Na obniżenie cholesterolu - jabłka zamiast statyn

Początkowo statyny przepisywano w celu zapobiegania wystąpieniu drugiego ataku serca lub udaru mózgu. Jednak od czasu opublikowania wyników badania JUPITER w 2008 r. wiele się zmieniło i większość osób przyjmuje te leki, by zapobiegać pierwszemu zawałowi. Co więcej, pojawiają się zakusy, by przepisywać je profilaktycznie wszystkim osobom po 50. r.ż.

Prawda jest jednak taka, że statyny wcale nie zapobiegają chorobom serca, a przynajmniej nie wpływają na długość życia. Naukowcy z University College Hospital w Galway w Irlandii przeanalizowali 55 badań i odkryli, że stosujący je pacjenci wcale nie żyli dłużej niż osoby, które z nich nie korzystały. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby serca było u nich dokładnie takie samo, a co gorsza kobiety, diabetycy oraz młodzi ludzie byli bardziej narażeni na schorzenia kardiologiczne, jeśli przyjmowali statyny¹!

Nie mówiąc już o tym, że blisko połowa pacjentów, którym zaleca się ich stosowanie, rezygnuje z nich już w pierwszym roku farmakoterapii z powodu braku poprawy stanu zdrowia i dotkliwych skutków ubocznych. Okazuje się jednak, że istnieje pewniejsza i bezpieczniejsza opcja - wystarczy zajrzeć do pobliskiego sadu.

Korzyści z jedzenia jabłek

Jabłka to prawdziwa skarbnica substancji odżywczych, która niesie korzyści dla całego organizmu. Są bogate m.in. w przeciwutleniacze, kwercetynę i rozpuszczalny błonnik, który spowalnia gromadzenie się w tętnicach płytki bogatej w cholesterol. W różnych badaniach udowodniono, że jedzenie co najmniej 1 sztuki dziennie może znacząco ograniczyć ryzyko zachorowania na wiele nowotworów (zwłaszcza w obrębie jamy ustnej, gardła, krtani, okrężnicy i przełyku), redukuje prawdopodobieństwo cukrzycy typu 2, a u kobiet w ciąży jest w stanie uchronić nienarodzone dzieci przed astmą i oznakami alergii².

Jabłka a udar mózgu

Jednak chyba najwięcej doniesień dotyczy korzystnego wpływu jabłek na układ krążenia. Jak sugeruje trwające 10 lat badanie, ryzyko wylewu zmniejsza się o połowę, gdy włączymy do jadłospisu ich dużą liczbę - już 25 g jabłka obniża prawdopodobieństwo udaru mózgu o 9%, co oznacza, że zjadanie 1 dziennie może ograniczyć je o 36-45%³. Okazuje się nawet, że ich profilaktyczny wpływ może być lepszy od efektów uzyskiwanych poprzez stosowanie statyn.

Owoce a choroby serca

Duże, wieloośrodkowe badanie, prowadzone w latach 2004-2008 wśród ponad 512 tys. mieszkańców Chin w wieku 30-79 lat, wykazało, że częstsze sięganie po owoce jest związane z niższym skurczowym ciśnieniem krwi i poziomem glukozy. W praktyce oznaczało to redukcję ryzyka zawału serca o 34%, a niedokrwiennego udaru mózgu - o 25%. Naukowcy twierdzą, że gdyby wszyscy jedli codziennie świeże owoce, pozwoliłoby to uniknąć 16% zgonów z powodu chorób układu krążenia⁴.

Jabłka a choroby serca

Inni eksperci są bardziej precyzyjni i twierdzą, że konkretnie jedzenie właśnie jabłek może przynieść takie spektakularne wyniki. Wykorzystując modele matematyczne, zespół z Uniwersytetu w Oksfordzie postanowił przetestować, czy taki zwyczaj może się równać z powszechnym w Wielkiej Brytanii stosowaniem statyn. Eksperci obliczyli, że profilaktyczne podawanie statyn osobom po 50. r.ż. zmniejszyłoby roczną liczbę zgonów z przyczyn naczyniowych o 9,4 tys.

Jednocześnie gdyby choć 70% populacji zjadało już 1 jabłko dziennie, pozwoliłoby to uniknąć 8,5 tys. śmierci z tego powodu. Dodatkowe modelowanie wykazało dalsze zmniejszenie rocznej liczby zgonów o 3% w przypadku przepisania jabłek lub statyn wszystkim osobom w wieku powyżej 30 lat⁵.

Jabłka skuteczne jak statyny 

Autorzy tego raportu sugerują, że 1 jabłko dziennie jest tak samo skuteczne, jak statyny w zapobieganiu udarom i zawałom serca. Co więcej, nie wymaga to wprowadzenia żadnych innych zmian stylu życia, choć oczywiście każdy dodatkowy zdrowy nawyk wspomaga profilaktykę - zwłaszcza że ponad 80% chorób układu krążenia można przypisać czynnikom środowiskowym, w szczególności niezdrowej diecie, paleniu, alkoholowi i brakowi ruchu.

Naukowcy zwracają przy tym uwagę, że taka interwencja ma ogromną przewagę nad rutynową farmakoterapią: nie zidentyfikowano żadnych skutków ubocznych częstego jedzenia jabłek, podczas gdy regularne przyjmowanie statyn może zwiększać np. ryzyko cukrzycy i osłabienia mięśni.

Kto może przyjmować statyny?

W podobnym tonie kilka lat później wypowiedzieli się na łamach BMC Medicine Journal kardiolog dr Aseem Malhotra z Frimley Park Hospital w Surrey i prof. Simon Capewell z Uniwersytetu w Liverpoolu. Twierdzą oni, że statyny przynoszą wyniszczające skutki uboczne, a chociaż pomagają ludziom, którzy już cierpią na choroby serca, niewiele jest dowodów na to, że mogą być przydatne ogółowi społeczeństwa.

Dr Malhotra przyznaje, że opublikowana literatura potwierdza korzyści stosowania leków u pacjentów z rozpoznaną chorobą serca, jednak nie dotyczy to profilaktyki pierwotnej, zwłaszcza u osób z niskim ryzykiem schorzeń kardiologicznych. Dlatego w tej grupie codzienne jedzenie jabłka wpływa na zmniejszenie ryzyka zawału mięśnia sercowego tak samo, jak przyjmowanie statyn⁶.

Jakie jabłka wybierać?

Niektóre odmiany mogą zapobiegać chorobom lepiej niż inne. Badania sugerują, że korzystne związki, takie jak flawonoidy i fenole, występują w tych owocach w bardzo zmiennych proporcjach, a do najzdrowszych gatunków należą Fuji, Red Delicious, Northern Spy, Gala, Honeycrisp oraz Granny Smith⁷. Ważne jest oczywiście to, by kupować jabłka z upraw organicznych - owoce te znalazły się bowiem na liście najbardziej zanieczyszczonych pestycydami płodów rolnych, opracowanej przez amerykańską organizację non- -profit Environmental Working Group.