Chroniczne zmęczenie: 5 faktów

1. Zmęczony? Rusz się!

Wyniki dotychczasowych badań sugerują, że u pacjentów leczonych z powodu zespołu przewlekłego zmęczenia (CFS) wysiłek fizyczny powoduje fizjologiczną odpowiedź układu immunologicznego, a indukowane nim stężenie cytokin różni się w zależności od nasilenia choroby i czasu jej trwania. W 2016 r. przeprowadzono badanie, w którym osoby z syndromem przewlekłego zmęczenia zakwalifikowano do grup stopniowanego wysiłku fizycznego (GET), przerywanego wysiłku fizycznego (IE) oraz standardowej opieki. Na początku eksperymentu u uczestników określono poziom limfocytów. Uczeni wyodrębnili te spośród nich, których było mniej u chorych niż u poddanych takiemu samemu badaniu zdrowych osób. Po trwającej 3 miesiące terapii powtórzono pomiary. Okazało się, że pacjenci z grupy stosującej przerywany wysiłek fizyczny mieli lepsze parametry krwi niż ci z pozostałych grup. Ćwiczenia normalizowały też poziomy cytokin⁷.

2. Zmutowane krwinki i chroniczne zmęczenie

Badacze z londyńskiego Imperial College zauważyli, że u osób chronicznie zmęczonych białe ciałka krwi zachowują się tak, jakby ich właściciele stale zmagali się z infekcją wirusową⁵. Uczeni mają nadzieję, że identyfikacja wyraźnych biologicznych zmian w genach białych krwinek doprowadzi do opracowania wiarygodnego testu krwi.

3. Bunt mitochondriów przyczyną zmęczenia?

Zespół przewlekłego zmęczenia potrafi całkowicie znokautować i wyłączyć z życia. Naukowcy coraz częściej wskazują, że choć chorobę charakteryzuje niejednolity przebieg, to wspólnym mianownikiem jest obniżony poziom energii komórkowej wynikający z dysfunkcji pewnych organelli, w których powstaje większość adenozynotrifosforanu (ATP)¹. Mowa o mitochondriach. Na co dzień pracują one jak minielektrownie, które zasilają komórki w potrzebny do prawidłowego działania prąd - spalają kalorie z substancji odżywczych i w ten sposób wytwarzają energię.

Jednak ich działanie mogą zaburzyć stan zapalny, a także stres oksydacyjny oraz nitrozacyjny. W tym ostatnim przypadku wydzielany jest nadmiar tlenku azotu, który hamuje syntezę ATP2 w mitochondriach oraz upośledza wchłanianie witaminy B₁₂. Stąd jej suplementacja jest jednym ze standardowych działań w terapii chronicznego zmęczenia. Stresowi oksydacyjnemu najlepiej zapobiegać, przyjmując regularnie antyulteniacze, np. koenzym Q₁₀ lub ubichinol oraz witaminy C i E³.

4. Chroniczne zmęczenie: winne hormony?

Jedną z przyczyn chronicznego zmęczenia mogą być problemy z nadnerczami. Brak energii o poranku wskazuje na niedobór kortyzolu i DHEA, a także deficyt hormonów tarczycy. Uczucie wyczerpania w południe sugeruje deficyt hormonów tarczycy, podobnie jak częsta potrzeba snu. Choć w tym przypadku warto również zbadać poziom estradiolu. Jeśli zmęczenie dopada Cię najczęściej w okresie zimowym, może to być oznaką nadmiaru melatoniny.

Co zrobić? Należy ustalić poziomy: DHEA, kortyzolu (profil dzienny), progesteronu i hormonów tarczycy, a jeśli będą one w normie, trzeba określić stężenie estiolu, estradiolu, melatoniny oraz testosteronu. Zależnie od wyniku testów terapeuta medycyny alterneatywnej Günther H. Heepen zaleca uzupełnienie brakujących hormonów homeopatycznymi specyfikami oraz przeprowadzenie jednej z 2 opracowanych przez siebie terapii. Ponadto radzi przyjmowanie soli Schüsslera - rano sól nr 2 Calcium phoshoricum D6, przed obiadem sól nr 5 Kalium phoshoricum D6 i przed kolacją sól nr 7 Magnesium phoshoricum D⁶.

Heepen zachęca również do masowania stref refleksyjnych odpowiadających nadnerczom (m.in. wewnętrznej strony środkowego palca, kolana na wysokości rzepki oraz na zewnętrznej stronie goleni, 2 szerokości dłoni poniżej rzepki i na wewnętrznej stronie podudzia do kostki lub na środkowej części zewnętrznego brzegu małżowiny usznej).

Gdy przyczyna CFS ma podłoże hormonalne, warto wprowadzić do jadłospisu czosnek, buraki ćwikłowe, szparagi, ananasy, banany i pomarańcze. Pomocne mogą też okazać się preparaty z żeń-szeniem, bowiem wspomagają wydolność organizmu⁶.

5. Słodycze i chroniczne zmęczenie

Niektóre badania powiązały zespół chronicznego zmęczenia z nadmiernym spożyciem cukrów i substancji słodzących w diecie. Okazuje się, że może ono dosłownie wypalać nasze mitochondria, a w niektórych przypadkach wręcz zmieniać ich funkcje, tak że sprzyjają one ugruntowaniu choroby. By się przed tym ustrzec, trzeba ograniczyć spożycie cukru do mniej niż 10 łyżeczek dziennie. Dzieci nie powinny jeść go więcej niż 3-4 łyżeczki dziennie. Należy pamiętać, że ukryty cukier czai się w wielu pakowanych, przetworzonych produktach spożywczych oraz sokach i napojach gazowanych⁴.