Jakie zioła i rośliny wspomagają pęcherzyk żółciowy?

Zanim zdecydujemy się na drastyczne środki, można zmienić codzienne nawyki i przyjrzeć się swojej diecie. Warto także spróbować kuracji ziołami, które działają leczniczo na nasz układ trawienny. Zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć!

Mięta pieprzowa (Mentha piperita)

Starożytni Rzymianie używali jej jako przyprawę oraz środek poprawiający apetyt. To niezwykle popularne zioło poprawia trawienie, zwłaszcza tłuszczów. Łagodzi ból żołądka, niestrawność, nudności, wymioty, zapalenie jelit, zapalenie żołądka i jego kwasowość¹. Zapobiega kamicy żółciowej i kolce jelitowej, pobudzając wydzielanie żółci i soku żołądkowego².

Pomaga w leczeniu zapalenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz w dolegliwościach wątroby³. Działa rozkurczowo na mięśnie w przewodzie pokarmowym, więc stosowana jest także jako środek wiatropędny. Reguluje pracę jelit i wspomaga perystaltykę.

Bylica piołun (Artemisia absinthium)

Znana była jako przyprawa już w starożytnym Egipcie. W XIX w. we Francji modne było picie absyntu – alkoholu na bazie piołunu i anyżu⁴. W medycynie ludowej pomagał w chorobach żołądka, wątroby i układu moczowego. Obecnie wykorzystywana jest do sporządzania gorzkich likierów żołądkowych i do produkcji wermutów aromatyzowanych ziołami.

Ziele piołunu poprzez swoją gorycz pobudza działanie przewodu pokarmowego. Zawiera m.in. gorzkie glikozydy, związki kumarynowe, olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy i żywice. Kuracja piołunem wspomaga leczenie kamicy żółciowej i umożliwia likwidację zaburzeń pęcherzyka żółciowego.

Poprawia ukrwienie, pobudza łaknienie, rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i powoduje usunięcie silnych wzdęć. Piołun ma również korzystny wpływ na wydzielanie żółci⁵. Zawarte w roślinie związki wspierają procesy oczyszczania wątroby oraz odprowadzanie żółci z woreczka żółciowego do dwunastnicy.

Żółć wspomaga trawienie tłuszczów, jednak jej nadmiar może prowadzić do cholestazy, co wpływa na zaburzenia trawienia i uszkodzenia komórek wątrobowych. Badania dowiodły ochronne działanie ekstraktów z piołunu na komórki wątroby⁶. Leczenie zaleca się prowadzić pod kontrolą lekarza przez krótki czas⁷.

Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus)

Stosowano go jako roślinę leczniczą już w średniowieczu. Badania wyciągów z różnych części karczocha potwierdzają jego korzystne działanie na układ pokarmowy, wątrobę i drogi żółciowe. Zawarte w wyciągu polifenolokwasy działają żółciotwórczo i żółciopędnie. Ekstrakt z jego liści ma właściwości antyoksydacyjne¹⁰, hepatoprotekcyjne, przeciwdrobnoustrojowe oraz redukujące poziom cholesterolu¹¹.

Jest jednym ze środków, które pomagają w uszkodzeniach wątroby, ponieważ zawiera on cynarynę o bardzo silnych właściwoścach regeneracyjnych. Znacznie zwiększa ona wytwarzanie żółci i pomaga w jej transportowaniu¹². Oprócz tego działa ochronnie na komórki wątroby, zaś zawarta w niej inulina reguluje poziom cukru we krwi, dzięki czemu karczochy są bardzo pomocne w łagodzeniu niestrawności oraz stanów zapalnych woreczka żółciowego i wątroby.

Wyciąg z karczocha może być stosowany w leczeniu takich chorób jak: zapalenie pęcherzyka żółciowego, stany po cholecystektomii, w dyskinezie dróg żółciowych. Jest również wykorzystywany jako środek przeczyszczający oraz poprawiający trawienie.

W przeprowadzonym badaniu u pacjentów z przewlekłymi dolegliwościami wątroby lub dróg żółciowych, polegającym na leczeniu wyciągiem z liści karczocha, u 70% z nich wystąpiło zmniejszenie lub nawet ustąpienie dolegliwości już po tygodniu, a po 4 tygodniach – u 85% badanych¹³.

Kurkuma (Curcuma longa)

Wśród ziół, które mogą wspomóc pracę pęcherzyka żółciowego na pierwszym miejscu wymieniane jest zwykle kłącze kurkumy. Zawarte w niej kurkuminoidy mają korzystny wpływ na przewody żółciowe, działają pobudzająco na wydzielanie żółci, wpływają na kurczliwość pęcherzyka i zapobiegają tworzeniu się kamieni żółciowych¹⁴.

Badania in vitro na wątrobach szczurzych wykazały, że ekstrakt z kłącza kurkumy powodował wzrost przepływu żółci o 50-80% i stymulował wytwarzanie kwasów żółciowych. Efekt ten utrzymywał się przy najwyższej dawce nawet do 90 min po zakończeniu doświadczenia.

Dożylne podanie ekstraktu z kłącza kurkumy, kurkuminianu sodu oraz olejku eterycznego z kłącza kurkumy stymulowało wydzielanie kwasów żółciowych u psów. Najsilniejszy efekt obserwowano dla kurkuminianu sodu, który zwiększał całkowite wydzielanie kwasów żółciowych, bilirubiny oraz cholesterolu¹⁵.

We wszystkich badaniach kurkuminoidy powodowały spadek wydzielania kwasów żółciowych¹⁶. W innych badaniach dożylne podanie kurkuminy szczurom spowodowało wzrost przepływu i wydzielania żółci – wzrósł on o 100%, zaś wydzielanie bilirubiny w żółci zwiększyło się o 50%, a cholesterolu o 13%¹⁷.

Czarna rzepa (Raphanus sativus)

Znana również jako czarna rzodkiew, była używana od stuleci w leczeniu kamieni żółciowych w tradycyjnej medycynie meksykańskiej i indyjskiej. Jej bliską kuzynką jest popularna rzodkiewka. Właściwości lecznicze znajdziemy w korzeniu. Zawiera on związki siarki, rafaninę, rafanol, witaminę C, PP, prowitaminy z grupy B oraz liczne związki mineralne, m.in. potas, żelazo, magnez, wapń i fosfor.

Występują w niej glukorafazatyna i glukorapanina, w związku z tym czarna rzodkiew została zbadana pod kątem jej zastosowania w profilaktyce kamicy żółciowej. Ustalono, że sok z tej rośliny obniża poziom cholesterolu w osoczu i rozpuszcza kamienie żółciowe⁸.

Wyciąg z korzenia czarnej rzodkwi wzmaga wydzielanie soków trawiennych, pobudza trawienie i perystaltykę jelit, działa żółciopędnie i żółciotwórczo, ułatwia przepływ żółci do dwunastnicy⁹. Pomaga w stanach zapalnych wątroby oraz dróg żółciowych, niedostatecznym wytwarzaniu i zastoju żółci oraz biegunce, niestrawności, nudnościach, w nieżytach żołądka, dwunastnicy, zaparciach, bolesnych wzdęciach i braku łaknienia.

Wpływa korzystnie na fosfolipidy występujące naturalnie w błonie komórkowej oraz wątrobie, których obecność zaburza ciężkostrawna dieta, spożywanie leków i alkoholu. Działają one nie tylko na wątrobę, ale również na woreczek żółciowy, gdyż poprawiają rozpuszczalność cholesterolu w żółci i zapobiegają wytrącaniu się kamieni żółciowych.

Dymnica lekarska (Fumaria officinalis)

Jest bardzo skutecznym ziołem w przypadku dolegliwości pęcherzyka żółciowego. Ma tzw. właściwości amfocholeretyczne, co oznacza, że zwiększa wytwarzanie żółci, stosownie do potrzeb organizmu, lub hamuje jej wydzielanie w przypadku jej nadmiaru.

Ma również właściwości cholecystokinetyczne, czyli pobudza procesy skurczowe pęcherzyka żółciowego i ułatwia przepływ żółci do dwunastnicy. Jej stosowanie zalecane jest kiedy zachodzi konieczność zwiększenia przepływu żółci i łagodzenia uczucia pełności, wzdęć.

Przywraca prawidłową perystaltykę jelit i regularne wypróżnienia²⁰. Stosowana jest także przy migrenie spowodowanej zaburzeniami wydzielania żółci. W badaniu klinicznym z udziałem pacjentów z różnymi zaburzeniami tego wydzielania wykazano, że po 2 tygodniach stosowania wyciągu z ziela dymnicy znacznie zmniejszyły się takie objawy, jak bóle brzucha w górnej części, wzdęcia, nudności, wymioty, problemy ze snem oraz bóle głowy.

W innym badaniu, w którym wzięło udział 105 pacjentów cierpiących z powodu chorób dróg żółciowych, kamicy, hepatomegalii i objawów po zespole cholecystektomii, wydłużono okres przyjmowania wyciągu z dymnicy w dawce 6 x 250 mg dziennie do 6 mies. Poprawę lub całkowite ustąpienie objawów odczuło ponad 80% badanych²¹.

Kolendra (Coriandrum)

Znana jest przede wszystkim jako przyprawa. Warto także docenić jej działanie prozdrowotne. Olejek pozyskiwany z nasion kolendry zawiera duże ilości linalolu²², który działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, stymulując w ten sposób trawienie i perystaltykę jelit²³.

Pomaga w zapaleniu błony śluzowej żołądka i biegunkach, ma właściwości żółciopędne, pomaga w wydzielaniu enzymów i soków trawiennych. Ułatwia przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy, czego konsekwencją jest lepsze trawienie. Polecana w diecie oczyszczającej wątrobę.

Zawiera wiele składników odżywczych (m.in. witaminę C, niacynę, ryboflawinę, tiaminę, magnez, cynk i mangan) niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania żołądka i wątroby²⁴.

Ostropest plamisty (Silybum marianum)

Roślinę tę ceniono już w starożytności. Ponad 300 badań naukowych potwierdziło skuteczność Silybum marianum, szczególnie w leczeniu schorzeń wątroby. Zawiera kompleks flawonolignanów określanych jako sylimaryna, która wykazuje działanie ochronne, przeciwzapalne i odtruwające względem uszkodzonych komórek wątroby. Regularnie stosowany pomaga w jej regeneracji.

Zawarta w ostropeście sylimaryna ułatwia wydalanie z organizmu szkodliwych substancji, a także neutralizuje toksyny w przypadkach ostrych zatruć, np. alkoholem lub trującymi grzybami. Jej właściwości cenione są także w stymulowaniu produkcji żółci. Jedz po łyżce nasion ostropestu plamistego dziennie – to oczyści i odciąży wątrobę, poprawi jej funkcjonowanie, a także zapobiegnie nadmiernym wyrzutom żółci do pęcherzyka żółciowego¹⁸.

Ostropest pomaga również zwalczyć kolki spowodowane przez kamienie żółciowe oraz zapobiegać tworzeniu tych ostatnich. W 1991 r. w Journal of Hepatology opublikowano wyniki badań, które wykazały, że już 420 g sylimaryny, podawanej przez 30 dni, powoduje obniżenie cholesterolu w żółci oraz poprawia jej skład. Dzięki temu nie jest możliwe wytrącanie kamieni żółciowych¹⁹.