Kurkuma - właściwości lecznicze i zastosowanie

Stosowana od setek lat w medycynie ajurwedyjskiej kurkuma została przebadana pod kątem wspomagania leczenia wielu chorób. Okazuje się, że lista jej możliwych zastosowań jest niemalże nieskończona.

31 marzec 2020
Artykuł na: 6-9 minut

Ta popularna w kuchni indyjskiej przyprawa jest silnym naturalnym środkiem bakteriobójczym. Jest dobrze tolerowana przez organizm - zdaniem ekspertów trudno jest zatruć się kurkumą.

Czy kurkuma i kurkumina to jest to samo?

Z korzenia kurkumy (ostryżu długiego) wyodrębniono kilka substancji o właściwościach leczniczych. Najlepiej przebadaną z nich jest kurkumina, czyli polifenol o silnych właściwościach przeciwutleniających, który nadaje kurkumie żółty kolor. Kurkuma to nie tylko kurkumina, ale badania wskazujące na skuteczność kurkuminy w walce z chorobami można postrzegać jako zachętę do stosowania kurkumy – o ile nie ma ku temu przeciwwskazań.

Właściwości lecznicze kurkumy

Badania nad kurkuminą odbywają się zwykle przy wykorzystaniu wyodrębnionej substancji. Ponieważ jednak kurkumina naturalnie występuje w kurkumie, stosowanie ostryżu z pewnością również przyczynia się do polepszenia kondycji zdrowotnej organizmu.

Kurkumina to naturalna substancja przeciwbakteryjna. Udowodniono, że zwalcza m.in. opornego na metycylinę gronkowca złocistego (MRSA), może też zwiększać właściwości przeciwbakteryjne leków1. Jednym z podstawowych zastosowań kurkumy jest wspomaganie trawienia.

Kurkuma wzmacnia odporność - wspomaga organizm w walce z chorobotwórczymi drobnoustrojami. Kurkumina i olejki eteryczne pobudzają mechanizmu obronne organizmu. Podczas infekcji dróg oddechowych warto sięgnąć po kurkumę.

Okazuje się jednak, że ostryż ma nam do zaoferowania o wiele więcej: kurkuma łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego, choroby Leśniowskiego-Crohna, wielu chorób układu pokarmowego powiązanych z wrzodami, a także niektórych schorzeń trzustki.

Kurkumina działa jak naturalny lek na cukrzycę: obniża poziom glukozy we krwi. Ponadto korzystnie wpływa na pracę nerek w przebiegu nefropatii cukrzycowej2. Kurkumina wspomaga organizm w walce z wolnymi rodnikami, co przekłada się nie tylko na dłuższe zachowanie młodego wyglądu, ale też zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób powiązanych z uszkodzeniami DNA, w tym wieloma odmianami raka oraz schorzeniami neurodegeneracyjnymi.

Kurkumina działa przeciwzapalnie, dlatego zaleca się ją osobom z chorobami autoimmunologicznymi oraz pacjentom poddawanym chemioterapii – wspomaga ona działanie leków przeciwnowotworowych i wykazuje działanie chemoprewencyjne3. Udowodniono, że kurkumina wspomaga terapię wielu przewlekłych schorzeń, w tym cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego i innych powiązanych ze stanami zapalnymi.

Kurkumina wspomaga pracę układu krążenia, korzystnie wpływa na śródbłonek naczyniowy, a jej skuteczność jest porównywalna z niektórymi lekami. Ponadto udowodniono, że kurkumina zmniejsza prawdopodobieństwo zawału serca – podawano ją pacjentom skierowanym na operację wszczepienia by-passów; ryzyko ataku serca było u nich niższe niż w grupie kontrolnej4.

Kurkumina to przyjaciel układu nerwowego - zwiększa poziom hormonu BDNF, którego aktywność powiązano z prawidłowym rozrostem neuronów. Natomiast niedobór hormonu BDNF zaobserwowano u pacjentów z depresją i chorobą Alzheimera5.

Ponadto kurkumina poprawia pracę mózgu. Potwierdza to badanie, w którym ochotnicy mieli przyjmować proszek z kurkumy lub antydepresant. Wynika to z tego, że kurkumina przekracza barierę krew-mózg, która dla niektórych leków jest nie do pokonania6.

Kurkuma wspomaga też stawy, co potwierdza badanie z udziałem ochotników cierpiących na RZS: kurkumina okazała się równie skuteczna co leki przeciwzapalne7. Niewykluczone też, że substancja ta wspomaga wydzielanie serotoniny i dopaminy – zaburzenia aktywności tych neuroprzekaźników powiązano ze schorzeniami psychicznymi i neurodegeneracyjnymi8.

Udowodniono korzystny wpływ stosowania kurkuminy u pacjentów z łuszczycą, chorobą nerek i dyskinezą dróg żółciowych2. Ponadto obniżając poziom glukozy we krwi i wspomagając pracę układu pokarmowego, kurkuma pomaga schudnąć.

Jak stosować kurkumę?

Kurkumę stosuje się zewnętrznie w przypadku: schorzeń skórnych, trudno gojących się ran.

Kurkuma stosowana wewnętrznie pomaga na: problemy z trawieniem, choroby układu moczowego, choroby jelit, cukrzycę i inne problemy metaboliczne, choroby układu krążenia2.

Jak zwiększyć ilość spożywanej kurkuminy w ciągu dnia?

W życiu codziennym trudno stosować samą kurkuminę tak jak robią to naukowcy. Prawie niemożliwe jest też przyjmowanie jej w dużych dawkach w postaci świeżego korzenia czy proszku, jak to ma miejsce podczas badań (nawet 12 g dziennie przez 3 miesiące2).

W naturalnych warunkach korzeń kurkumy zawiera tylko niewielkie ilości kurkuminy i olejków eterycznych, które są niezbędne do prawidłowego oddziaływania na organizm. Kurkumina stanowi zaledwie 3% wagi sproszkowanego korzenia kurkumy, ponadto organizm ma problemy z jej przyswajaniem, większość więc zostaje wydalona9

Dobrym sposobem na dostarczenie większej dawki kurkumy jest przyjmowanie jej w postaci ekstraktu. Zdrowa, zbilansowana dieta i odpowiednia suplementacja może zapewnić optymalne ilości kurkuminy i olejków eterycznych z kurkumy.

 Na co zwrócić uwagę przy zakupie kurkumy w formie suplementów?

  • Należy zwrócić uwagę na zawartość kurkuminoidów (kurkuminy i olejków eterycznych, takich jak np. ar-turmeron), które zwiększają skuteczność kurkumy. Synergiczne działanie kurkuminy i olejków eterycznych sprawia, że preparaty kurkumy są znacznie bardziej biodostępne dla organizmu. Wysoka zawartość składników aktywnych w suplementach diety sprawia, że mają one silniejsze właściwości zdrowotne.

  • Preparat musi być wolny od metali ciężkich, takich jak ołów, arsen, kadm czy rtęć.

  • Do produkcji suplementu nie mogą być używane rozpuszczalniki takie jak dwuchlorek etylu (EDC), benzen, aceton czy alkohol izopropylowy - są one szkodliwe dla zdrowia.

Przepisy z wykorzystaniem kurkumy

Świeża kurkuma w postaci korzenia oraz suszona kurkuma proszku jest dostępna w wielu sklepach. Spożywanie jej również przyczynia się do poprawy zdrowia, jednak w mniejszym stopniu niż czystej kurkuminy. Jeśli chcesz stosować kurkumę w kuchni i zwiększyć bioprzyswajalność kurkuminy, spożywają ją w towarzystwie pieprzu i tłuszczów.

Kurkumę można dodać do ryżu, ziemniaków lub wytrawnych naleśników, aby nadać im żółty kolor. Jako przyprawa do mięs świetnie pasuje do dań z kurczaka lub indyka, a także z wołowiny. Nie może jej zabraknąć w orientalnych daniach warzywnych i w zupach. Jeśli lubisz kawę, dodaj do niej kurkumę i kardamon, by zyskać aromatyczny, rozgrzewający napój.

Kurkuma - przeciwwskazania

Komu kurkuma szkodzi? Kurkuma przeciwwskazana jest u osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe oraz leczące się na kamicę żółciową nie powinny stosować kurkumy bez zgody lekarza. Co prawda udowodniono terapeutyczną rolę kurkumy w schorzeniach układu krwionośnego i trawiennego, jednak w niektórych przypadkach może ona nasilić objawy choroby.

Kobiety w ciąży powinny unikać kurkumy, ponieważ ostryż może wywołać przedwczesne skurcze, a także istnieją podejrzenia, że może działać szkodliwie na płód. Jeśli karmisz piersią, weź pod uwagę, że Twojemu dziecku ostry smak mleka może nie odpowiadać.

Bibliografia
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5124450/
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3535097/
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17569207
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22481014
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006899306027144
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23832433
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22407780
  • https://link.springer.com/article/10.1007/s00213-008-1300-y
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17044766
Artykuł należy do raportu
Kurkuma - złoty przepis na zdrowie
Zobacz cały raport
Wczytaj więcej
Nasze magazyny