Skierowanie lekarskie - kiedy jest potrzebne?

Prawo określa, do jakich specjalistów możemy się wybrać bez skierowania. Prócz lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) są to m.in. ginekolog, dentysta oraz psychiatra. W 2015 r. listę lekarzy, których możemy odwiedzić bez skierowania, zawężono, wyłączając z niej dermatologów i okulistów.

05 lipiec 2018
Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Teraz jeśli potrzebujemy pilnej konsultacji z tymi specjalistami, musimy albo postarać się o druk u lekarza rodzinnego, albo zapłacić za wizytę. Jednak formularze skierowań stanowią furtkę otwierającą drzwi do specjalistów, ale również do badań, rehabilitacji i leczenia uzdrowiskowego. Warto więc wiedzieć, kto powinien je wystawiać i jak długo są ważne.

Osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia lub mające inne prawo do świadczeń opieki zdrowotnej mogą korzystać z badań i porad lekarskich (w razie potrzeby także w domu), leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego, rehabilitacji leczniczej oraz profilaktyki zdrowotnej udzielanych zarówno przez placówki publiczne, niepubliczne, jak i przez osoby wykonujące zawód medyczny czy przez grupową praktykę lekarską lub pielęgniarską, jeżeli zawarły one z NFZ umowę na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w danym zakresie.

Bez skierowania

Druk ten nie będzie Ci potrzebny, jeżeli chcesz skorzystać z pomocy poniżej wymienionych specjalistów:

  • ginekologa i położnika,
  • onkologa,
  • psychiatry,
  • wenerologa,
  • dentysty.

Skierowania nie muszą także przedstawiać następujące osoby korzystające z ambulatoryjnej opieki specjalistycznej:

  • inwalidzi wojenni i wojskowi,
  • osoby represjonowane,
  • kombatanci,
  • niewidome cywilne ofiary działań wojennych,
  • chorzy na gruźlicę,
  • zakażeni wirusem HIV,
  • dawcy narządów w zakresie dotyczącym transplantacji,
  • uzależnieni od alkoholu,
  • środków odurzających i substancji psychotropowych - w zakresie lecznictwa odwykowego,
  • uprawnieni (żołnierze lub pracownicy) oraz weterani - w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa.

Skierowanie - kto może wystawić?

Zgłaszając się do wybranej placówki medycznej, należy przedstawić, oprócz potwierdzenia prawa do świadczeń, ważne skierowanie. Jest ono dokumentem wymaganym przy dostępie do badań diagnostycznych oraz świadczeń realizowanych w ramach:

  • ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
  • leczenia szpitalnego,
  • leczenia uzdrowiskowego,
  • rehabilitacji leczniczej,
  • opieki nad przewlekle chorymi.

W tych przypadkach skierowanie wystawia lekarz POZ lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach ważnej umowy z NFZ. Jeżeli pacjent objęty opieką specjalisty wymaga wykonania niezbędnych, dodatkowych badań diagnostycznych, skierowania na te badania wystawia świadczeniodawca udzielający świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Dotyczy to również specjalisty, do którego pacjent ma prawo zgłosić się bez takiego dokumentu.

Skierowaniem do lekarza specjalisty nie jest karta informacyjna z leczenia szpitalnego, izby przyjęć czy szpitalnego oddziału ratunkowego. Jeżeli w karcie informacyjnej wskazana jest kontynuacja leczenia, skierowanie - na osobnym druku - powinien wystawić lekarz prowadzący leczenie pacjenta w szpitalu.

Badania diagnostyczne kosztochłonne (np. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) może zlecić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego (czyli taki, który ma podpisaną umowę z NFZ) w poradni, która zawarła umowę z Funduszem na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną lub psychiatryczną, prowadzący leczenie pacjenta i stwierdzający potrzebę wykonania danego badania (w przypadkach uzasadnionych medycznie).

Natomiast do szpitala skierować może każdy doktor, nawet jeśli nie jest lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego.

Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe pacjent musi otrzymać od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, zaś zlecenie transportu sanitarnego wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego lub w ramach POZ - lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Na realizację zleceń pozostających w zakresie zadań pielęgniarki POZ - zlecenie wystawiają lekarz podstawowej opieki zdrowotnej i inni lekarze ubezpieczenia zdrowotnego.

Świadczenia udzielone pacjentowi bez skierowania - poza wymienionymi przypadkami - nie są finansowane przez NFZ, a ich koszty mogą obciążyć chorego lub jego najbliższych.

Jedno skierowanie w jednej placówce

Na podstawie danego skierowania możesz zarejestrować się tylko w jednej placówce udzielającej świadczeń w danym zakresie. Pacjenci wymagający większej liczby porad specjalistycznych z danej przyczyny mogą przedstawić skierowanie tylko przy pierwszorazowym zgłoszeniu się do wybranej poradni specjalistycznej.

Pacjent w celu otrzymania konkretnego świadczenia może się wpisać na listę oczekujących tylko w jednej placówce medycznej (u jednego świadczeniodawcy). Zasada ta dotyczy również świadczeń udzielanych bez skierowania oraz onkologicznych.

Skierowanie - ile czasu jest ważne?

Zazwyczaj dokument jest ważny dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Zachowuje on swoją ważność do czasu realizacji, np. poprzez ustalenie terminu przyjęcia pacjenta do szpitala.

Po objęciu chorego opieką danej poradni skierowanie ważne jest tak długo, jak długo utrzymuje się problem zdrowotny będący przyczyną jego wydania i jak długo lekarz specjalista prowadzący pacjenta wyznacza terminy kolejnych wizyt.

Wyjątkami są:

  • skierowanie na leczenie uzdrowiskowe, które podlega weryfikacji co 18 miesięcy, licząc od dnia jego wystawienia;
  • skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne w warunkach ambulatoryjnych, które traci ważność, jeżeli nie zostanie zarejestrowane w zakładzie rehabilitacji w terminie 30 dni od daty wystawienia;
  • skierowanie do szpitala psychiatrycznego, którego ważność wygasa po upływie 14 dni.

Skierowania z brakami, pozbawione części istotnych danych, nie mogą być przyczyną odmowy przyjęcia lub niewpisania pacjenta na listę oczekujących. Pacjent, który rejestruje się do poradni specjalistycznej, ma obowiązek dostarczyć oryginał skierowania (o ile jest ono wymagane), nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia dokonania wpisu na listę oczekujących, pod rygorem skreślenia z tej listy.

Termin liczony jest zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, tj.: nie jest wliczany do niego dzień dokonania wpisu na listę oczekujących; a kończy się z upływem ostatniego dnia, gdy zaś jego koniec przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa następnego dnia. Natomiast w przypadku przesyłania skierowania pocztą - liczy się data nadania listu. Gdy zdarzy się, że pacjent nie przyjdzie na wyznaczoną wizytę, zostanie skreślony z listy oczekujących, a świadczeniodawca zwraca mu oryginał skierowania. Można temu zapobiec, jeśli chory usprawiedliwi swoją nieobecność nadzwyczajnymi okolicznościami (wypadek, śmierć w rodzinie, zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne i niemożliwe do zapobieżenia).

Wniosek o przywrócenie na listę oczekujących pacjent musi zgłosić niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia się na ustalony termin udzielenia świadczenia. Musi on zawierać uzasadnienie przyczyny niestawienia się.

Artykuł należy do raportu
Prawa pacjenta
Zobacz cały raport
Wczytaj więcej
Może Cię zainteresować
Nasze magazyny