Witamina B w pigułce - kompendium wiedzy na temat witamin z grupy B

Sprawdź, jak witaminy z grupy B mogą wpływać na system nerwowy!

07 październik 2015
Artykuł na: 9-16 minut
Zdrowe zakupy

Witaminy z grupy B to bardzo ciekawa i niezwykle pożyteczna dla naszego zdrowia grupa związków chemicznych o różnorodnej budowie, charakteryzująca się dobrą rozpuszczalnością w wodzie.

Ze względu na swoje właściwości witaminy z grupy B są nietrwałe i nie mogą być magazynowane w naszym organizmie, z wyjątkiem witaminy B12, która jest odkładana w minimalnych ilościach. Witaminy te wchodzą w skład wielu enzymów bądź potrzebne są do ich aktywacji. Mają wpływ na cały metabolizm komórkowy, aktywnie w nim uczestnicząc.

Zwiększone zapotrzebowanie na te witaminy występuje w stanach rekonwalescencji, po zabiegach operacyjnych, w czasie ciąży i karmienia piersią, w przypadku stosowania określonych leków chemicznych, diuretycznych i przeczyszczających, a także leków stosowanych w nadkwasocie żołądka i zgadze.

Ściśle określone dawki witamin z grupy B dla kobiet, kobiet w ciąży, kobiet karmiących, mężczyzn i dzieci podaje Instytut Żywności i Żywienia. Niektóre witaminy z tej grupy, jak witamina B1, B3, B7, B9 czy B12 są w pewnej ilości syntetyzowane w naszym organizmie przez określone bakterie jelitowe.

W stanie zakwaszenia organizmu – po zastosowaniu koniecznej antybiotykoterapii, w przypadku stosowania silnie działających leków chemicznych, spożywania przetworzonych i niepełnowartościowych pokarmów wzbogacanych dodatkami chemicznymi – dochodzi do zaburzeń wewnętrznego stanu homeostazy, a tym samym do niszczenia i zubożania pożytecznej flory bakteryjnej.

Wtedy zaburzony zostaje proces syntetyzowania witamin z grupy B, które są bardzo wrażliwe na działanie używek, takich jak alkohol, kawa, czarna herbata oraz cukier i produkty go zawierające. To właśnie spożywanie w nadmiarze cukru i słodyczy niszczy właściwą florę bakteryjną i przyczynia się do jakże niebezpiecznego rozwoju niekorzystnych mikrobów – różnych pasożytów oraz grzybów, bytujących w przewodzie pokarmowym, w tym Candida albicans.

Ponieważ witaminy z tej grupy są nietrwałe, organizm pobiera z pożywienia lub preparatów witaminowych tylko taką ich ilość, jakiej właśnie potrzebuje. Niewykorzystana część jest wydalana wraz z moczem, kałem bądź potem. Nadmiar tych witamin nie ulega kumulacji w organizmie, stąd nie istnieje ryzyko zatrucia nimi.

Niestety, rola tych witamin oraz konieczność stosowania ich odpowiedniej suplementacji są często bagatelizowane nie tylko przez osoby posiadające typowe oznaki awitaminozy lecz również przez lekarzy.

Współczesne pożywienie, a w szczególności żywność przetworzona nie są w stanie dostarczyć organizmowi odpowiedniej ilości witamin z grupy B, stąd rodzi się konieczność ich naturalnej suplementacji.

Niezmiernie ważne jest zażywanie naturalnych kompleksów tych witamin (Witamina B Complex), ponieważ kompleksy syntetyczne traktowane są przez nasze tkanki i wątrobę jako toksyny, a przy tym mogą przyczyniać się do tycia!

Naturalny preparat witaminy B kompleks powinien zawierać wszystkie witaminy z grupy B, jak B1, B2, B3, B5, B6, B7, B12 wraz z witaminą B9 (kwasem foliowym) oraz inozytolem (witaminą B8) i choliną (witaminą B4). Związane jest to z wzajemnymi zależnościami oraz wpływem na procesy wchłaniania i działania poszczególnych witamin z tej grupy.

Niedobory witamin z tej grupy prowadzą do wielu zaburzeń. Najbardziej charakterystyczne z nich to zaburzenia ze strony układu nerwowego i pokarmowego, stany zapalne skóry i błon śluzowych, wzrost poziomu homocysteiny, będącej czynnikiem ryzyka dla rozwoju chorób układu krążenia, a także ogólnie złego samopoczucia.

Witamina B1, B2, B3, B5, B6 oraz witamina B12 mają wpływ na stan i właściwe funkcjonowanie układu nerwowego. W przypadku braków lub ich niewystarczających ilości w organizmie system nerwowy człowieka nie może właściwie funkcjonować, gdyż zaburzeniu ulega przewodnictwo nerwowe, co ma niebagatelny wpływ na stan całego organizmu oraz określone choroby układu nerwowego, takie jak na przykład zapalenie korzonków nerwowych, chorobę beri-beri (skrajna forma awitaminozy na skutek braku witaminy B1).

Pomimo że witamina B1 i witamina B12 są syntetyzowane przez bakterie jelitowe, wiele osób cierpi na ich niedobór, co naturalnie może być powodem zaburzeń neurologicznych. Witamina B1 (tiamina) wpływa na metabolizm tłuszczów, węglowodanów i aminokwasów. Jest niezbędna do właściwego funkcjonowania tkanki nerwowej, przewodu pokarmowego i układu krążenia. Jej braki w organizmie są powodem zaniku otoczki mielinowej w nerwach ruchowych, będącego przyczyną choroby beri-beri.

Szczególną uwagę na właściwą i naturalną suplementację tej witaminy w postaci kompleksu powinni zwrócić palacze papierosów, osoby żyjące w ciągłym stresie oraz ludzie uzależnieni od alkoholu.

Długo utrzymujące się braki tiaminy w organizmie, także w przypadku spożywania ubogiego w nią niepełnowartościowego pożywienia, przyśpieszają procesy chorobowe i są powodem drżenia, osłabienia oraz dystrofii mięśni.

Witamina B2 (ryboflawina) ma wpływ na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego oraz odporność organizmu, uczestnicząc w produkcji przeciwciał. Bierze udział w wielu przemianach chemicznych, w oddychaniu komórkowym oraz wpływa na metabolizm węglowodanów, aminokwasów i tłuszczów.

Objawy niedoboru ryboflawiny dotyczą chorób układu nerwowego, takich jak zapalenie korzonków nerwowych, rwa kulszowa czy bóle mięśni. W przypadku niewystarczającego poziomu tej witaminy w organizmie dochodzi do stanów zapalnych skóry i błon śluzowych, pękania i zapalenia kącików ust.

Braki ryboflawiny mają także wpływ na narząd wzroku, szczególnie u osób starszych, i są powodem łatwego męczenia się oczu, ich łzawienia i nadmiernej wrażliwości na światło.

Naturalnymi źródłami tej witaminy są zielone warzywa liściaste, pełne ziarna zbóż, drożdże, jaja, mięso, ryby i grzyby.

Witamina B3 (niacyna) jest składnikiem układu koenzymów odgrywających rolę w procesie oddychania komórkowego, uczestniczy w procesie spalania węglowodanów, tłuszczów i białek, a także utrzymuje we właściwym stanie nabłonek skóry, przewodu pokarmowego oraz układ nerwowy.

Jej niedobory są powodem pelagry, stanów zapalnych skóry, biegunki, osłabienia mięśniowego, ogólnego zmęczenia, zaburzeń psychicznych, a w skrajnych przypadkach – paraliżu kończyn i otępienia.

Nadmiar spożywanego cukru i produktów zawierających jego dużą ilość niszczy niacynę. Źródłami witaminy B3 są zielone warzywa liściaste, ziemniaki, ser, jaja, drób, ryby, drożdże, pełne ziarna zbóż.

Witamina B5 (kwas pantotenowy) jest składnikiem koenzymu A, biorącego udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek oraz w przenoszeniu energii, poza tym jest odpowiedzialna za właściwy stan tkanki nerwowej i skóry. Kwas pantotenowy uczestniczy w syntezie kortykosteroidów, łagodzi wszelkie stany zapalne, zapobiega starzeniu się i powstawaniu zmarszczek, stąd jest często składnikiem kremów, emulsji i balsamów pielęgnacyjnych.

Niedobór tej witaminy występuje rzadko, głównie u osób odżywiających się pokarmami przetworzonymi, gotowanymi bądź fast foodami. Źródłami kwasu pantotenowego są rośliny strączkowe, brokuły, pełne ziarna zbóż, żółtko jaj, drożdże, wątroba, mleczko pszczele.

Witamina B6 (pirydoksyna) jest również konieczna do właściwego funkcjonowania tkanki nerwowej. Stymuluje ona zaopatrywanie komórek nerwowych w glukozę.

Niedobory w organizmie tej witaminy są powodem drgawek i objawów padaczkowych u dzieci, ogólnego zmęczenia, stanów depresyjnych, lękowych czy rozdrażnienia. Pirydoksyna bierze także udział w procesie krwiotwórczym oraz w procesie tworzenia przeciwciał.

Warto wiedzieć, że diety odchudzające, tabletki antykoncepcyjne oraz leki przeczyszczające są przyczyną jej niedoboru, co wiąże się z koniecznością stosowania odpowiedniej, naturalnej suplementacji tej witaminy.

Naturalnymi źródłami tej witaminy są zielone warzywa liściaste, banany, rośliny strączkowe, jak soja (należy unikać GMO) czy fasola, jaja, mięso, wątroba, drożdże, orzechy i pełne ziarna zbóż.

Witamina B12 (kobalamina) ma ogromny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, uczestnicząc w tworzeniu otoczki mielinowej.

Nieprawidłowo wykształcona osłonka mielinowa zaburza przewodnictwo nerwowe, a w przypadku koniecznej jej regeneracji, na przykład u chorych na SM (Sclerosis multiplex), wymaga odpowiedniego i regularnego odżywania witaminy B12.

Poziom kobalaminy powinni przede wszystkim kontrolować weganie, osoby na SM, a także osoby wykazujące zakwaszenie organizmu, niepełnowartościowo się odżywiające (przetworzoną żywnością, fast foodami lub spożywające dużo cukru), stosujące często antybiotykoterapię, która niszczy właściwą bakteryjną florę jelitową.

Niedobory witaminy B12 powinny uzupełniać osoby cierpiące na choroby jelit (Whipple’a i Zollingera- Ellisona), wykazujące zanikowy nieżyt błony śluzowej żołądka, mający zakażenia pasożytnicze, a także ludzie cierpiący na nadkwasotę żołądka czy zgagę oraz stosujący leki przeczyszczające i silnie działające leki chemiczne.

Obecnie sojowe produkty żywnościowe dla wegan wzbogaca się witaminą B12, co nie jest w pełni wystarczające ze względu na synergistyczne działanie witamin z grupy B.

Osoby zdrowe, niezależnie od wieku, także kobiety w ciąży, powinny stosować suplementację witaminy B w postaci kompleksu, ponieważ nasz organizm nie wytwarza witaminy B12. Po przedostaniu się do żołądka witamina ulega związaniu z wytwarzanym przez komórki okładzinowe żołądka czynnikiem wewnętrznym Castle’a.

Utworzony w ten sposób kompleks jest niezwykle stabilny i umożliwia wchłonięcie kobalaminy w zasadowym środowisku jelita cienkiego.

Kobalamina pełni niezwykle ważną rolę w wytwarzaniu czerwonych krwinek krwi, prócz tego zmniejsza poziom lipidów we krwi, uczestniczy w przemianie węglowodanów, tłuszczów i białek, wpływa na układ kostny oraz jest koenzymem w reakcjach metylacji w organizmie, warunkuje także syntezę kwasów nukleinowych w komórkach.

Właściwy poziom witaminy B12 w organizmie pomaga w uczeniu się, skupianiu uwagi oraz poprawia apetyt.

Witamina B12 zalecana jest także w stanach osłabienia i rekonwalescencji. Źródłami kobalaminy są produkty mięsne, żółtko jaj, mleko i jego przetwory (najlepiej Bio), pieczarki, ryby, kiełki zbóż, wątroba i nerki zwierzęce.Witamina B12 nie występuje w roślinach!

Dobrze skomponowana dieta to podstawa. Najlepiej przyswajalne są składniki zawarte w naturalnych produktach.

Taste of Life / Kyanqi hamy from Nersik Hajatyan on Vimeo.

Wczytaj więcej