Nasze magazyny
Ze względu na swoją budowę anatomiczną oraz praktycznie permanentne obucie stopy są szczególnie narażone na rozmaite niedogodności. Z jednej strony na ich powierzchni nie ma gruczołów łojowych, co sprzyja przesuszaniu. Z drugiej - skupisko gruczołów znajduje się na podeszwach, a ciepłe buty i syntetyczne rajstopy lub skarpetki nasilają ich pracę. Stąd nie dziwi fakt, że właśnie z tą częścią ciała wiążą się kłopotliwa potliwość i nieprzyjemny zapach.
To jednak dopiero początek problemów, które dotyczą naszych stóp. Odrębną ich pulę stanowią wszelkiego typu deformacje, pojawiające się często wraz z wiekiem. Choroby układu krążenia, żylaki kończyn dolnych, otyłość czy cukrzyca u seniorów zwiększają ryzyko niedokrwienia tkanek i zakażenia, zwłaszcza grzybami. Do tego dochodzą przykre zmiany, jak odciski i modzele, które pojawiają się najczęściej pod wpływem urazów.
Żegnajcie szpilki!
Choć wysokie buty dla wielu z nas są synonimem kobiecości, wywierają one negatywny wpływ na kondycję kręgosłupa, nóg i stóp. Okazuje się nawet, że ten czynnik jest decydujący w przypadku 35% owrzodzeń powstających na stopach¹.
Ponadto wąskie i ciasne buty, np. czółenka, powodują ocieranie się o siebie palców, a to prowadzi do bolesnych odcisków. Buty na wysokim obcasie powodują również bóle śródstopia, wynikające z zapadnięcia przedniego łuku stopy lub przemieszczenia się wchodzącej w jego skład kości. Cienkie i wysokie szpilki sprzyjają bowiem ześlizgiwaniu się stopy do przodu i nienaturalnemu przenoszeniu ciężaru ciała na kość śródstopia. Z czasem mogą prowadzić do trwałych deformacji, a także bólu ścięgien i kości.
Dlatego pierwszym krokiem w stronę właściwej pielęgnacji stóp jest wybieranie niskich, odpowiednio szerokich butów, które nie będą wywierały zbędnego nacisku na palce i śródstopie. Warto nawet chodzić zupełnie boso, najlepiej po naturalnym podłożu.
Choroby towarzyszące
Choć wspomniane choroby zwiększają ryzyko niedokrwienia tkanek i zakażenia, najgroźniejszym powikłaniem towarzyszącym cukrzycy jest tzw. zespół stopy cukrzycowej. Odpowiada on nawet za 60% amputacji kończyn dolnych niebędących wynikiem urazu. Do głównych czynników ryzyka stopy cukrzycowej należą: niewłaściwa kontrola glikemii, nadciśnienie, rozwój neuropatii obwodowej i wynikająca z niego zmiana biomechaniki stopy, deformacje kości czy choroba naczyń obwodowych².
Nie bez znaczenia są również właściwa higiena i pielęgnacja. Diabetycy powinni szczególnie dbać o dokładne mycie i wysuszenie skóry między palcami stóp. Aby uniknąć niebezpiecznych urazów, należy nosić miękkie, szerokie buty i najlepiej bezszwowe skarpetki. Warto również codziennie obserwować stopy, ponieważ każde przerwanie ciągłości skóry może prowadzić do owrzodzenia.
To z kolei otwiera drogę wszelkim zakażeniom, które ze względu strukturę anatomiczną stopy niezwykle łatwo się rozprzestrzeniają.
Precz z odciskami!
Zarówno twarde, jak i miękkie odciski powstają w wyniku ściskania skóry pomiędzy kośćmi stopy a obuwiem. Oprócz tego, że wyglądają nieestetycznie, powodują ból, a kiedy z oczywistych względów wciąż narażone są na kontakt z powierzchnią buta, ich leczenie trwa dość długo. Poniższe naturalne metody pozwolą złagodzić dolegliwości i szybciej uporać się z problemem odcisków.
1. Olejek rycynowy Dostępny w każdej aptece olejek rycynowy zmiękcza obolałe miejsce i przyspiesza gojenie. Wcieraj go miejscu powstania odcisku aż do wchłonięcia.
2. Cytryna Ten owoc o wielu właściwościach leczniczych zmiękcza oraz lekko tonizuje skórę. Ukrój cienki plaster świeżej cytryny i połóż go na odcisku na co najmniej 15 minut.
3. Czosnek Opatrunek z plastra czosnku dezynfekuje odcisk i zmiękcza naskórek. Należy przymocować go plastrem i zmieniać 2 razy dziennie.
4. Rumianek Napar z torebki kwiatostanu rumianku skutecznie zmiękcza i łagodzi miejsce powstania odcisku. Najlepiej dodawać go do ciepłej wody z dodatkiem łyżeczki sody oczyszczonej i moczyć stopy przez około kwadrans.
5. Cebula Okład z pokrojonej w plasterki cebuli zalanej octem skutecznie zmiękcza odciski, ułatwiając ich późniejsze usunięcie. Cebulę mocz w occie co najmniej godzinę, a następnie przyłóż w miejscu powstania odcisku i owiń bandażem. Okład najlepiej stosować przez całą noc.
Usuń zgrubienia
Nie trzeba jednak cierpieć na cukrzycę, aby odczuwać skutki nietypowej budowy stopy. Przesuszony naskórek w tej okolicy łatwo rogowacieje, co prowadzi do pękania skóry (zwłaszcza na piętach) i powstawania bolesnych odcisków. Odciski te (zwane też nagniotkami) są skutkiem dużego nacisku. Aby skutecznie je usunąć, należy pozbyć się ich rdzenia. To wymaga jednak kilkudniowego rozmiękczania zmiany, np. maścią z kwasem salicylowym.
Zdecydowanie prostsze jest zapobieganie tego typu deformacjom. Oprócz wspomnianego już właściwego obuwia, kluczowe w tym wypadku jest regularne usuwanie zrogowaciałego naskórka. Warto rozpocząć je od wymoczenia stóp w wodzie z dodatkiem soli albo mydła. Rozmiękczona skóra łatwiej podda się działaniu tarki czy peelingu.
Po zabiegu nie zapomnij o wmasowaniu kremu odżywczego, zwłaszcza w okolice pięt. Właściwości nawilżające i regenerujące wykazuje szczególnie mocznik, który łatwo wnika do warstwy rogowej naskórka, zwiększając zawartość wody w strukturach keratynowych korneocytów oraz w obszarze cementu międzykomórkowego. Badania wykazały, że w stężeniach 3-10% działa nawilżająco, złuszczająco i rozjaśniająco³.
Bibliografia
- Med Metab 1997; 1: 57
- Diabetol Prakt 204; 5 (supl. A): A91
- Acta Dermatol Venereol 1992; 34: 177
- J Am Acad Dermatol 2008; 59(4): 633-53
Żółta kartka od organizmu
Niektóre dolegliwości stóp nie są tylko problemem estetycznym, a objawem poważniejszych zaburzeń. Wyjątkowo zimne stopy sugerują pogorszenie przepływu krwi (np. wskutek palenia papierosów, nadciśnienia lub chorób serca), uszkodzenia nerwów w przebiegu cukrzycy lub niedoczynność tarczycy. Nasilony ból w okolicy pięty, zwłaszcza o poranku, może oznaczać zapalenie rozcięgna podeszwowego lub tzw. ostrogę piętową.
Zmiana kolorów palców od czerwonego, przez biały i niebieski, do ponownie czerwonego (tzw. tęczowe palce) to z kolei potencjalny objaw choroby Reynauda, polegającej na gwałtownym kurczeniu się naczyń krwionośnych, a powodowanej emocjami lub oziębieniem kończyn4.
Najwięcej różnorodnych przyczyn mogą mieć jednak obrzęki w okolicy stóp: od zwykłego zatrzymania wody, przez niedobory witaminy B, choroby nerek, zaburzenia krążenia krwi, po uszkodzenie nerwów w przebiegu cukrzycy. Dlatego w przypadku powtarzających się dolegliwości - nadmiernego wysuszania, deformacji, nienaturalnej barwy, przewlekłego bólu lub swędzenia - warto poddać się dokładnej diagnostyce i poszukać prawdziwej przyczyny problemu.
Może się okazać, że objawy ze strony stóp są żółtą kartką od naszego organizmu toczonego poważną chorobą.
