypadkach pacjentom podaje się substancje rozpuszczające złogi (kamienie), nie działają one jednak na każdy ich rodzaj, dlatego właśnie tak ważne jest przechwycenie kamieni i analiza ich składu².

Trudno powiedzieć, po ilu dniach przechodzi kolka nerkowa. Zdarza się, że jej objawy ustępują już po 1- 2 dniach. Jeżeli jednak utrzymują się dłużej, koniecznie należy zwrócić się o pomoc do lekarza. Natychmiastowa pomoc jest konieczna, jeżeli pojawi się krwiomocz, gorączka, zmniejszenie ilości oddawanego moczu lub inne niepokojące objawy².

Kolka nerkowa – zapobieganie

U pacjentów z nawrotową kolką nerkową stosuje się zalecenia dedykowane konkretnemu typowi kamieni nerkowych. Jeżeli zaś jest to pierwszy przypadek pojawienia się złogów, chory powinien przestrzegać ogólnych zaleceń profilaktycznych:

• pić dużo płynów: ponad 2,5 l,
• unikać soków jabłkowego, grejpfrutowego i pomidorowego - zamiast tego pić sok pomarańczowy,
• ograniczyć spożycie soli kuchennej,
• jeść mniej białka zwierzęcego, szczególnie mięsa, ale też ryb,
• zwiększyć podaż warzyw (podnoszą one pH moczu, co zapobiega powstawaniu kamieni),
• uwzględnić spożycie nabiału - jest on źródłem wapnia, który zmniejsza wchłanianie szczawianów, będących jedną z substancji tworzących kamienie nerkowe.

Oprócz specjalnych zaleceń dla pacjentów z powtórnymi atakami kolki nerkowej, lekarz przepisze prawdopodobnie preparaty zapobiegające ponownemu powstawaniu kamieni nerkowych. Farmakoterapia jest długotrwała i niekiedy oznacza przyjmowanie leków do końca życia^2,5.