Na niewydolność żylną - kasztanowiec zamiast kompresoterapii

Kompresoterapia, czyli leczenie uciskiem, to standardowa metoda medycyny konwencjonalnej w przypadku objawów niewydolności żylnej. Jak wykazały badania, zmniejsza nadciśnienie żylne, poprawia funkcję zastawek żylnych, ułatwia przepływ krwi w żyłach głębokich oraz zmniejsza objętość krwi w pozycji stojącej o 62%¹. Ponadto łagodzi obrzęk poprzez kierowanie płynów do naczyń krwionośnych i limfatycznych kończyn².

Terapię uciskową prowadzi się za pomocą pończoch lub opasek elastycznych. W praktyce jednak metoda ta nie jest wygodna i nie zawsze okazuje się skuteczna, stąd przed jej zastosowaniem warto wypróbować ziołową alternatywę, która zmniejsza uczucie "ciężkich nóg", pieczenia, mrowienia, kurczów nocnych i parestezji, ból i obrzęk.

Kasztanowiec na niewydolność żylną 

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) to drzewo pochodzące z Półwyspu Bałkańskiego, obecnie uprawiane również w Polsce i innych krajach europejskich. Jego lecznicze właściwości są wykorzystywane zarówno w medycynie naturalnej, jak i konwencjonalnej. Dodatkowo jest on jednym z najpopularniejszych składników aktywnych występujących w kosmetykach.

Escyna - kluczowy składnik kasztanowca

W kosmetyce i medycynie najczęściej stosuje się wyciągi z nasion i owoców kasztanowca. To w nich znajduje się najistotniejszy składnik aktywny surowca, czyli escyna. Jest to mieszanina saponin triterpenowych o działaniu przeciwobrzękowym, przeciwwysiękowym i zwiększającym kurczliwość naczyń żylnych³.

Escyna zapobiega rozkładowi kwasu hialuronowego (głównego spoiwa śródbłonka naczyń) przez hamowanie enzymu hialuronidazy oraz zmniejsza aktywność hydroliz powodujących destrukcję naczyń, dzięki czemu substancja ta zwiększa odporność naczyń włosowatych na pękanie oraz zapobiega obrzękom. Ponadto escyna działa przeciwzapalnie, zapobiega zakrzepom żylnym, przyspiesza wchłanianie krwiaków pourazowych i chroni przed ich powstawaniem.

Skuteczność escyny potwierdzona w badaniach 

Skuteczność stosowania escyny 2 razy dziennie po 50 mg (co jest równoważne 2 dawkom po 300 mg ekstraktu z owocu kasztanowca) w zmniejszaniu objawów przewlekłej choroby żylnej została potwierdzona w kilku badaniach kontrolowanych placebo. W jednej z metaanaliz podsumowano, że stosowanie tego surowca zmniejsza nasilenie bólu łydek i objętości podudzi (średnio o 32 ml)⁴.

Również w innym przeglądzie 19 badań stwierdzono, że dzienne dawki 600 mg ekstraktu z kasztanowca, zawierające 50 mg escyny, przyjmowane przez okres do 8 tygodni, zmniejszają objawy choroby, w tym ból, obrzęk i swędzenie nóg⁵. Z kolei badacze z Cochrane Collaboration, podsumowując dostępne analizy, doszli do wniosku, że wyciąg z nasion kasztanowca prawdopodobnie zmniejsza objętość dolnej części nogi oraz może zmniejszyć obwód w kostce i w łydce⁶.

Escyna na żylaki 

Ponieważ wyciąg z nasion kasztanowca poprawia napięcie żylne i przepływ krwi w nogach, może być szczególnie skuteczny w przypadku żylaków - najczęstszego klinicznego objawu przewlekłej choroby żylnej. W 8-tygodniowym badaniu 58% uczestników, którzy 3 razy dziennie zażywali tabletki z ekstraktem z tej rośliny (zawierające 20 mg escyny) i 2 razy dziennie stosowali miejscowo 2% żel z tym składnikiem, zgłosiło złagodzenie objawów żylaków, takich jak ból nóg, obrzęk, uczucie ciężkości i przebarwienia⁷.

Kasztanowiec vs kompresoterapia

Jak dotąd przeprowadzono tylko jedno badanie, w którym porównano skuteczność suszonego ekstraktu z nasion kasztanowca oraz pończoch uciskowych klasy II w łagodzeniu obrzęku spowodowanego niewydolnością. W tej randomizowanej, częściowo zaślepionej, kontrolowanej placebo próbie uczestniczyło 240 pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną, których leczono przez 12 tygodni. Część z nich stosowała kompresoterapię, a inni 2 razy dziennie przyjmowali wyciąg zawierający 50 mg escyny.

Jak wykazano, w przypadku roślinnego surowca objętość nogi zmniejszyła się w tym czasie średnio o 43,8 ml, a przy kompresoterapii - o 46,7 ml, podczas gdy w grupie placebo wzrosła o 9,8 ml. Obie metody zaowocowały przy tym znaczącym zmniejszeniem obrzęku, były dobrze tolerowane i nie powodowały żadnych poważnych zdarzeń niepożądanych. W podsumowaniu badacze stwierdzili, że stosowanie uciskowych pończoch i ekstraktu z nasion kasztanowca to równoważne, alternatywne metody leczenia pacjentów z obrzękiem wynikającym z przewlekłej niewydolności żylnej⁸.

Owocne porównania

Wyciągi z kasztanowca porównano również z lekami zawierającymi rutynę oraz jej pochodne. W podwójnie zaślepionej, randomizowanej, kontrolowanej placebo próbie klinicznej uczestniczyło 137 kobiet po menopauzie, które cierpiały na przewlekłą niewydolność żylną. Część z nich przyjmowała 1000 mg okserutyny, a pozostałe - 600 mg ekstraktu z kasztanowca. Po 12 tygodniach obie substancje okazały się równie skuteczne w zmniejszaniu obrzęku nóg i poprawie subiektywnych objawów. Co więcej, efekty był widoczne nawet 6 tygodni po zakończeniu leczenia⁹.

W innym badaniu 40 kobietom z niewydolnością żylną podawano escynę (150 mg na dobę) lub o-β-hydroksyetylorutozyd (2000 mg dziennie). W obu grupach odnotowano zmniejszenie obrzęku i takich objawów jak uczucie bólu, zmęczenia, napięcia i swędzenia nóg, ale tylko w pierwszej poprawę określoną jako znaczącą¹⁰.

Kasztanowiec - przeciwwskazanie

Spożywane na surowo nasiona, kora, kwiaty lub liście kasztanowca mogą być toksyczne, ale dostępne na rynku suplementy zawierające odpowiednie ekstrakty są całkowicie bezpiecznie. W przeprowadzonych dotąd badaniach jedynie pojedynczy uczestnicy doświadczyli dolegliwości żołądkowo- jelitowych, zawrotów lub bólów głowy, nudności i świądu.

Jedyne przeciwwskazania do stosowania kasztanowca to ciąża i karmienie piersią. Nie wolno też zażywać go z aspiryną lub innymi antykoagulantami (substancjami rozrzedzającymi krew). Escyna może również nasilać toksyczny wpływ antybiotyków aminoglikozydowych na nerki.

Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą Czerwiec 2019.