Bóle pleców - przyczyną mogą być bakterie. Terapia ozonem

Choć zdecydowanie dominuje dziś pogląd, iż bóle pleców mają przyczynę mechaniczną, najnowsze dowody pokazują, że mogą być wywoływane przez nieprzyjazne bakterie. Pisze o tym Cate Montana.

03 lipiec 2019
Artykuł na: 23-28 minut
Zdrowe zakupy

Bóle pleców - przyczyny

W przybliżeniu 80% spośród nas w którymś momencie życia doświadczy chronicznego bólu dolnej części pleców. W Stanach Zjednoczonych jest on drugą po przeziębieniu najczęstszą przyczyną zwracania się po poradę lekarską, a roczne koszty opieki medycznej związanej z leczeniem tej dolegliwości szacuje się na 88 mld dolarów1.

Jedynie u ok. 20% pacjentów z bólem krzyża kiedykolwiek diagnozuje się fizyczną przyczynę cierpienia.

Możliwych przyczyn bólu pleców może być wiele i są one zróżnicowane, a do najczęstszych należą skręcenia, nadwerężenia i urazy. Wówczas jednak dolegliwości są stosunkowo krótkotrwałe w porównaniu do bólu wywoływanego przez "zużycie materiału" organizmu, takie jak zwyrodnienie krążka międzykręgowego (dysku), radikulopatia (ucisk i uszkodzenie korzeni nerwu rdzeniowego), przepuklina lub pęknięcie dysku, zwężenie kanału kręgowego, rwa kulszowa (ucisk nerwu kulszowego) i spondylolisteza (przemieszczenie kręgów).

Inne znane przyczyny bólu krzyża to stany zapalne, guzy i torbiele, choroba zwyrodnieniowa, łuszczycowe zapalenie lub reumatoidalne zapalenie stawów, endometrioza, złamania osteoporotyczne, fibromialgia, kamienie nerkowe i przewlekła choroba wątroby.

Niestety jedynie u ok. 20% pacjentów zgłaszających się z tą dolegliwością kiedykolwiek diagnozuje się fizyczną przyczynę cierpienia. Z bólem dolnej części pleców silnie powiązano jednak tzw. zmiany zwyrodnieniowe typu Modic, w których płytki graniczne dysków kręgosłupa wykazują na skanach rezonansu magnetycznego (MRI) obrzęk, stan zapalny i gromadzenie płynu. Obecnie są one przedmiotem szczególnej uwagi jako możliwy cel terapeutyczny u pacjentów dotkniętych takim schorzeniem2.

Metaanaliza wszystkich dotychczasowych badań ujawniła, że ok. 43% osób cierpiących na ból pleców wykazuje zmiany typu Modic3. Inne badania pozwoliły natomiast odkryć, że występują one częściej u pacjentów, którzy doznali przepukliny (tzw. wypadnięcia) dysku lub przeszli operację z powodu przepukliny dysku lędźwiowego4.

O co tu chodzi? Czyżby istniał związek między przepukliną dysku, zmianami typu Modic i operacjami? Związek istnieje, choć nie da się go dostrzec gołym okiem. Zaskakujące jest nie tylko to, że najczęstszym patogenem beztlenowym, spotykanym w stanach zapalnych dysku i kręgów (spondylodiscitis), jest wywołująca trądzik pospolity bakteria Propionibacterium acnes, ale także i to, że jej obecność ściśle wiąże się z operacjami chirurgicznymi kręgosłupa5.

Dziś jest już jasne, że obecność bakterii w dysku kręgosłupa wiąże się z bólem pleców wywołanym przepukliną, jak również z powiązanymi z nią zmianami typu Modic. Badania konsekwentnie potwierdzają, że bakterie - przede wszystkim P. acnes - często spotykane są w dyskach pacjentów, którzy poddali się operacji6. Analizy ujawniły także, iż 53% chorych z przepukliną wykazuje obecność bakterii beztlenowych, a nawet u 80% osób z zainfekowaną przepukliną dysków lędźwiowych w przyległych kręgach rozwijają się zmiany typu Modic7.

Podejście holistyczne

Jeżeli zdiagnozowano u Ciebie przepuklinę dysku i/lub zmiany typu Modic w kręgach i/lub przeszedłeś operację dysku, istnieje duże prawdopodobieństwo, że za Twoim chronicznym bólem krzyża kryje się infekcja bakteryjna. Jeśli, mimo istotnych minusów takiego rozwiązania, zdecydujesz się na podejście antybiotykowe, przyjmowanie probiotyków o wysokiej potencji podczas kuracji i po jej zakończeniu pomoże Ci zminimalizować straty pożytecznych bakterii w mikrobiomie jelitowym.

Probiotyki pomogą również Twojemu układowi odpornościowemu funkcjonować prawidłowo, wesprą trawienie, utrzymają w ryzach szkodliwe drobnoustroje, będą stymulować produkcję witamin w organizmie i wspomagać wchłanianie składników odżywczych. Oto niektóre ich źródła w żywności.

  • Jogurt i kefir

Nie kupuj produktów z dodatkiem cukru. Jeżeli nie tolerujesz laktozy, znajdź wyroby z mleka koziego lub owczego i zwróć uwagę, by pochodziły od zwierząt z hodowli ekologicznej i karmionych trawą. Kupuj produkty z informacją o dodanych szczepach bakterii, takich jak Lactobacillus bulgaricus, Streptococcus thermophiles, L. acidophilus, L. casei i Bifidus. Jeśli nie jadasz nabiału, spróbuj kefiru i jogurtu z mleka kokosowego (lub innego roślinnego).

  • Surowy ser

Zawiera wiele szczepów probiotycznych, które znajdziesz też w jogurcie. Jeżeli nie tolerujesz laktozy, spróbuj serów z mleka koziego lub owczego. Najlepsze są organiczne.

  • Kombucha

Ta fermentowana czarna herbata, przygotowywana z użyciem wyjściowej kolonii bakterii i drożdży zwanej SCOBY, zawiera mnóstwo pożytecznych bakterii.

  • Tempeh/natto

Fermentowane ziarna soi można znaleźć w sklepach z japońską żywnością. Zawierają probiotyczne Bacillus subtilis, korzystnie stymulujące układ odpornościowy.

  • Fermentowane warzywa

Kiszonki i kimchi produkowane są z kapusty i innych warzyw. Poza probiotykami bogate są również w kwasy organiczne wspierające wzrost dobrych bakterii w jelitach.

Niezależnie od tego, jaki sposób leczenia wybierzesz, konieczne jest wspieranie go dietą przeciwzapalną i suplementami. Oto co mówi dr Nooshin Darvish, dyrektor medyczny Holistique Naturopathic Medical Center w Bellevue w stanie Waszyngton:

- Musisz pamiętać o usunięciu z diety takich rzeczy jak leptyny (obecne w zbożach i roślinach strączkowych) i gluten. Nabiał może mieć bardzo silne właściwości zapalne, no i oczywiście cukier działa niezwykle zapalnie. Poza unikaniem tych produktów i napojów takich jak alkohol, herbata i kawa dr Darvish zaleca włączenie do diety imbiru i kurkumy jako składników pomocnych w leczeniu zarówno stanów zapalnych, jak i bólu.

Poleca ona również produkty ziołowe na bazie kory wierzby białej, czosnku, gorzknika kanadyjskiego, goryczki, łupin czarnego orzecha, maliny, lawendy, olejku z oregano i innych roślin przeciwdrobnoustrojowych i przeciwpasożytniczych dla umocnienia kolonii dobrych bakterii w jelitach.

Bóle pleców a bakterie 

Teraz, gdy nauka zaczyna skupiać uwagę na infekcji jako jednej z wielu przyczyn bólu pleców, nietrudno dostrzec inne powiązania między takim bólem a bakteriami. Co najmniej 33% chorych na łuszczycę zaczyna cierpieć również na łuszczycowe zapalenie stawów8, czasem powodujące bóle kręgosłupa.

Do częstych przyczyn łuszczycy należą oczywiście bakteryjne infekcje gardła i skóry, wywoływane głównie przez paciorkowce. - Jedna z teorii wyjaśniających łuszczycowe zapalenie stawów utrzymuje, że toksyny w jelitach stymulują proces łuszczycowy i włączają gen wywołujący chorobę - mówi dr Nooshin Darvish, dyrektor medyczny Holistique Naturopathic Medical Center w Bellevue w stanie Washington.

- Następnie endotoksyny z jelit trafiają do stawów i w ich obrębie w dalszym ciągu stymulują proces łuszczycowego zapalenia. Fibromialgię, która również może wywoływać ból pleców, powiązano z infekcją mykoplazmatyczną (bakteryjną)9. U pacjentów z tą chorobą występuje także duży odsetek przypadków przerostu bakterii jelita cienkiego (SIBO)10. Mają oni też wysokie wyniki testu oddechowego z laktulozą, stosowanego w diagnostyce przerostu bakterii11.

Ból pleców wiąże się także z problemami żołądkowo-jelitowymi u kobiet12 i jest częstym objawem przewlekłej choroby wątroby13. Nic dziwnego, że pierwszą reakcją społeczności medycznej na powiązanie infekcji bakteryjnej ze zmianami kręgów typu Modic i z bólem pleców było aplikowanie antybiotyków i sprawdzanie, czy objawy bólowe zmniejszą się po ich zastosowaniu. Owszem, zmniejszały się.

W duńskim randomizowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą 162 pacjentów cierpiących z powodu chronicznego bólu pleców i zmian typu Modic w następstwie przepukliny dysku leczono przez 100 dni albo amoksycyliną, albo placebo. Stan osób otrzymujących antybiotyk "poprawił się w sposób wysoce znaczący statystycznie pod względem wszystkich mierzonych parametrów", co kontrolowano jeszcze przez rok po zakończeniu leczenia14.

Bóle pleców - niebezpieczne antybiotyki  

Inne badania naukowe tego kalibru, mające potwierdzić uzyskane rezultaty, są właśnie w toku. W międzyczasie w publikacjach zdrowotnych podchwycono nową teorię, prezentując przy tym zróżnicowany stopień dokładności w opisywaniu wyników badań i ich implikacji. Pewna gazeta z gatunku tych mniej dokładnych zamieściła na przykład artykuł stwierdzający wprost, iż "nawet 40% pacjentów z chronicznym bólem pleców można wyleczyć serią antybiotyku, nie uciekając się do operacji".

Nawet jeżeli badanie rezonansem magnetycznym wykazuje u osoby cierpiącej na ból pleców zmiany typu Modic, nie musi to koniecznie oznaczać wystąpienia przepukliny dysku lub infekcji bakteryjnej. Wysoce mylący jest wniosek, iż antybiotyki mogą posłużyć jako uniwersalne rozwiązanie dla całej rzeszy cierpiących na ból pleców. Tym bardziej, że reklamowanie tych leków jako powszechnej odpowiedzi na ból pleców tworzy przekaz o charakterze niebezpiecznym zarówno w skali globalnej, jak i indywidualnej, jeśli weźmie się pod uwagę ilość przepisywanych antybiotyków - 258 mln kuracji lub 833 recepty na 1 000 osób w samych tylko Stanach Zjednoczonych w 2010 r.15 - i rosnącą lekooporność16.

Na poziomie indywidualnym nie tylko pacjent przyjmujący więcej antybiotyków jest bardziej zagrożony wykształceniem oporności na nie, ale też leki wywołują znane skutki uboczne, takie jak dolegliwości żołądkowe i biegunka, wysypki, a także możliwe reakcje alergiczne. - Problem pojawia się, gdy przyjrzymy się funkcjonowaniu jelit: przyjmowanie antybiotyków jeszcze bardziej wyniszczy dobre bakterie w układzie trawiennym - mówi dr Darvish. - Oznacza to, że osłabia się układ odpornościowy i jeszcze bardziej nasila stan zapalny, co w dłuższej perspektywie będzie prowadzić do rozszerzenia przewlekłego stanu zapalnego w kręgosłupie, stawach lub gdziekolwiek indziej.

Plecy w faktach

  • Najczęstszą na świecie przyczyną bólu pleców jest choroba zwyrodnieniowa dysku lędźwiowego19. W Stanach Zjednoczonych ponad 80% dorosłych powyżej 40. r.ż. zapadnie na spondylozę lędźwiową, która atakuje dyski, kręgi i stawy dolnej części kręgosłupa20.
  • Przepuklina dysku - sytuacja, w której jeden lub więcej dysków pełniących funkcję amortyzacji między kręgami kręgosłupa uwypuklą się do tego stopnia, że zawarta w nich "galaretka" zaczyna się wylewać - występuje całkiem często. W badaniu 60 mężczyzn i kobiet między 20. a 50. r.ż. rezonans magnetyczny (MRI) wykazał, że 65% osób miało co najmniej jeden uwypuklony dysk21.
  • Ze względu na sposób, w jaki używamy naszych ciał, gdy pochylamy się i podnosimy ciężkie przedmioty większość przepuklin dyskowych występuje w lędźwiowym odcinku kręgosłupa, od 1. do 5. kręgu lędźwiowego.
  • Standardowe metody leczenia bólu pleców, w tym przepukliny dysku, obejmują fizjoterapię, terapię ruchową (taką jak joga), leki przeciwbólowe, chiropraktykę, masaż, akupunkturę, wstrzyknięcia kortyzonu, środki rozluźniające mięśnie i oczywiście operacje chirurgiczne.

Powrót do gry

53-letni Justis Morginn był bardzo schorowany. Ten mieszkaniec Vancouver w Kanadzie odniósł w życiu wiele urazów, ale jego stan znacznie się pogorszył po poważnym wypadku samochodowym. Obydwa przednie więzadła krzyżowe kolan (ACL) zostały rozerwane. Każdego ranka mężczyzna ćwiczył tylko po to, by zdołać dotrzeć do pracy, ale jego kolana były tak niestabilne, że niemal się przewracał. Poza tym miał uszkodzone biodro i miednicę strzaskaną w wypadku.

Przez 15 lat Justis żył z ciągłym chronicznym bólem pleców, szczególnie w okolicy krzyża, i z napięciowymi bólami głowy. - Czułem się tak źle, że jeśli pracowałem przez godzinę, potem musiałem na godzinę się położyć - opowiada. - Byłem naprawdę niezdolny do niczego. Odwiedził całą armię lekarzy, osteopatów, fizjoterapeutów, masażystów i akupunkturzystów, ale poza krótkimi chwilami wytchnienia nic nie było w stanie złagodzić bólu.

W końcu zawitał u dr. Jama Caledę, naturopaty z Integrative Naturopathic Medical Centre w Vancouver. - Zaaplikował mi ozon wzdłuż całego kręgosłupa, w górę i w dół, po obu stronach. Nie był to "magiczny pocisk", ale zabiegi przywróciły mi mobilność i stabilność, umożliwiły chodzenie, jazdę na rowerze, ćwiczenia pilates i wszystkie inne zajęcia utrzymujące w formie dolną część pleców.

Morginn twierdzi, że terapia ozonowa, której nadal poddaje się w zależności od potrzeb, w połączeniu z ćwiczeniami fizycznymi zdołała ogólnie zmniejszyć jego cierpienie aż o 95%. - To była diametralna zmiana, która oswobodziła mnie też emocjonalnie. Teraz mogę nawet podnieść ręce nad głowę!

Dobra wiadomość jest taka, że istnieją inne drogi leczenia bólu pleców spowodowanego przez bakterie. Infekcje dysku i zmiany typu Modic w kręgach można łagodzić poprzez stosowanie wstrzyknięć ozonu oraz, potencjalnie, także innymi, bardziej naturalnymi metodami. Dr Jam Caleda, lekarz z Integrative Naturopathic Medical Centre w Vancouver w kanadyjskiej Kolumbii Brytyjskiej, opowiada o tym, jak zastosował terapię prolozone - polegającą na wstrzyknięciach do tkanki łącznej substancji wytwarzających kolagen oraz gazowego ozonu w celu odbudowy uszkodzonej tkanki łącznej w stawach i wokół nich - w leczeniu ponad setki pacjentów cierpiących na przepuklinę i infekcję dysku.

- Nie wiem, jak wypada kliniczne porównanie tej terapii do antybiotyków, ponieważ nigdy nie używałem leków przy bólu krzyża, ale ozon optymalizuje wykorzystanie tlenu w tkankach i wywiera na nie regenerujący wpływ, stymulując ich odbudowę - mówi dr Caleda. - Inny rezultat oddziaływania ozonu związany jest z jego silnymi własnościami przeciwdrobnoustrojowymi. Działa on również jak prooksydant, a prooksydanty, jak udowodniono, w praktyce stymulują wzrost ilości kolagenu w tkankach.

Bóle pleców a terapia ozonem

W badaniu przeprowadzonym w 2003 r. 300 pacjentom wykazującym kliniczne oznaki kompresji korzenia nerwowego dysku lędźwiowego i stwierdzoną przepuklinę dysku podano jedno wstrzyknięcie mieszaniny tlenu z ozonem. Ponad 70% ochotników doświadczyło ulgi w bólu17. Inne badanie udokumentowało "znaczącą redukcję" materiału dysku kolidującego z kanałem kręgowym dzięki zastosowaniu terapii ozonowej w przypadkach wypadnięcia lub przepukliny dysku, przez znaczący okres czasu opierających się innym metodom leczenia18.

Dr Darvish stosuje iniekcje ozonu do leczenia przepukliny i infekcji bakteryjnych w tych okolicach. Wstrzykuje O3 wokół więzadeł, lecz nie do samego dysku, ponieważ jako gaz ozon jest łatwo transportowany do i wokół kręgów, gdzie, jak mówi dr Darvish, w odróżnieniu od antybiotyków oddziałuje konkretnie na zainfekowane obszary. Wywiera również wpływ na inne dolegliwości związane z infekcją bakteryjną.

Naturalne antybiotyki

Bardzo wiele produktów spożywczych ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Bakterie Actinomycetes występujące w glebie są źródłem licznych antybiotyków, m.in. streptomycyny, aktynomycyny i erytromycyny. Czerwone gleby Jordanii, od tysięcy lat wykorzystywane w infekcjach skóry ze względu na swe lecznicze własności, są bogate w takie właśnie bakterie wytwarzające antybiotyki i do dziś używane są przez lokalne społeczności22.

Większości naturalnych antybiotyków nie trzeba jednak szukać dalej niż we własnej kuchni lub w miejscowym sklepie ze zdrową żywnością.

  • Czosnek, będący znanym środkiem przeciwbakteryjnym o szerokim spektrum, skutecznie zwalcza bakterie oraz wzmacnia układ odpornościowy.
  • Ekstrakt z mirry niszczy kilka patogenów, m.in. E. coli, S. aureus i Candida albicans.
  • Neem (miodla indyjska) Jej liście, kora i nasiona mają silne własności medyczne i antybiotyczne. Stosuje się je w rozmaitych schorzeniach, od malarii i wrzodów żołądka po choroby skóry, ból, gorączkę i bakteryjne infekcje przewodu pokarmowego.
  • Ekstrakt z pestek grejpfruta Badania wykazują, że jest skuteczny przeciwko szerokiemu spektrum bakterii.
  • Surowy ocet jabłkowy Stwierdzono jego własności przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające przy stosowaniu miejscowym oraz spożywaniu.
  • Olej kokosowy virgin Występujące w nim trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT) mają właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Olej kokosowy może również hamować wzrost Clostridium difficile, głównej przyczyny biegunek związanych ze stosowaniem antybiotyków.
  • Kurkuma Te intensywnie żółte bulwy, wysoce skuteczne w zmniejszaniu stanów zapalnych, a przy tym silne przeciwutleniacze, zwalczają również Helicobacter pylori, częstą bakterię zakaźną w żołądku, wiązaną z wrzodami i rakiem żołądka.
  • Srebro koloidalne zwalcza bakteryjne infekcje skóry, nosa i gardła, wiążąc się z błonami komórkowymi bakterii i blokując zdolność komórek do przetwarzania składników odżywczych w energię.
  • Miód manuka, produkowany z nektaru drzewa herbacianego, stosowany jest przeciwko opornej na metycylinę superbakterii - gronkowcowi złocistemu Staphylococcus aureus (MRSA). Przyjmowany wewnętrznie leczy zakażenia paciorkowcami i infekcje żołądka.
  • Olejek eteryczny z tymianku jest skuteczny przeciwko różnym bakteriom. Tylko do użytku zewnętrznego.
  • Olejek eteryczny z oregano zmniejsza stany zapalne i zabija patogeny wywołujące grzybice skóry.

- W przypadku przepukliny dysku większość problemów można powiązać albo z infekcją bakteryjną, albo z pochodzącymi z niej toksynami - przekonuje ekspertka. - Antybiotyki skierowane są głównie przeciwko infekcji, ale już nie przeciwko samym endotoksynom. Poza tym dysk nie ma silnego ukrwienia czy dopływu krwi, więc bardzo trudno jest dotrzeć z antybiotykiem do problematycznego obszaru w jego obrębie.

Tymczasem ozon ma bardzo bezpośrednie działanie znieczulające, dzięki czemu wyłącza ból, jednocześnie pomagając organizmowi zregenerować tkankę. Dr Darvish opowiada, jak z powodzeniem stosowała wstrzyknięcia ozonu u wielu pacjentów z bólem krzyża, cierpiących na przepukliny i infekcje dysków. Ostatnim przypadkiem był 66-letni mężczyzna z zapaleniem dysku, który od 30 lat zmagał się z chronicznym bólem pleców.

- Ból wciąż się nasilał. Lekarze zalecali operację, a terapia ozonowa była jego ostatnią opcją. Ekspertka zaczęła wykonywać bezpośrednie wstrzyknięcia - 4 w ciągu 8 tygodni. Z każdym kolejnym stan pacjenta poprawiał się i teraz czuje się dobrze. Oprócz leczenia ozonem dr Darvish zaleciła mu przestrzeganie diety przeciwzapalnej.

Dr Darvish stara się oddziaływać także na komponent emocjonalny. - Zawsze pytam moich pacjentów z bólem, jaki bagaż dźwigają. Bardzo dużo pracujemy później nad tym, by uwolnić emocjonalne stresory i toksyny, które nieświadomie noszą ze sobą przez długi czas.

Dr Caleda również przyznaje, że niezwykle istotne znaczenie ma holistyczne podejście do bólu pleców, leczące całą osobę, a nie tylko objawy. - Przekonanie, że istnieje jedno rozwiązanie lub jeden schemat leczenia, który przynosi efekty, jest zbyt uproszczonym podejściem - mówi. - Jako ludzie jesteśmy złożoną interakcją różnych procesów. Mam nadzieję, że w przyszłości zaczniemy myśleć o bardziej zintegrowanych sposobach leczenia bólu pleców

Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą Czerwiec 2019.

Bibliografia

  1. JAMA, 2016; 316: 2627–46
  2. Med Hypotheses, 2008; 70: 361–8
  3. Eur Spine J, 2008; 17: 1407–22
  4. Eur Spine J, 2007; 16: 977–82
  5. Clin Microbiol Infect, 2010; 16: 353–8
  6. BMC Med, 2015; 13: 13
  7. Eur Spine J, 2013; 22: 690–6
  8. J Am Acad Dermatol, 2013; 69: 729–35
  9. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 1999; 18: 859–65
  10. J Musculoskeletal Pain, 2001; 9: 105–113
  11. Ann Rheum Dis, 2004; 63: 450–2
  12. Clin J Pain, 2008; 24: 199–203
  13. Int J Microbiol, 2012; 2012: 694629
  14. Eur Spine J, 2013; 22: 697–707
  15. N Engl J Med, 2013; 368: 1461–2
  16. Water Res, 2015; 85: 458–66
  17. Am J Neuroradiol, 2003; 24: 996–1000
  18. Interv Neuroradiol, 2016; 22: 466–72]
  19. Asian Spine J, 2013; 7: 322–34.
  20. Pain Phys, 2000; 3: 167–92
  21. Radiology, 1998; 209: 661–6
  22. Appl Environ Microbiol, 2009; 75: 2735–41
Wczytaj więcej
Nasze magazyny