Żylaki trzeba leczyć

Z medycznego punktu widzenia żylaki to objaw przewlekłej niewydolności żylnej. Skłonność do powstawania żylaków można odziedziczyć. Jeżeli mieli je nasi rodzice lub dziadkowie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że rozwiną się także u nas. Płeć to także czynnik ryzyka, częściej cierpią na nie kobiety. Żylaki mogą być ponadto następstwem siedzącego trybu życia, długotrwałej pracy wykonywanej w pozycji stojącej i zaawansowanego wieku.

Znany jest także pogląd, że za ich rozwój odpowiada niewydolność zastawek żylnych. Ale dzięki postępowi nauki wiemy, że do powstawania żylaków prowadzą zmiany, które zaburzają utrzymanie prawidłowego napięcia w ścianie naczyń. Jedną z przyczyn tych zmian są nieprawidłowości w budowie elastyny i składzie kolagenu, które powodują zmniejszenie elastyczności naczyń żylnych.

Wśród biochemicznych procesów mających znaczenie w etiologii żylaków wymienia się zaburzenie apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórek. Odpowiedzialnością za ich wystąpienie obarcza się również stany zapalne w ścianie naczyń. Nie jest jednak pewne, czy są one pierwotną przyczyną rozwoju żylaków¹.

Żylaki - objawy i diagnostyka

Nogi z widocznymi żylakami nie wyglądają estetycznie, ale ważniejsze jest to, że żylaki bardzo często są przyczyną obrzęków, uczucia ciężkości nóg i bólu o różnym nasileniu. Mogą pojawiać się takie objawy jak nieprzyjemne mrowienie lub swędzenie czy kurcze mięśni, dokuczające najczęściej w nocy. U niektórych osób dochodzi do zasinienia skóry, a przy zapaleniu żył powierzchownych występuje bardzo silny ból i pasmowe zaczerwienienie skóry w miejscach przebiegu chorych żył.

Żylaki można rozpoznać gołym okiem. Aby jednak określić skalę zmian w żyłach, wykonuje się USG lub badanie ultrasonograficzne wykorzystujące zjawisko Dopplera (USG Doppler). Oba badania są bezpieczne i bezbolesne, nie trzeba się do nich specjalnie przygotowywać. Polegają na przyłożeniu głowicy aparatu do nogi w miejscu przebiegu naczyń krwionośnych.

Leczenie zachowawcze żylaków

Leczeniem żylaków zajmują się chirurdzy naczyniowi lub flebolodzy, czyli specjaliści od żył. Wybór metody leczenia jest uzależniony od zaawansowania schorzenia. Ogólnie rzecz ujmując, stosuje się leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne, przy czym to pierwsze nie likwiduje przyczyny dolegliwości. Niemniej leki poprawiają napięcie i elastyczność naczyń krwionośnych, zmniejszają ich przepuszczalność (usuwają obrzęki), działają przeciwzapalnie i ograniczają ryzyko powstania zakrzepów.

Za nieinwazyjną metodę leczenia żylaków uznaje się także noszenie podkolanówek i rajstop uciskających, co w przypadku niektórych pacjentów jest wystarczającą terapią. Wiele osób cierpiących z powodu żylaków chętnie sięga po różne maści i żele służące do wcierania w nogi. Można z nich korzystać, bo przynoszą chwilową ulgę, ale trzeba pamiętać, że nie likwidują przyczyny schorzenia.

Laserowe leczenie żylaków

Usuwania żylaków laserem stosuje się już od kilkudziesięciu lat. To technika nazywana w skrócie EVLT (ang. EndoVenous Laser Treatment, czyli wewnątrznaczyniowa ablacja). Wiąże się ona z niskim ryzykiem wystąpienia efektów ubocznych lub działań niepożądanych. Jej zaletą jest ponadto wysoka (95%) skuteczność oraz to, że pacjent zaraz po zabiegu może wrócić do swoich obowiązków

. Przed zabiegiem lekarz zleca niekiedy wykonanie badań (morfologia, krzepliwość krwi, antygen HBs, poziom glukozy we krwi), aby ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta. Jak przebiega zabieg laserowego leczenia żylaków? Lekarz umieszcza w żyle wenflon i wprowadza przez niego światłowód. Istotą procedury jest podgrzanie ściany naczynia (wytworzenie energii cieplnej), a następnie zamknięcie żyły.

Zabieg przeprowadza się pod kontrolą USG. Ryzyko powikłań jest znacznie mniejsze niż w przypadku klasycznej operacji. Po zabiegu na nogę wkłada się pończochę uciskową, którą należy nosić przez kilkanaście dni. W tym czasie nie wolno odbywać długich podróży samochodem czy samolotem. Zabieg EVLT jest przeprowadzany w trybie ambulatoryjnym.

Sposoby leczenia żylaków

Współczesna medycyna oferuje pacjentom z żylakami wiele metod leczenia. Warto jednak wiedzieć, że NFZ refunduje tylko klasyczną operację chirurgiczną. Inne metody stosowane są w prywatnych klinikach, ale wtedy koszt zabiegu trzeba pokryć z własnej kieszeni. Jakie są możliwości?

Leczenie żylaków - klasyczna operacja

Ten typ operacji, nazywanych zabiegiem Babcocka, był wykonywany już na początku XX wieku. Obecnie klasyczną operację usunięcia żylaków przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub przewodowym. W przypadku tej metody nie ma znaczenia średnica usuwanej żyły. Zabieg jest zaliczany do inwazyjnych i często określa się go jako wyjątkowo krwawy.

Operacja Babcocka wiąże się z ryzykiem powikłań po zabiegu. Jak przebiega? Pierwsze cięcie wykonuje się w okolicy pachwiny, by do światła żyły odpiszczelowej było można wprowadzić giętką sondę. Kolejnym etapem jest wykonanie nacięcia w pobliżu kostki. Żyła zostaje nawleczona na sondę, którą fachowo nazywa się stripperem. Znajdującą się na sondzie żyłę wyciąga się z nogi na zewnątrz.

Kolejnym krokiem jest usuwanie poszczególnych żylaków poprzez wykonanie pojedynczych nacięć w skórze. Efektem ubocznym zabiegu są siniaki. Niestety istnieje też ryzyko wystąpienia zakrzepicy oraz przypadkowego usunięcia naczynia tętniczego, nerwu czy węzła chłonnego.

Leczenie żylaków - skleroterapia żylaków

Zamiennie zabieg jest nazywany leczeniem obliteracyjnym lub ostrzykiwaniem. W terapii wykorzystuje się substancję chemiczną, która wprowadzona do żyły za pomocą strzykawki powoduje jej włóknienie. Skleroterapia działa miejscowo, dlatego trzeba wykonać kilka zabiegów, jeśli chcemy uzyskać satysfakcjonujący efekt. Podczas każdego zabiegu ostrzykiwanie przeprowadza się tylko na jednej nodze. Zabieg nie jest szczególnie bolesny, pacjent czuje jedynie ukłucia igłą.

Na pełny efekt trzeba poczekać około miesiąca. Po zabiegu pacjent musi korzystać z pończoch uciskowych, co stanowi dopełnienie procesu leczniczego.

Leczenie żylaków - para wodna

Metoda SVS (ang. Steam Vein Sclerosis) to małoinwazyjna technika usuwania żylaków, w której wykorzystuje się parę wodną. Jej skuteczność ocenia się na 95%. Ryzyko działań niepożądanych jest niewielkie, podobnie jak prawdopodobieństwo uszkodzenia nerwów czy skóry. Jest to więc metoda konkurencyjna w stosunku do operacji klasycznych.

Zdecydowaną zaletę leczenia parą wodną stanowi możliwość usuwania żylaków o krętym przebiegu. Zabieg przeprowadza się pod kontrolą USG. Rozpoczyna go założenie wenflonu i podanie znieczulenia miejscowego, dzięki czemu jest bezbolesny. Następnie przez wenflon wprowadza się cewnik, który podaje parę wodną do światła żyły. Zabieg trwa zazwyczaj około 30 minut, a pacjent w kilka chwil po zamknięciu żylaków może wrócić do domu.

Po zabiegu konieczne jest noszenie uciskających podkolanówek lub pończoch.

Leczenie żylaków - klejenie żylaków

Nazwa dokładnie oddaje ideę oraz sposób leczenia. To zabieg małoinwazyjny, który umożliwia szybki powrót do aktywności fizycznej. Za pomocą klejów tkankowych mogą być leczone nawet duże żylaki o średnicy około 3 cm. Zabieg przebiega pod kontrolą USG. Najpierw zakłada się wenflon, przez który zostaje wprowadzony cewnik.

Do jednego z końców drenu jest podłączony specjalny aplikator umożliwiający podawanie kleju tkankowego do światła naczynia. Znieczula się jedynie miejsce wkłucia wenflonu. Po klejeniu żylaków nie jest konieczne stosowanie pończoch uciskowych.

Leczenie hybrydowe żylaków

Każda z dostępnych metod leczenia żylaków ma swoje zalety, ale także wady. Zdarza się, że dla uzyskania dobrego efektu leczniczego konieczne jest zastosowanie kilku metod, co nazywa się leczeniem hybrydowym. Techniki, które często łączy się w gabinetach flebologicznych, to wewnątrznaczyniowa termoablacja laserowa EVLT i skleroterapia.