Oczyszczanie organizmu: polifenole

Polifenole wykazują przede wszystkim właściwości przeciwutleniające, czyli wspierają naturalne mechanizmy obronne komórek. Oznacza to, że mogą nie tylko korzystnie wpływać na długość życia, ale też poprawiać jego jakość, zmniejszając ryzyko wystąpienia różnych chorób.

Naturalnym źródłem polifenoli jest większość roślin jadalnych, a ich największe stężenie występuje w skórkach owoców

Polifenole chronią serce

W 2017 r. naukowcy wykazali, że polifenole chronią serce przed stresem oksydacyjnym, którego oddziaływanie na komórki tego organu prowadzi do chorób układu krążenia, w tym do nadciśnienia tętniczego i zawału mięśnia sercowego.

Polifenole zapobiegają uszkodzeniom kardiomiocytów (komórek serca) i ograniczają zasięg martwicy w przypadku zawału.

W istotny sposób zmniejszają też wytwarzanie wolnych rodników tlenowych i azotowych, ponieważ wpływają na aktywność enzymów przeciwutleniających i procesy powiązane z utrzymaniem komórek przy życiu¹. Resweratrol, którego największe stężenie stwierdza się w skórce winogron, wspomaga aktywność mięśni gładkich, co usprawnia przepływ krwi. W ten sposób przyczynia się on pośrednio do profilaktyki arteriosklerozy i nadciśnienia. Chroni także przed powstawaniem skrzeplin, a co za tym idzie, zmniejsza ryzyko zawału serca i udaru².

Polifenole wspomagają trzustkę

Dieta bogata w polifenole jest również polecana diabetykom. Co więcej, badania wskazują, że należące do nich antocyjany zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę. W jaki sposób polifenole łagodzą objawy cukrzycy? Chronią komórki beta przed zatruciem glukozą, działają przeciwutleniająco i przeciwzapalnie, a także hamują wydzielanie alfa-amylazy i alfa-glukozydazy, enzymów odpowiedzialnych za rozkładanie skrobi (wielocukru obecnego m.in. w ziemniakach), co zmniejsza jej wchłanianie w organizmie³.

Polifenole łagodzą objawy choroby Alzheimera

Mamy coraz więcej dowodów na związek między otyłością a alzheimerem. Otyłość często wiąże się z niewłaściwym sposobem żywienia, czego następstwem jest niedobór w organizmie wielu ważnych dla zdrowia substancji. Zdaniem specjalistów przyczynia się to również do degeneracji układu nerwowego. W jednym z badań wykazano, że prawdopodobieństwo rozwoju alzheimera jest powiązane... z wymiarami obwodu w pasie. Stwierdzono, że ryzyko zachorowania w odniesieniu do uczestników eksperymentu z największą otyłością brzuszną było nawet trzy razy większe niż w przypadku osób szczupłych. Zagrożone są również osoby, które w wieku 30-39 lat cierpiały na otyłość. Jej występowanie w starszym wieku nie ma już w tym przypadku tak wielkiego znaczenia. W profilaktyce choroby Alzheimera ważne jest więc zdrowe odżywianie, a dieta bogata w polifenole ma kluczowe znaczenie w profilaktyce wszystkich chorób neurodegeneracyjnych.

Wykazano, że myszy karmione pestkami granatu zapadały na alzheimera dwa razy rzadziej niż gryzonie w grupie kontrolnej.

Udowodniono też na przykład, że picie zielonej herbaty poprawia pamięć i chroni przed stresem oksydacyjnym. Z kolei polifenole zawarte w soi wpływają na pamięć wzrokową. Ich skarbnicą, zwłaszcza flawonoidów, jest również kakao, którego spożywanie wpływa na zdolności poznawcze i werbalne (powiązane z mową) u osób z łagodnymi objawami choroby Alzheimera⁴.

Polifenole walczą z chorobą Parkinsona

Jak bardzo polifenole są skuteczne w starciu z chorobami neurodegeneracyjnymi, można ocenić na podstawie działania związków występujących w miłorzębie dwuklapowym. Zawarte w nim flawonoidy usprawniają przepływ krwi przez naczynia krwionośne. Transportowany przez nią tlen trafia więc w większej ilości do komórek, m.in. do znajdujących się w mózgu neuronów. Dlatego też miłorząb jest ważnym składnikiem leków stosowanych w terapii choroby Alzheimera, a także choroby Parkinsona.

Polifenole obecne w zielonej herbacie chronią przed śmiercią komórki mózgowe wytwarzające dopaminę, co potwierdziło badanie na szczurach.

Ponieważ zielona herbata jest silnym antyoksydantem, picie tego napoju zmniejsza powstawanie reaktywnych form tlenu i azotu, co również przyczynia się do spowolnienia postępu parkinsona. Inny polifenol, sylimaryna pochodząca z ostropestu plamistego, wskutek działania przeciwutleniającego i przeciwzapalnego chroni układ nerwowy i wspomaga wytwarzanie dopaminy. Sylimaryna wpływa na syntezę azotu i ekspresję niektórych białek odpowiedzialnych za cykl życia komórki, a także usprawnia pracę mitochondriów⁵.

Polifenole stoją na straży zdrowia psychicznego

Kilka badań laboratoryjnych wykazało, że polifenole mogą wpływać na układ nerwowy i zachodzące w nim procesy. Liczne studia na gryzoniach udowodniły, że kurkumina, fenolowy składnik korzenia kurkumy, łagodzi stany depresyjne. Jej wchłanianie w organizmie zwiększa piperyna, alkaloid obecny w pieprzu, który wpływa na wydzielanie w organizmie serotoniny i dopaminy.

W badaniu z 2014 r. podawano 60 ochotnikom przez 6 tygodni kurkuminę w dawce 1000 mg dziennie, co spowodowało u nich złagodzenie stanów depresyjnych

Również katechiny z zielonej herbaty wpływają na stres i stany depresyjne. Potwierdziło to badanie na myszach: zwierzęta zmuszono do pływania, po czym podano im katechiny, co w konsekwencji obniżyło u nich poziom hormonów stresu. Podobnie działają flawonoidy z kakaowca - złagodziły u szczurów stany depresyjne związane z pływaniem. Co więcej, w badaniu klinicznym udało się potwierdzić, że wyciąg z kakaowca zmniejsza objawy chronicznego zmęczenia⁶.

Polifenole zwalczają komórki rakowe

Występujący w owocach jagodowych i winogronach resweratrol, polifenol zaliczany do najskuteczniejszych naturalnych substancji przeciwnowotworowych (oddziałuje na komórki rakowe we wszystkich stadiach ich rozwoju), aktywuje sirtuiny - białka odpowiedzialne za metabolizm i cykl życia komórek, ich odporność na stres oksydacyjny oraz wiele innych funkcji.

W obecności resweratrolu zwiększa się skuteczność należącego do sirtuin białka p53, które nakazuje komórce rozpoczęcie procesu samobójstwa.

Jest to niezwykle ważne w przypadku komórek namnażających się w sposób niewłaściwy, jak w nowotworach. Ponadto wykazano, na razie wyłącznie w warunkach laboratoryjnych, że resweratrol hamuje aktywność enzymu cyklooksygenazy (COX), uniemożliwiając syntezę prostaglandyn, a to powstrzymuje rozwój stanów zapalnych, towarzyszących także nowotworom. Istnieją również badania dowodzące, że resweratrol zapobiega rakowi prostaty, a nawet go leczy, co potwierdzono dzięki testowi PSA. Podobne działanie wykazuje on wobec raka jelita grubego i raka wątroby⁷.

Julia Cember