Bylica roczna kontra babeszjoza

Chińczycy odkryli zdrowotne właściwości bylicy rocznej już tysiące lat temu. Stosowali ją w leczeniu malarii, ran, hemoroidów, gorączki, a nawet w zwalczaniu wszy¹.

Na Zachodzie zainteresowanie tą rośliną wzrosło dopiero w ubiegłym wieku. Naukowcy odkryli, że jest ona istotnym źródłem terpenoidów, flawonoidów, kumaryny, steroidów, fenoli, puryn i lipidów². Jednak najcenniejszym związkiem zidentyfikowanym w bylicy rocznej pozostaje artemizyna należąca do terpenów.

Bylica roczna na malarię

To właśnie z artemizyny pozyskiwanej z bylicy rocznej wytwarza się Artesunate - lek stosowany w leczeniu lekoopornej malarii, za wynalezienie którego w 2015 r. chińska profesor Tu Youyou otrzymała Nagrodę Nobla. Dzięki temu preparatowi setki tysięcy ludzi, głównie w krajach trzeciego świata, otrzymało dostęp do skutecznej i niedrogiej terapii przeciwmalarycznej, zastępującej chininę i jej pochodne, na które pasożyty wywołujące tę chorobę zdążyły się uodpornić³.

Bylica roczna: pogromca raka

Z badań naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego wynika, że te same właściwości, dzięki którym artemizyna jest skuteczna w leczeniu malarii, mogą odpowiadać za jej działanie przeciwrakowe.

Substancja ta hamuje wzrost guza, wywołuje apoptozę (zaprogramowaną śmierć) komórek nowotworowych oraz zmniejsza proces ich namnażania⁴. Badania amerykańskiego Narodowego Instytutu Onkologicznego (NCI - National Cancer Institute) na 55 hodowlach różnych komórek nowotworowych wykazały, że artemizyna w formie leku Artesunate wykazuje bardzo silne działanie przeciwnowotworowe, powodując apoptozę komórek białaczki oraz raka jelita grubego. Nieco słabszą aktywność odnotowano w przypadku komórek czerniaka złośliwego oraz nowotworów piersi, jajnika, prostaty, centralnego układu nerwowego oraz nerek⁵.

Dodatkowo artemizyna zwiększa wrażliwość guzów na chemioterapię (głównie ze względu na zmniejszenie aktywności S-transferazy glutationowej) oraz wspomaga ich leczenie poprzez regulację szlaków sygnałowych komórek nowotworowych.

Z kolei niewielkie badanie przeprowadzone w Szpitalu Uniwersyteckim St. George w Londynie na pacjentach z rakiem jelita grubego wykazało wydłużenie czasu, w którym dochodziło do progresji choroby, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby nawrotów. Wśród 12 pacjentów, którzy zażywali artemizynę jako środek uzupełniający terapię, tylko u 1 zanotowano nawrót, natomiast w grupie placebo - u 6 na 11 osób⁶.

Bylica roczna to silny antyoksydant

Ze względu na wysoką zawartość fenoli bylica roczna, obok dziurawca zwyczajnego, tymianku właściwego i barwinka różowego, uważana jest za jedną z 4 roślin o największej zdolności pochłaniania reaktywnych form tlenu (ORAC), co przekłada się na jej niezwykle silne działanie przeciwutleniające⁷.

Ocena różnych tkanek bylicy rocznej pod kątem ich zawartości odżywczej i potencjału antyoksydacyjnego wykazała, że to liście i kwiatostany mają najwyższy procent białka, tłuszczu surowego i frakcji strawnych oraz zawierają najwięcej pierwiastków. Ten korzystny rozkład aminokwasów i witamin, w połączeniu z bardzo niskim poziomem wrodzonych czynników antyodżywczych (zwłaszcza w liściach, w których jest on znacznie poniżej zalecanych poziomów toksyczności), dodatkowo zwiększa wysoką zdolność antyoksydacyjną rośliny⁸.

Bylica roczna kontra pasożyty

Eksperymentalne badania pokazały, że artemizyna i jej pochodne mogą być skuteczne nie tylko w przypadku malarii, ale i ludzkich pasożytów. Należy do nich schistosomatoza, czyli grupa schorzeń wywoływanych przez przywry z rodzaju Schistosoma. W tym przypadku substancja wykazywała istotny wpływ profilaktyczny u osób mających kontakt z wodą zakażoną tymi parazytami⁹.

W Polsce schistosomatoza pojawia się niezwykle rzadko - występujące głównie w Afryce, na wschodnich wybrzeżach Ameryki Południowej, w Azji południowo-wschodniej i na Bliskim Wschodzie. Dużo bardziej realne zagrożenie stanowią natomiast infekcje odkleszczowe, a zwłaszcza babeszjoza towarzysząca często boreliozie. Również w tym przypadku skuteczna może okazać się bylica roczna - badania wykazują, że hamuje ona rozwój pasożytów z rodzaju Babesia¹⁰. Warto przy tym dodać, że babeszjoza w objawach przypomina malarię, a jej współwystępowanie obserwuje się aż u 66% pacjentów z boreliozą.

Bylica roczna: nadzieja dla diabetyków

Artemizyna może mieć również pozytywny wpływ na pacjentów zmagających się z cukrzycą typu 1 - z jej pomocą można bowiem odtworzyć uszkodzone komórki trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny.

Badacze od dawna usiłują znaleźć sposób na odbudowę komórek beta wysepek Langerhansa w trzustce - które produkują insulinę w reakcji na wzrost stężenia glukozy we krwi - niszczonych przez organizmy osób z cukrzycą typu 1. Okazuje się jednak, że w odpowiednich warunkach możliwe jest przeprogramowanie innych komórek wysepek Langerhansa - tzw. alfa, które mogą przejąć rolę zniszczonych beta. Naukowcy odkryli, że właśnie podawanie artemizyny skutkowało takim przekształceniem komórek alfa oraz lepszym metabolizmem cukru¹¹.

Póki co badania nad skutecznością bylicy rocznej przeprowadzono jednak na zwierzętach z trzustkami uszkodzonymi w podobny sposób, jak u ludzi z cukrzycą typu 1.