Antyrakowy implant - nowoczesny sposób zapobiegania nawrotom choroby

Zdaniem psychologów nawrót choroby nowotworowej może być dla pacjenta o wiele trudniejszym przeżyciem niż pierwsza diagnoza raka. Doświadczenia wyniesione z wcześniejszej walki z nowotworem, świadomość tego, jak wygląda proces leczenia i że wiąże się on z wieloma problemami, takimi jak chociażby skutki uboczne terapii, sprawiają, iż choremu trudno pogodzić się ze stwierdzeniem u niego wznowy.

Towarzyszy temu obawa, że rak nie odpuści i będzie stale nawracał, co nie pozwoli prowadzić normalnego życia. Dlatego wysiłki amerykańskich naukowców skupiły się na znalezieniu sposobu na uniknięcie wznowy usuniętego nowotworu.

Dlaczego rak powraca?

Wznowa nowotworu może mieć charakter lokalny, regionalny lub odległy. Wznowa lokalna polega na odrośnięciu guza w pierwotnym miejscu, z którego został usunięty. Dzieje się tak zazwyczaj na skutek pozostawienia fragmentu guza podczas operacji. Otóż lekarze rezygnują niekiedy z całościowego usunięcia zmiany, jeśli istnieje ryzyko, że wiązałoby się to ze znacznym upośledzeniem funkcji danego narządu (zdarza się również, że w operowanym miejscu pozostają mikroskopijne ilości tkanki nowotworowej niemożliwe do zauważenia przez chirurga).

Z kolei wznowa regionalna jest zazwyczaj wynikiem naciekania okolicznych tkanek przez nowotwór, a wznowa odległa – efektem migracji komórek guza poza jego pierwotne ognisko. Aby zapobiec wznowie, po usunięciu zmian pierwotnych poddaje się pacjentów immunoterapii, chemioterapii lub radioterapii, których celem jest zniszczenie resztek nowotworu.

Czasami jednak leczenie to nie przynosi rezultatu, na przykład z powodu powstawania w tkance nowotworowej komórek immunosupresyjnych, które uniemożliwiają układowi odpornościowemu zniszczenie komórek rakowych za pomocą cytotoksycznych limfocytów.

Nowatorskie podejście do uniknięcia nawrotu raka

W przebiegu eksperymentu usunięto myszom zmiany nowotworowe będące skutkiem rozwoju mięsaków, czerniaka, raka okrężnicy i jednego z rodzajów raka piersi, a w miejscach usuniętych zmian śródoperacyjnie wszczepiono implanty hydrożelowe nasączone mieszaniną leku przeciwnowotworowego i przeciwciał przeciwko specyficznej proteinie, regulującej procesy programowanej śmierci komórki i odpowiedź układu odpornościowego, a także zmniejszającej aktywność limfocytów T.

Zadaniem implantu było przełamanie linii obronnej nowotworu poprzez zmniejszenie ilości komórek immunosupresyjnych, co umożliwiłoby układowi odpornościowemu, a w szczególności limfocytom cytotoksycznym, rozprawienie się z pozostałościami po usuniętym guzie. Celem leczenia było natomiast uniknięcie wznowy i rozsiewu pozostałych po usunięciu guza komórek nowotworowych do odległych tkanek.

Spektakularny sukces nowej metody walki z rakiem

Zaskakujące dla naukowców było to, że zaobserwowano zmniejszenie częstotliwości powstawania wznowy i przerzutów u wszystkich badanych zwierząt w odniesieniu do każdej z czterech badanych grup nowotworów. Leczenie znacznie wydłużyło także czas przeżycia badanych myszy. Zaletą tej metody jest również to, że leki podawane dotychczas ogólnie są stosowane miejscowo, co pozwala na ograniczenie ich negatywnego wpływu na organizm pacjenta i uniknięcie wielu skutków ubocznych terapii.

Badacze analizują obecnie możliwość zastosowania tej metody w leczeniu innych rodzajów nowotworów, niezależnie od stanu zaawansowania choroby, i mają nadzieję, że wkrótce miejscowe implanty staną się stałym elementem terapii onkologicznej, zabezpieczającej pacjentów przed wznową czy przerzutami¹.