Cellulit - problem kosmetyczny czy zdrowotny?

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Od 1920 r., kiedy po raz pierwszy użyto określenia "cellulit", coraz więcej kobiet zwraca uwagę na nieestetyczne zmiany na swojej skórze. Okolice ud, bioder, kolan, pośladków i ramion stają się nierówne i pofałdowane, a wyglądem przypominają skórkę pomarańczy (stąd potoczna nazwa). Choć zazwyczaj traktuje się je jak defekt kosmetyczny, mogą również świadczyć o zmianach chorobowych, takich jak powstawanie żylaków lub tworzenie się zakrzepów, a także powodować dolegliwości bólowe. Medycyna proponuje dla nich własne nazwy: lipodystrofia typu kobiecego, liposkleroza czy guzkowe twardniejące zwyrodnienie tłuszczowe¹.

Niejasne przyczyny cellulitu

Po latach badań i obserwacji mikroskopowych wykazano, że za zmianę struktury skóry odpowiada nie stan zapalny (jak początkowo sądzono), a zwyrodnienie tkanki podskórnej o charakterze obrzękowo-zwłóknieniowo-stwardnieniowym². Powoduje je wiele czynników, które ze względu na budowę tkanki tłuszczowej i łącznej bardziej oddziałują na kobiety. Szczególną uwagę zwraca się na tryb życia: małą aktywność fizyczną, palenie papierosów, stres czy nieprawidłową dietę.

Czynniki te sprzyjają co prawda rozwojowi skórki pomarańczowej, ale eksperci nie wskazali dotąd jej bezpośredniej przyczyny. Jedna z teorii zakłada, że do ważniejszych czynników należy poziom estrogenów. W wyniku ich działania poszerzają się naczynia krwionośne i wzrasta przepuszczalność ścianek, a płyn z naczyń gromadzi się w przestrzeniach międzykomórkowych, powodując obrzęk adipocytów (komórek syntetyzujących i magazynujących tłuszcze proste w procesie lipogenezy), nadmierny rozrost komórek tłuszczowych oraz pogorszenie mikrocyrkulacji krwi³.

Zachwianie równowagi hormonalnej (a zwłaszcza nadmiar estrogenów) powoduje zatrzymanie wody w tkankach i powstawanie obrzęków, a w efekcie tzw. miękki cellulit. Potwierdza to spostrzeżenie, że objawy skórki pomarańczowej pojawiają się u kobiet po okresie pokwitania, kiedy ujawnia się działanie hormonów. Z kolei teoria krążeniowa dopatruje się przyczyn powstawania cellulitu w zaburzeniach mikrokrążenia, prowadzących do niedostatecznego odżywienia komórek tłuszczowych, nadmiernego powiększenia adipocytów i ich nacisku na pobliskie naczynia krwionośne. Ucisk ten powoduje rozrost włókien białkowych i pojawienie się stwardnień w formie guzków cellulitowych³.

Jeszcze inną przyczyną może być mechanizm magazynowania tłuszczu w organizmie. Lipodystrofia powstaje bowiem w tych partiach ciała, w których najczęściej odkłada się tłuszcz i występuje większa ilość receptorów odpowiedzialnych za lipogenezę⁴.

Lepiej zapobiegać cellulitowi niż go leczyć

Choć mechanizm rozwoju cellulitu nie jest jednoznaczny, eksperci są zgodni co do tego, że zdecydowanie trudniej jest cofnąć nieestetyczne zmiany niż im zapobiegać. Dlatego zalecają przede wszystkim eliminację czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów i stres, oraz wprowadzenie kilku istotnych zmian w trybie życia (patrz ramka).

Oczywiście na potrzebie zwalczania cellulitu próbują zarobić koncerny farmaceutyczne, które w licznych reklamach sugerują, że stosowanie odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych zapewni skuteczną walkę z problemem. Po pierwsze, kosmetyki nie zastąpią zdrowego trybu życia i nie są w stanie zlikwidować przyczyn cellulitu. Po drugie, sięgając po tego typu preparaty, należy zwrócić uwagę nie tylko na chwytliwe napisy na etykietach, ale również ich skład. Powinny one zawierać wyciągi roślinne bogate we flawonoidy, saponiny i garbniki, których zadaniem jest uszczelnianie śródbłonka naczyń oraz poprawienie przepływu krwi i limfy. Pozwala to zapobiegać przedostawaniu się płynu do przestrzeni międzykomórkowych i tworzeniu się obrzęków.

Właściwości takie wykazują m.in. bluszcz pospolity, kasztanowiec zwyczajny, mniszek lekarski, arnika górska, miłorząb japoński, rumianek pospolity, skrzyp polny czy nagietek lekarski⁵. Warto również zwrócić uwagę, czy wybrany preparat zawiera składniki o działaniu lipolitycznym (ułatwiające rozkład tłuszczów do wolnych kwasów tłuszczowych) oraz zapobiegające zwyrodnieniu tkanki skórnej, takie jak retinol, kofeina, teofilina, L-karnityna czy ekstrakty roślinne z guarany. Oczywiście zachowanie jędrności i odpowiedniego napięcia skóry wymaga również regularnego jej nawilżania.

Gdy profilaktyka to za mało

W zależności od zaawansowania zmian patologicznych w skórze wyróżniamy 4 stopnie cellulitu: lekki (0), średniozaawansowany (1), zaawansowany (2) i ciężki (3). O ile w przypadku trzech pierwszych jego postaci zaleca się jedynie działania zapobiegające jego rozprzestrzenianiu się, o tyle przy cellulicie zaawansowanym wskazane jest systematyczne i wielotorowe leczenie, obejmujące zarówno wzmocnienie naczyń krwionośnych i poprawę krążenia, jak i ograniczenie aktywności wolnych rodników i stanów zapalnych⁶. Ważne jest równoczesne pobudzenie procesów lipolitycznych, działanie przeciwobrzękowe oraz aktywowanie przepływu limfy i krwi.

Część spośród tych zabiegów (mezoterapia igłowa, liposukcja) wykonywana jest jedynie przez lekarzy, ale inne (jontoforeza, ultradźwięki, laseroterapia, drenaż limfatyczny) dostępne są w gabinetach kosmetycznych. Do walki z cellulitem często poleca się lipolizę, podczas której przez małe nacięcia w skórze wprowadzane są światłowody transmitujące energię do tkanki podskórnej. Metoda ta została jednak opracowana głównie w celu odsysania tłuszczu, zatem jej przydatność w zwalczaniu skórki pomarańczowej jest wątpliwa. Podobnie w przypadku liposukcji zdarza się, że chirurgiczne zmniejszenie podskórnej i ponadpowięziowej tkanki tłuszczowej nie wpływa na redukcję cellulitu, a nawet powoduje pogorszenie wyglądu skóry⁷.

Skuteczne zabiegi na cellulit

Efekty szczególnie w przypadku zaawansowanego cellulitu daje mezoterapia igłowa, polegająca na wstrzykiwaniu w skórę składników aktywnych (np. krzemionki, kofeiny i wyciągu z liści karczocha). Jej skuteczność wymaga jednak równoczesnego stosowania działań profilaktycznych i zabiegów fizykalnych, takich jak masaż. Aby spotęgować korzystne efekty, można połączyć mezoterapię igłową z karboksyterapią, w której wykorzystuje się uszkadzający komórki tłuszczowe i poprawiający mikrokrążenie dwutlenek węgla.

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia cellulitu jest również endermologia, stosowana także w terapii przeciwstarzeniowej twarzy, tułowia oraz kończyn⁸. W trakcie jej zabiegów wykorzystuje się elektronicznie sterowane rolki umieszczane w hermetycznej komorze i działające łącznie z podciśnieniem. Tworzone fałdy skórne masowane są w różnych kierunkach, co pozwala uelastycznić ściany naczyń krwionośnych, poprawić unaczynienie skóry i krążenie żylno-limfatyczne oraz dotlenić tkanki.

Rozszerzenie naczyń oraz ułatwienie przepływu krwi i limfy można osiągnąć również dzięki zastosowaniu laseroterapii. Światło laserowe wnika w skórę, wywołując w niej efekt termiczny, zmniejszając obrzęki i pobudzając aktywność komórek odpowiedzialnych za proces regeneracji i odbudowy uszkodzonej tkanki³.

Osoby, które nie ćwiczą fizycznie, mają słabo rozwiniętą tkankę mięśniową albo przechodzą rekonwalescencję po zabiegach czy urazach, powinny zwrócić szczególną uwagę na elektrostymulację wykorzystującą prąd zmienny w celu pobudzenia układu nerwowo-mięśniowego. Metoda ta nie tylko poprawia siłę i na pięcie mięśni, ale również dzięki wykorzystaniu trójglicerydów jako źródła energii ułatwia ich eliminację⁶.

W ostatnich latach zainteresowaniem dermatologów i kosmetologów w kontekście zwalczania cellulitu cieszy się również fala uderzeniowa. Badacze sprawdzili, jak metoda ta wpływa na strukturę kolagenu w miejscach dotkniętych lipodystrofią różnego stopnia. W eksperymencie uczestniczyło 21 kobiet w wieku 20-60 lat, u których zabieg fali uderzeniowej stosowano 2 razy w tygodniu przez półtora miesiąca. Okazało się, że u większości z nich doszło do przemodelowania włókien kolagenowych skóry, co wpłynęło na redukcję cellulitu⁹.