Nasze magazyny
Fakt, że część kobiet po operacji nie gubi moczu w czasie wysiłku, wynika z wytworzenia przeszkody w odpływie moczu za pomocą siatki czy taśmy podcewkowej lub laserowego obkurczenia mięśni. Zabiegi te mogą szybko poprawić jakość życia i nie wymagają wysiłku ze strony pacjentki. Niestety, lekarze oraz pacjentki nie zawsze zadowoleni są z efektów.
Potrzebne są kolejne operacje, powstają blizny, zdarzają się powikłania pooperacyjne. Efekty byłyby lepsze a ilość powikłań mniejsza, gdyby podobnie jak w kilku krajach Europy, kobiety przed operacją były kierowane na 6-miesięczną, domową rehabilitację, po specjalistycznym przeszkoleniu. Po operacji, zabiegi kontynuuje się jeszcze kilka miesięcy. Dlaczego tak ważna jest rehabilitacja? Fizjologiczny mechanizm opróżniania pęcherza lub jelit, to bardzo złożona reakcja odruchowa, wymagająca prawidłowej czynności mięśni dna miednicy oraz układu nerwowego, koordynującego aktywność pęcherza czy jelit z relaksacją zwieraczy.
Aparat do terapii Kegel Plus Professional
Wśród przyczyn nietrzymania moczu / stolca często wymienia się nadwagę, zaburzenia ukrwienia związane np. z paleniem tytoniu, uporczywy kaszel, zaparcia, zaburzenia hormonalne.
Każda z nich może być dodatkowym obciążeniem dla organizmu, ale nigdy jedyną przyczyną nietrzymania. Oprócz ewidentnych urazów okołoporodowych lub powypadkowych urazów krocza czy kręgosłupa, na wystąpienie inkontynencji składa się kilka przyczyn, których suma prowadzi do zaburzeń. Póty dzban wodę nosi...
Wiele pacjentek mówi: "od urodzenia dziecka miałam problemy, ale jakoś sobie radziłam. Dziś dziecko ma 30 lat a mój problem tak się nasilił, że muszę coś z tym zrobić..." No właśnie, ale co? Czy istnieją leki, które wzmacniają mięśnie? Nie. Są leki, które podnoszą komfort życia i jeśli nie mają działań ubocznych, pomagają lepiej funkcjonować w okresie rehabilitacji.
Osłabienie (pogorszenie czynności) mięśni dna miednicy nie jest też związane z brakiem ćwiczeń, bo nie są to mięśnie, które koniecznie ćwiczyć trzeba chyba, że panie pragną mieć lepsze odczucia seksualne a panowie chcą lepiej kontrolować ejakulację i dłużej przeżywać zbliżenie.
Mięśnie słabną, bo z wielu wymienionych w tekście powodów, spada liczba aktywnych jednostek ruchowych czyli zespołów włókien mięśniowych unerwionych jednym włóknem nerwu ruchowego.
Najczęstsze przyczyny osłabienia mięśni i zaburzeń czynnościowych, to różnego stopnia odnerwienie i urazy mięśni miednicy wskutek ciąży, porodów, dźwigania, zaparć, zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, operacji usunięcia macicy (u mężczyzn prostaty) oraz złe nawyki: przetrzymywanie moczu, siusianie "na zapas", popieranie brzuchem. Odnerwienie powoduje zaburzenia czucia, spowolnienie reakcji mięśni na wzrost ciśnienia brzusznego, spadek ich siły, dyskoordynację. Uciski na nerwy w kręgosłupie i złe nawyki, skutkują trudnościami z relaksacją zwieraczy, niezbędną dla prawidłowej funkcji opróżniania pęcherza lub jelit.
Odnerwienie i wzmożone napięcie mięśni prowadzi do zaburzeń ukrwienia, stanów zapalnych dolnych dróg moczowych, wtórnych uszkodzeń nerwów obwodowych i całej gamy zaburzeń funkcjonalnych wymagających rehabilitacji, ponieważ leki i operacje nie wzmacniają mięśni i nie regenerują nerwów. Dysfunkcjonalne reakcje nerwowo-mięśniowe oraz utrwalone, nieprawidłowe nawyki związane z oddawaniem moczu/stolca, utrzymują się z reguły latami, co prowadzi do reorganizacji nadrdzeniowych (korowych) ośrodków sterowania Aparat do terapii aktywnością mięśni.
Obiektywna wizualizacja poprawy czynności mięśni za pomocą EMG
Czynność mięśni przed terapią
Czynność mięśni po terapii
Pacjent bywa nieświadomy dysfunkcji (np.popierania brzuchem) ponieważ robił tak "od zawsze". Dlatego też ćwiczy mięśnie Kegla często niepoprawnie, zaciskając pośladki lub uda w czasie oddawania moczu, czego absolutnie robić nie wolno! Zaburza to naturalny odruch mikcji. Wykonywanie w domu ćwiczeń mięśni dna miednicy, może być nieskuteczne a często wręcz szkodliwe (utrwala złe nawyki), jeżeli wcześniej lekarz/terapeuta nie poświęci odpowiednio dużo czasu, na naukę poprawnego wykonywania ćwiczeń z pomocą USG przezpochwowego lub elektromiografii z elektrodą dopochwową. Wizualizacja poprawnego skurczu pełni tu rolę podstawową. Ocena palpacyjna jest zawsze subiektywna i nie pozwala na sprzężenie zwrotne (biofeedback).
O ile badanie urodynamiczne ocenia czynność pęcherza i cewki a manometria – ciśnienia w odbycie, to do oceny aktywności nerwów ruchowych i mięśni służy elektromiografia (EMG), realizowana z elektrodą aplikowaną do pochwy lub odbytu. Jest nieinwazyjna, obiektywna, bezbolesna nawet dla małych dzieci. Nie refunduje jej NFZ – a szkoda, bo EMG pozwala określić stopień odnerwienia, wybrać właściwą metodę terapii oraz nauczyć poprawnego wykonywania ćwiczeń - bez napinania pośladków, brzucha i ud.
Prowadzone przez nas od lat badania EMG w grupie kilku tysięcy pacjentów z inkontynencją dowodzą, że ich zdolność do utrzymania skurczu lub do relaksacji mięśni, siła, szybkość reakcji, odporność na zmęczenie, koordynacja, znacznie odbiegają od wyników notowanych u osób zdrowych. Badanie EMG dna miednicy pozwala również ocenić wpływ zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa na czynność mięśni, a bywa on bardzo duży i bez równolegle prowadzonej terapii kręgosłupa, leczenie zaburzeń funkcjonalnych będzie nieskuteczne.
Defekty anatomiczne: wady rozwojowe, uszkodzenie powięzi, torbiele, guzy, przetoki etc. wymagają interwencji chirurgicznej, która powinna być jak najszybciej uzupełniona kierunkową rehabilitacją w celu reinnerwacji, poprawy ukrwienia, wzmocnienia mięśni i odtworzenia prawidłowej koordynacji. Na szczęście, nerwy obwodowe się regenerują, chociaż wymaga to wielu miesięcy stosowania zabiegów stymulacji funkcjonalnej (FES).
Bez codziennej stymulacji połączonej z ćwiczeniami, procesy reinnerwacyjne są mało efektywne. Praktycznie każdy typ niedowładu: po udarze, uszkodzeniu nerwu, kręgosłupa, w wyniku porażenia mózgowego, SM, cukrzycy etc. - wymaga połączenia terapii ruchowej z elektrostymulacją funkcjonalną o parametrach dostosowanych do aktualnego stanu czynnościowego i modyfikowanych w miarę reinnerwacji.
Bibliografia
- Tension-Free Vaginal Tape: Analysis of Outcomes and Complications in 404 Stress Incontinent Women, Int. Urogyn. Journal, June 2001, Volume 12, Issue Supplement, pp S24-S27
- Lower urinary tract dysfunction as persistent complication of radical hysterectomy. Int J Urol. 1997 May;4(3):259-64. Sekido N, Kawai K, Akaza H.
- A multidisciplinary perspective on the diagnosis and treatment of urinary incontinence in young women. Bidzan M.,Smutek J. Namysł J, Garstka-Namysł K.,.,ISBN 978953510484-1
- VEGF: a critical player in neurodegeneration, Storkebaum E., Carmeliet P., J Clin Invest. 2004;113(1):14-18
- Rehabilitacja pacjentów z nietrzymaniem stolca, Namysł J., Garstka-Namysł K., W-wa, Borgis 2011, ISBN: 9788385284956
- Brief electrical stimulation promotes the speed and accuracy of motor axonal regeneration. Al Majed A.A. et al. J. Neurosci. (2000) 20, 2602-2608
- Pelvic floor education after vaginal delivery. Meyer S. et al., Obstet Gynecol. 2001; 97(5 Pt 1):673-677
Proporcje to przynajmniej 1:1, czyli na 1 godzinę ćwiczeń minimum 1 godzina stymulacji i ćwiczenia ze stymulatorem. Sama terapia ruchowa to o wiele za mało. Stymulacje o dużym natężeniu, powodujące dyskomfort, ból lub lokalne oparzenia, tzw. "prądy trójkątne" czy zabiegi przerywane na dłużej niż kilka dni, mówiąc oględnie, nie służą procesom reinnerwacji.
Znacznego stopnia odnerwienie lub wzmożone napięcie mięśni, zawsze wymaga stosowania zabiegów stymulacji funkcjonalnej (FES). Nie da się bowiem napinać świadomie mięśni odnerwionych. Na polecenie skurczu reagować będą wyłącznie unerwione jednostki ruchowe. Wzmożone napięcie mięśni lub spastyczność, można znacznie złagodzić zabiegami elektrostymulacji o odpowiednich parametrach. Jeśli w wyniku stymulacji spastyczność się nasila, to znaczy, że parametry zabiegu były niewłaściwe.
FES plus ćwiczenia to jedyne skuteczne metody regeneracji układu nerwowego, wymagające jednak systematyczności i czasu. O ile mięśnie unerwione wzmacnia się minimum kilkanaście tygodni, to odnerwione od 6-24 miesięcy a czasem dłużej. W przypadku pacjentów z inkontynencją, niezbędne są ćwiczenia, wykonywane poprawnie, początkowo pod kontrolą EMG a potem, kontynuowane we własnym domu. Zestaw do zabiegów stymulacji dna miednicy kosztuje mniej niż wkładki urologiczne, które przecież nic nie leczą.
Parametry stymulacji muszą być dostosowane do aktualnej wydolności mięśni. Nie mogą powodować bólu i przetrenowania a pacjenci, powinni otrzymać solidne przeszkolenie i wsparcie w czasie terapii, ponieważ inkontynencja to nie tylko problem fizjologiczny, ale i psychoemocjonalny.
Zabiegi FES, realizowane w domu, pomagają przeszło 87% naszych pacjentów wzmocnić kontrolę zwieraczy. Zarówno dzieciom i młodzieży z moczeniem, zaparciami czy po operacji zarośniętego odbytu jak i dorosłym z inkontynencją. Badania naukowe dowodzą, że rehabilitacja rozpoczęta w 2-3 miesiące po porodzie, ogranicza 10-krotnie wystąpienie nietrzymania moczu.7 Kobiety odzyskują satysfakcję seksualną i wzrost samooceny. Prawda, że skuteczna rehabilitacja wymaga osobistego zaangażowania, ale wyższa jakość życia jest tego warta!
